|
|
Thế nào thì gọi là... “bạt mạng”?
[đối thoại]
|
|
Đọc lời bình của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường xong, một thằng bạn mới hỏi mình như thế này: Này, hôm trước mày phán, nếu tự do thì gọi là thơ, thế bây giờ, cha nội có dám “ho he” thế nào thì gọi là... “bạt mạng” nữa không hè? Lúc đầu mình chột dạ, nhưng sau thì phá lên cười, hahaha..., thằng này khá, câu hỏi của mày có thể nói là câu hỏi hay nhất... thế kỷ! Thế nào thì gọi là bạt mạng? Hay! Rất hay! Khá! hahaha... Cười một lúc, cuối cùng mình nói, tao cũng chẳng biết nữa, nhưng hình như, theo tao, bạt mạng là cái..., hừm, nếu không là... “cách mạng”, thì đó gọi là “bạt mạng”! Lần này đến lượt thằng bạn mình... chột dạ (bởi vì mình nhìn mắt nó mà, lướt qua lướt lại, nhanh như mắt một thằng “việt gian”), nhưng sau đó nó cũng cười phá lên, cái gì, không cách mạng thì là bạt mạng, hà hà, mày định chơi chữ với tao đấy hả? Tất nhiên đoạn kể trên đây của mình chỉ là... “hư cấu” thôi, chẳng có ai hỏi mình thế nào thì gọi là bạt mạng đâu, hehe, chẳng qua thấy nhà thơ Nguyễn Đăng Thường “dùng” từ “bạt mạng” rất... “nên thơ”, nên mình cũng “liều mình như chẳng có”, tức là mình cũng... “bạt mạng” viết bài này ra đây đấy mà, hihi... Tức là câu chuyện là thế này: đã từ lâu mình nghĩ, cái sự “văn thơ ca phú”, hay nói riêng về thơ (tất nhiên mình nói về “thơ thực thụ”), nó cũng như... toán, hay triết học ý, tự nhiên đến và rất... “bí hiểm”, kiểu như trong toán: một cộng một bằng hai, là chân lý, hihi, đố ai giải thích được! Hoặc như trong triết học, cái thực chất, là cái không nhìn thấy được, còn cái nhìn thấy, lại là cái hư vô! Và thơ cũng thế, “tự nhiên” như câu thơ này của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường:
Em ơi đợi anh dìa
Ðợi anh hoài em nhía
Mưa có rơi dầm dìa
Ngày có dài lia thia
Em ơi em, cứ ịa!...
Và rất “bí hiểm” như câu thơ này của nhà thơ Trần Dần:
“thơ là cái thăm thẳm.”
Thơ là cái thăm thẳm! Mình cứ nghĩ đi nghĩ lại mãi câu thơ này, nhưng vẫn không thể hiểu được, cuối cùng, đành phải chấp nhận nó! Đúng, cụ Trần Dần nói đúng, thơ là cái thăm thẳm, đó là một chân lý bí hiểm, cũng như định lý huyền ảo “một cộng một là hai” của toán học, và, kiểu như... mưa rơi (thì ướt áo và...) không cần phiên dịch! Nhắc đến Trần Dần, mình nhớ đến bài viết này của Nguyễn Hưng Quốc, chính xác ra, câu văng tục... “bạt mạng” của Trần Dần: “Nắm, nắm cái con cặc!”... Thì cái buổi “bình minh của cách mạng”, ai mà chẳng “bạt mạng”! - Thằng bạn “chua” một câu xanh rờn... Mình cười bảo nó, thì thế, nhưng cái “bạt mạng” của cụ Trần Dần nó khác, khác xa “sự bạt mạng của nhân dân”, cụ Trần Dần “bạt mạng đi thẳng vào vấn đề”, cụ văng tục chửi bố chúng nó lên, còn nhân dân ta thì... “bạt mạng xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, hoặc “bạt mạng đánh Mỹ đến người Việt Nam cuối cùng”... Thì cũng phải thông cảm, nhân dân ta như những đứa trẻ ấy mà... Thì mình có nói gì đâu, mà đúng đấy, mày nói đúng, nhân dân ta là những đứa trẻ... Những đứa trẻ sau hồi chuông nửa đêm?! Đúng! Ơ, hóa ra mày cũng biết bài thơ thăm thẳm đó à? Biết chứ, bài thơ của Nguyễn Tôn Hiệt đó thì tao lạ gì, viết về những đứa trẻ “đều (bạt mạng) đòi cùng vượt biên nhưng không được phép”, tao thích nhất câu thơ “bạt mạng” này của ông Hiệt:
“Khó diễn nhất là đoạn lính của Hê-rốt lùng giết hết trẻ con ở thành Bết-lê-hem sau lúc nửa đêm.
Cô giáo không biết phải làm cảnh máu chảy như thế nào.
Tôi bảo cô giáo phát cho bọn lính những chiếc khăn quàng đỏ.
Khi chúng quàng vào cổ đứa trẻ nào thì đứa ấy ngã xuống chết như bị cắt cổ.
Đoạn ấy diễn ra thật rùng rợn. Từng đàn trẻ con cổ đỏ ối nằm ngổn ngang trên sân khấu.”
Đấy, mày nghe câu thơ có “thăm thẳm” không, nó làm tao nhớ đến câu thơ này của Trần Dần:
“tác phẩm là bản gốc? đời là bản sao?”
Tức là, “nhân dân ta” chính là “bản sao” của “những đứa trẻ sau hồi chuông nửa đêm” đấy! Những đứa trẻ buộc phải “bạt mạng”, mặc dù chúng không bao giờ muốn “làm cách mạng” cả! Nói đến đây, chắc mày đã hiểu là như thế nào rồi, khi tao nói: Nếu không là “cách mạng”, thì gọi là “bạt mạng”! Có phải không, cha nội?
----------------- Bài liên quan:
04.10.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Black Raccoon (BR) tự phong cho mình cái chức vị khiêm tốn rất cao cả “không phải là nhà thơ”. Nhưng BR “nhà tặng mũ” thì chăm phần chăm là cái chắc rồi... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Theo thiển ý của tôi thì trên đời có nhiều người không muốn nghe ý kiến góp ý của người khác, dù ý kiến góp ý là xác đáng. Những người này chắc họ nghĩ rằng họ là rất giỏi nên không cần phải nghe theo ý kiến của ai cả!?... (...)
03.10.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Lẽ ra vấn đề này đã kết thúc, nhưng nếu không hồi âm cho ông Nguyễn Tôn Hiệt thì cũng hơi thất lễ. Thưa ông, xin lỗi ông trước vì tui sẽ không thể viết nhiều cho ông vì mấy lẽ chung riêng sau đây: - Tui không chủ trương tranh luận, phân tích thi ca... (...)
02.10.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Đọc các ý kiến của bạn Black Raccoon, tôi cảm thấy mình nên bỏ chút thì giờ để góp ý về lối lý luận và tranh biện của bạn, vì tôi e rằng lối ấy không khéo sẽ biến chuyện thơ thành chuyện... cù nhầy... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... 1. Thành thật cám ơn ông/anh Nguyễn Vũ Đam San. 2. Với ông/anh Black Raccoon xin chấm dứt ở đây. Thân ái. (...)
01.10.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Trong phần trả lời độc giả Black Raccoon của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường, tôi xin được đưa tay tán thành và ủng hộ các ý kiến của nhà thơ. Đặc biệt tôi rất đồng ý với điểm số 4 khi nhà thơ cho rằng ông họ Bùi đã bạt mạng khi ví đọc thơ như ăn phở... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Giữ nguyên ý nghĩ, đọc thơ như ăn phở. Thơ hay hay dở, đọc dzô biết liền... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Thưa ông/anh Black Raccoon, tôi đã nói khá đầy đủ trong đối thoại trước rồi. Tuy nhiên, tôi cũng ráng lập lại một lần nữa các điểm chính để tránh mọi ngộ nhận... (...)
30.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Bài thơ vừa ráo bàn phím sẽ luôn là bài thơ hay nhất, với tôi, vì nó nằm giữa một quá khứ đang trôi tuột đi vào hư rỗng và cái khoảnh khắc hiện tại ngắn ngủi mà người viết còn đang cảm thấy. Ngoài giây phút ấy là sự chết... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... bài thơ tôi viết nhất định không phải là tô phở ngon để kẻ vung tiền ăn sung mãn. cũng không phải là tô phở dở để trôi qua cuống họng người nghèo đói nào. bài thơ tôi viết là bãi phân... (...)
28.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Thật ra, chuyện ví thơ với phở, trước đây Bùi Giáng cũng có từng nói qua rồi. Và tui chỉ đồng ý với ông. Đại ý Bùi Giáng viết: “Khi ăn một bát phở ngon thì ta cứ biết là nó ngon, chứ bây giờ thắc mắc phân tích xem bát phở này từ đâu tới, hữu hay vô, xưa hay nay thì ăn làm sao còn thấy ngon được nữa đây?”... (...)
27.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Dù rất muốn, và dù cố gắng hết sức, tôi cũng không thể hình dung nổi một Rimbaud chủ quán phở và Một mùa địa ngục như một tô phở bò Kobe 50 đô. Và chắc chắn nhiều người cũng không đọc Rimbaud giông giống như ăn phở... (...)
25.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... “Trong thơ mọi sự đều được phép”! Nghĩa là, khi làm thơ, nhà thơ đích thực không cần chờ ai “cho phép” mình viết thơ cả, mà cứ viết, cứ để “dòng thơ” tuôn trào, ý nghĩ bay bổng! Vậy sự “không cần chờ ai cho phép viết thơ” chính là “sự rất tự nhiên” của ngôn ngữ? Đúng đấy, và chính xác hơn nữa, chính là “sự tự do”!... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Đọc thơ như ăn phở, không ai có thể làm thay thế mình được. Hay hay dở, ngon hay hay không, phải do chính anh. Chính anh/chị có câu trả lời lấy... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Muốn nhìn thấy cánh rừng thơ đa dạng, độc giả phải biết nhìn qua kẽ hở giữa các gốc “cổ thụ”, “cây đa”, “cây đề”. Ngoài ra, thiên nhiên — hay sa mạc — vẫn bát ngát và đẹp hơn trăm ngàn lần vườn Thượng Uyển, dù là một Thượng Uyển Thơ. Rimbaud đã biết rõ điều đó.... (...)
24.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Những câu bạn hỏi thật tình tôi không biết trả lời thế nào. Tôi không phải là người nghiên cứu chuyên sâu về thơ nên câu hỏi “Thế nào thì gọi là thơ” cũng là thắc mắc của tôi nữa. Trong những gì mà tôi đọc được người ta phân tích rất nhiều nhưng chung cuộc vẫn không ngã ngũ. Bởi vậy... (...)
23.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Thơ chỉ là những hình ảnh thôi sao? Ngoài hình ảnh, thơ không có gì khác nữa, như: âm điệu, tư tưởng và những vẻ đẹp thuần trí tuệ, lý tính...? Nếu thơ chỉ có hình ảnh và cảm xúc, vậy thơ khác gì với hội họa, nhiếp ảnh...? (...)
22.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Tiểu luận “Thế nào thì gọi là thơ?” của chị hoàn toàn thuyết phục đối với cá nhân tôi. Nhân tiện chỉ xin thưa lại vài dòng. Trước tiên, tôi khẳng định cá nhân mình ngay từ đầu khi đọc các anh Lý Đợi , Bùi Chát, tôi đã ngưỡng mộ những bài thơ của họ... (...)
[CHUYỆN THƠ] ... Tôi xin phép đưa ra một ý kiến nhỏ. Khi tôi hỏi thơ là gì, thì một người nói: “Có thể hiểu rất đơn giản. Thơ là những hình ảnh và những hình ảnh ấy tạo nên cảm xúc. Đó là thơ.”
(...)
[CHUYỆN THƠ] ... Hôm nay, đọc xong bài viết này trên Tiền Vệ, bài nói về “Thế nào thì gọi là thơ?” ấy mà, mình cứ ngẫm nghĩ mãi, ừ nhỉ, để xác định đâu là thơ, đâu là... thẩn, khó thật đấy! Thế rồi ngẫm nghĩ một hồi, mình mới “loé sáng” ra một “ý thơ thẩn” như thế này... (...)
21.09.2011
Thế nào thì gọi là thơ? (tiểu luận / nhận định) - Phan Quỳnh Trâm
... Phân biệt thế nào là thơ, thế nào không phải là thơ là một điều cực kỳ phức tạp. Quan niệm về thơ thay đổi theo từng trường phái và thời đại. Ngay trong một trường phái và một thời đại thì chúng cũng có sự khác biệt lớn giữa người này và người kia. Không một ai dám đưa ra một danh sách những tiêu chí rõ ràng về thơ như một khuôn mẫu để chỉ cần đưa vào cái “khuôn” ấy một bài thơ vào là có thể khẳng định nó... lọt khuôn hay trật khuôn... (...)
20.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Suy cho cùng, cái thời gì mà ngộ, cái gì cũng khó. Mần thơ không hẳn là mần ra thơ. Làm sang cũng không hẳn là sẽ được sang. Còn, khóc cũng vậy, cũng không dễ chút nào, không phải cứ muốn rơi lệ là lệ rơi được đâu! Lại, thiệt là kẹt!... (...)
[CHUYỆN PHÊ BÌNH & CHUYỆN THƠ] ... Đây nhá, mình có thể nói như thế này, rởm hết, tất cả những gì mà những người cộng sản Việt Nam làm và nói từ trước đến nay đều rởm! Rởm từ trong ra ngoài! Rởm từ trên xuống dưới! Rởm tuốt tuột!... (...)
19.09.2011
[CHUYỆN THƠ] ... Bài thơ của ông Nguyễn Khoa Điềm, rất tiếc phải nói thật lòng, xin ông đừng giận. Đấy chỉ là những dòng “cảm tưởng có vần”, thường thấy ghi trong những sổ cảm nghĩ đám ma hay đám cưới... (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021