Như đã hẹn, lần này tôi xin góp ý về đoạn đầu tiên bản dịch «Vô tri» (L’Ignorance) của anh Cao Việt Dũng.

Để tiện theo dõi, độc giả có thể tham khảo bản tiếng Việt trên mạng http://nhasachtritue.com/book/inside/?pid=16377&pos=3

Bản tiếng Pháp, tôi dẫn theo Milan Kundera, L’Ignorance, Gallimard, Paris, 2003. Vì đoạn này cũng ngắn, có một trang, nên tôi sẽ chép lại ở cuối bài, trong phần tham khảo.

1.

«Qu’est ce que tu fais encore ici!» Sa voix n’était pas méchante, mais elle n’était pas gentille non plus; Sylvie se fâchait.

«Et où devrais-je être?» demanda Irena.

- Chez toi !

- Tu veux dire qu’ici je ne suis plus chez moi ?

Mấy câu trên được anh Cao Việt Dũng dịch là:

«Cậu vẫn còn ở đây được cơ à?» Giọng cô không độc ác, nhưng cũng không hề thân thiện. Sylvie đang bực bội.

«Thế tớ phải ở đâu?»

« Nhà cậu !»

«Cậu muốn nói là tớ đang không ở nhà tớ ?»

Rõ ràng là anh Cao Việt Dũng dịch nhưng không hiểu nội dung. «Chez toi», «chez moi» ở đây mà dịch thành «nhà cậu», «nhà tớ» là sai hoàn toàn, sai hãi hùng!

Bất kỳ ai biết đọc tiếng Tây đều có thể hiểu rằng, trong trang đầu, nhân vật Sylvie (người Pháp) đang thuyết phục nhân vật Irena (gốc Séc, sống ở Pháp từ hai mươi năm) quay về «nước của mình» (cô ta dùng hẳn cụm từ «rentrer dans ton pays») vì Tiệp Khắc lúc đó đang có «cách mạng» (xem câu: «c’est la révolution chez vous») và theo cô ta, điều đó «rất quyến rũ» (xem câu: «ce qui se passe chez vous est tellement fascinant»). Càng đọc càng rõ «trở lại cố hương» là một trong mấy chủ đề chính của tác phẩm «Vô tri». Nhưng anh Cao Việt Dũng có đọc mà không thông. Hay anh không có khả năng đọc tiểu thuyết? Hay anh không đọc toàn bộ tác phẩm trước khi cầm bút dịch?

Tóm lại, «chez toi», «chez moi» ở đây không thể dịch là «nhà cậu», «nhà tớ» mà phải dịch là «nước cậu», «nước tớ».

«Cậu vẫn còn ở đây được cơ à?» Giọng cô không độc ác, nhưng cũng không hề thân thiện. Sylvie đang bực bội.

«Thế tớ phải ở đâu?»

« Nước cậu !»

«Cậu muốn nói là tớ đang không ở nước tớ ?»

2.

«Bien sûr, elle ne voulait pas la chasser de France, ni lui donner à penser qu’elle était une étrangère indésirable...»

«Tất nhiên cô không muốn đuổi bạn ra khỏi nước Pháp, cũng không muốn làm bạn nghĩ rằng mình là một kẻ ngoại cuộc không được mong đợi ở đây» (CVD).

Chính vì hiểu sai những câu trước đó, nên trong câu này anh Cao Việt Dũng đã dịch «une étrangère» thành «một kẻ ngoại cuộc», trong khi phải dịch là «một người ngoại quốc», «một người nước ngoài».

Khổ thế, vẫn cái trò «nhìn cây mà không thấy rừng», dịch mà không hiểu mình đang dịch gì, dịch từng từ chứ không dịch cả câu, dịch từng câu chứ không dịch toàn bộ tác phẩm. Từ «étrangère» nằm trong văn cảnh rõ đến mức này mà vẫn không hiểu, vẫn dịch sai. Loạn thật!

Câu trên phải dịch như sau:

«Tất nhiên cô không muốn đuổi bạn ra khỏi nước Pháp, cũng không muốn làm bạn nghĩ rằng mình là một người nước ngoài không được mong đợi ở đây».

3.

«Il n’y a pas que les choses pratiques, l’emploi, l’appartement».

«Đó mới chỉ là những điều thực tiễn, công việc, căn hộ». (Cao Việt Dũng)

Anh Cao Việt Dũng dịch như vậy là ngược nghĩa hoàn toàn. Anh không hiểu nghĩa của cụm từ «ne ... pas que», hơi quá tế nhị với trình độ của anh.

Câu đó phải dịch là:

« Không chỉ có những điều thực tiễn, công việc, căn hộ».

Trên đây là những lỗi tôi nhìn thấy ngay trong trang đầu và trang tiếp theo của bản dịch «Vô tri». Tôi xin tạm dừng ở đây, nếu có thời gian sẽ quay lại. Của đáng tội, kiểm tra bản dịch kiểu này cũng cần nhiều kiên nhẫn.

Thưa độc giả, không hiểu Kundera sẽ phản ứng ra sao khi biết tác phẩm của mình mang một gương mặt méo mó như thế này ở Việt Nam?

-----------------

Bài liên quan: