Xin cảm ơn bác Chu Hà cùng bác Nguyễn Tôn Hiệt đã góp ý rất tỏ tường. Có điều nếu biểu tui yêu cầu người nhà đó dẫn chứng cho chính xác thời cũng khó rồi, bởi họ thơ cho tui từ những năm 1979-1983, lúc họ mới bỏ trốn qua đó, chỉ tiếp cận thông tin qua báo in hoặc qua bạn bè thầy cô, chớ không qua internet để có thể truy cập kiểm tra lại thông tin đơn giản hơn như bây giờ. Nay đã 30 năm sau ai bận phận nấy không thơ từ trừ ra 4, 5 bận họ về theo chồng hoặc vợ mới có dịp hẹn gặp chở nhau đi ăn uống, mà tui lại đột ngột email qua biểu họ kiểm tra lại nguồn thông tin năm nào thì e họ không hiểu tui muốn chi nữa, nên tui không dám, có phải mang tiếng “hồ đồ” với các bác tui cũng đành cam chớ biết làm sao?

Tui chỉ nhớ hồi bên đây anh chị em họ (cả thảy 6 mạng) học Marie Curie với Taberd, kẻ đã người sắp xong tú tài hai (“Bắc-đơ”, theo cách xưa thường gọi), nhà hay mua đọc Paris Match, vách phòng dán nhiều hình của mấy ngôi sao ca nhạc Pháp thủa đó: Sylvie Vartan, Sheila, Francoise Hardy, Adamo, Johnny Hallyday, Christophe, Claude Francois, Richard Anthony, Enrico Macias nầy nọ, dĩa hát hay băng từ (Anna 5, 11, 15), cũng của mấy giọng ca đó. Theo tui biết họ rất hâm mộ những giọng ca nầy, cho nên khi qua Pháp một ít lâu họ thơ về cho tui, thông tin như đã nói, tui đoán là họ cũng đã khá bất ngờ. Họ biểu bên đó hạng thính giả kèn cá chọn canh vẫn “nể” Dalida, Adamo, Mireille Mathieu, Jean Fransois Michael, France Gall hơn (nghe biểu vì có qua đào tạo nhạc viện?) Tui thì không hiểu sao chẳng thấy “choáng” chi hết, mà vẫn ưa nghe họ như cũ. Cũng giống như những ca sĩ Việt Nam mình vẫn “mê” (mà bác Hoàng mới dẫn ra thí dụ đó) cũng đâu có biết thanh nhạc chi, trong khi mấy diva divo miền Bắc có trình độ thanh nhạc mà hát nhạc miền Nam trước 75, nhiều thính giả lại nghe không lọt? Tui ngờ ý bác Hoàng nói (“Chúng ta nghe nhạc trước năm 1975 đều thấy hay vì ta không chỉ nghe một bản nhạc, một giọng ca thuần túy mà vì chúng ta đang nghe bằng tâm thức hoài niệm một di sản”) là rất xác đáng! Bởi phần tui cũng tương tợ: Xưa không là lính nên không ưa nghe “nhạc lính” (trừ khi do cặp Hùng Cường - Mai Lệ Huyền ca), mà nay nghe Hương Lan - “Thành phố sau lưng” hay Chế Linh - “Trên bốn vùng chiến thuật” lại ngậm ngùi, thấy “phê” khó chi sánh nổi, mới thiệt là ngộ?

----------------

Bài liên hệ: