Bài viết của ông Chu Hà nêu ra những thắc mắc, tôi cho là đáng thắc mắc. Vì trong khi nhà phê bình Đặng Tiến nhận xét “Phạm Duy là người duy lý”, “Phạm Duy khi phổ nhạc thì toan tính, suy nghĩ ... trong tinh thần duy lý”, thì ngược lại, chính nhạc sĩ Phạm Duy lại giải thích lý do tại sao không phổ nhạc bài thơ nào của Thanh Tâm Tuyền hay Tô Thùy Yên là: “Hai ông nầy thơ hay thật, thế nhưng thơ của hai ông lý trí quá khó phổ thành nhạc được.”

Nhạc sĩ Phạm Duy giải thích như vậy thì hình như có cái gì trục trặc. Vì ông đã phổ nhạc thơ Phạm Thiên Thư thành Đạo Ca tuyệt hay, đã phổ nhạc thơ Nguyễn Chí Thiện rất “đã” cơ mà! Những bà thơ của Phạm Thiên Thư trong Đạo Ca đầy triết lý Phật giáo và Thiền tông thì không “lý trí quá” hay sao? Thơ Nguyễn Chí Thiện đấu tranh thẳng thắn dũng cảm chống bạo quyền như thế mà không “lý trí quá” hay sao? Ấy vậy mà Phạm Duy đã phổ nhạc rất tuyệt!

Thơ Thanh Tâm Tuyền thì nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã phổ không chỉ riêng bài thơ “Dạ Tâm Khúc” và trích một đoạn bài thơ “Lệ đá xanh” đem vào bài hát “Nửa hồn thương đau”, mà ông còn phổ mấy bài thơ khác nữa, như “Đêm màu hông” và “Bài ngợi ca tình yêu”. Nhạc sĩ Cung Tiến đã phổ hai bài, “Lệ đá xanh” và “Đêm”, chưa kể nhiều bài thơ Thanh Tâm Tuyền viết trong thời gian đi tù sau 75, lấy bút danh Trần Kha. Nhạc sĩ Hoàng Ngọc-Tuấn cũng có phổ nhạc nhiều bài thơ của Thanh Tâm Tuyền. Tôi đã từng xem trên internet những video clips Hoàng Ngọc-Tuấn hát ở Mỹ một số bài phổ thơ Thanh Tâm Tuyền như “Nhịp ba”, “Hãy cho anh khóc bằng mắt em, những cuộc tình duyên Budapest”, “Khai tấu khúc của một bản anh hùng ca”, ... Phải nói là các nhạc sĩ này đều phổ thơ Thanh Tâm Tuyền thành những ca khúc “trên cả tuyệt vời”.

Còn thơ Tô Thùy Yên thì không chỉ có nhạc sĩ Trần Thiện Thanh phổ nhạc bài “Chiều trên phá Tam Giang”. Gần đây một người bạn ở Dallas có gửi cho tôi xem một video clip trong đó bài thơ “Cánh đồng, con ngựa, chuyến tàu” của Tô Thùy Yên do nhạc sĩ Hoàng Đình Bình phổ nhạc và vừa hát vừa đàn guitar cùng với sự phụ họa của nhạc sĩ Hoàng Ngọc-Tuấn trong một đêm thơ nhạc ở Dallas. Phải nói là quá tuyệt. Từ lời đến nhạc nghe vô cùng lôi cuốn, khiến người nghe say mê theo dõi, mà chẳng có chỗ nào “lý trí quá”!

Tôi không thấy những bài thơ được phổ nhạc của Thanh Tâm Tuyền và Tô Thùy Yên có chỗ nào “lý trí quá” như Phạm Duy nói. Đúng ra phải nói đó là những bài thơ đầy xúc cảm, đầy tình cảm dạt dào cho đất nước, con người.

Riêng bà/cô Ðào Thị Ngọc Thu nói Phạm Duy không phổ nhạc thơ Bùi Giáng và Đỗ Quý Toàn thì không đúng. Vì Phạm Duy đã phổ nhạc rất tuyệt vời các bài “Gái lội qua khe” thơ Bùi Giáng tức là bài “Tục ca số 3”, và “Mùa xuân yêu em” thơ Đỗ Quý Toàn. Riêng bài “Mùa xuân yêu em” thì trước 75 nhiều người chắc chắn đã thường nghe Thái Thanh hát qua đài phát thanh.

Nói tóm lại tôi thấy những thắc mắc do ông Chu Hà nêu ra là đáng thắc mắc chứ không có gì “vặn vẹo” như bà/cô Đào Thị Ngọc Thu nhận xét. Còn chuyện ai thích phổ nhạc thơ ai thì là chuyện tự nhiên, không có gì đáng bàn.

-----------------

Bài liên quan: