|
|
Đừng đùa với Quảng!
[đối thoại]
|
|
[Đối thoại với “Đừng yêu xứ Quảng!” của Nguyễn Hữu Hồng Minh]
1. NHHM viết: Tôi không thấy bất ngờ khi bài viết của nhà văn Trần Vũ, nhan đề “Về yêu xứ Quảng”, đã nhận được khá nhiều phản hồi tranh luận. Tuy nhiên, có hai lý do để tôi viết bài này. Bài viết của anh đã gợi hứng cho tôi rất nhiều về tình yêu và cách yêu với dải đất quê hương miền Trung, và có hay không nên nhầm lẫn giữa các thể loại văn học.
- Có một trục trặc lớn về logic trong cách diễn đạt “có hay không nên nhầm lẫn giữa các thể loại văn học”. - Hoặc viết: có hay không có sự pha trộn / chồng lấn / đan xen giữa các thể loại văn học. - Hoặc viết: nên hay không nên nhầm lẫn các thể loại văn học.
2. NHHM viết: Tôi có cảm giác các phản hồi bài “Về yêu xứ Quảng” đã kết luận Trần Vũ không hiểu gì về dư địa chí của Quảng (chừng mực nào đó thể hiện trong bài là Quảng Nam) cả.
- Ông Võ Văn Nam đã nói huỵch toẹt là Trần Vũ “chả biết gì” thế mà NHHM còn “có cảm giác” là nghĩa làm sao? (Chuyện này giống chuyện HCM đã chết rành rành như thế mà các ông Bảo Định Giang và Thanh Hải vẫn “có cảm giác” là “Bác còn sống mãi”)
3. NHHM viết: Có cái tật lạ! Mấy ông người Quảng nghe nhắc đến chữ Quảng là cứ đinh ninh “ta đúng” là Quảng Nam (hay Quảng Nôm). Tôi là gốc dân Quảng Bình, sinh tại Đà Nẵng vậy tôi có phải là dân Quảng Nôm không? Tôi vẫn không chịu cách nghĩ cứ xứ Quảng phải là Quảng Nôm. Bởi nếu thế còn Quảng Trị, Quảng Ngãi?
- NHHM có phải là “dân Quảng Nôm” hay không thì tự NHHM biết lấy, lọ là phải đi hỏi cùng khắp thiên hạ? - Thực dân da trắng có cái nhìn “dĩ Âu vi trung”, NHHM có cái nhìn “dĩ Minh vi trung”. - “Mấy ông người Quảng” là mấy ông nào? Và không ai chỉ nhắc chữ “xứ Quảng” khơi khơi mà còn gắn liền với cái gì đó. - Nói đến “xứ Quảng” mà gắn liền với các sản vật như bê thui...; gắn liền với các truyền thống lịch sử như Duy Tân, phong trào cắt tóc...; gắn liền với địa danh như Hội An, Duy Xuyên...; gắn liền với các nhân vật như Phan Khôi, Bùi Giáng hay Nguyễn Hưng Quốc (như trong trường hợp này) thì người ta có quyền liên hệ đến Quảng Nam. Đó là chưa kể Trần Vũ còn đem cả bà u “người Quảng Nam” của anh ta ra để mà bàn về giọng Quảng! - Vả lại trong văn chương hay trong chính trị thì từ Quảng Nam có tần số xuất hiện cao hơn các “Quảng” khác, cả khi nói “xứ Quảng khơi khơi” “mấy ổng” có thể hiện cái tật ấy thì cũng là chuyện thường tình thôi.
4. NHHM viết: Nếu vậy tại sao một thời về hành chính đã có Quảng Nam - Đà Nẵng? Hay trước đó là Quảng - Đà? Ôi thôi thôi, cãi nhau về chuyện này thì chỉ có rối tinh rối mù. Mà tôi cá là không ai chịu ai cả.
- Một ông chủ sự hành chánh, một nhân viên thừa phát lại hay mấy ông “chủ tịch hội đồng hương” gân cổ cãi mấy chuyện Quảng Nam, Quảng Tín, Quảng Đà, Quảng Nam - Đà Nẵng thì cũng dễ hiểu, một nhà thơ mà lại đi câu nệ những biên giới hành chánh kiểu này thì “hay” quá!
5. NHHM viết: Vì lẽ đó, tôi tâm đắc với anh Vũ là có một vùng Quảng trong không gian tâm hồn và văn học. Tôi không hiểu nhiều nhưng tôi yêu thì có sao? Đôi khi vì quá hiểu rồi thì lại không yêu nữa (!?).
- Không ai cấm anh yêu, tuy nhiên đừng đem cái tình yêu mông lung và ngang phè của anh ra giáo huấn thiên hạ. Võ Phiến rất hiểu về các vùng đất miền Trung thế nhưng có ai dám nói là nhà văn này không yêu miền Trung, không yêu Bình Định, Quảng Nam?
6. NHHM viết: Cuộc đời nó thế! Như mấy tranh luận đúng sai “tè lè” về cái Quảng vừa qua tôi thấy tẻ ngắt, sượng trân chẳng còn gì thơ mộng. Cứ bắt bẻ như chỉ thị và giáo huấn vậy.
- Cuộc đời nó thế hay tánh của NHHM là thế? - Hoá ra nãy giờ khi viết, NHHM chỉ chú tâm đến tánh chất “thơ mộng”, miễn sao thơ mộng là được, còn chuyện sai quấy, bá láp, vớ vấn thì mặc?
7. NHHM viết: Xin nhắc lại: bài viết đâu có ý khảo cứu hay dư địa chí. Hơn nữa, hình như xuất phát từ chuyện anh Nguyễn Hưng Quốc, từ “nhà phê bình chuyển sang nhà blogger”. Từ blogger so với phê bình có khoảng cách như thế nào thì một Trần Vũ nhà văn với một Trần Vũ blogger cũng như vậy. Nếu ai đó bắt bẻ Trần Vũ viết ẩu, viết không chính xác thì nên đọc văn và các khảo cứu, nghiên cứu của anh. Tôi cho rằng, dù không muốn, nhưng Trần Vũ đã có những biên khảo công phu, đảm bảo tính nghiêm nhặt của khoa học. Xin đọc chuỗi bài viết về Điện Biên Phủ của anh để hiểu anh là người làm việc nghiêm túc như thế nào khi xử lý các dữ liệu.
- Đây là một dạng “công thần chủ nghĩa”: nếu viết vài tác phẩm hay, có vài công trình khảo cứu hay thì sau đó viết kiểu gì cũng được. Lỡ viết sai thì bảo: nếu ai bắt bẻ thì hãy tìm đọc những tác phẩm sáng giá nhất của tôi! - Lập luận này thường thấy trên các bài xã luận trên báo Nhân Dân, Quân Đội Nhân Dân, Tạp Chí Cộng Sản: ta đã có công “giải phóng dân tộc”, do đó ta có quyền đem dân tộc ra làm vật thí nghiệm!
8. NHHM viết: Tôi thích “Về yêu xứ Quảng” của nhà văn Trần Vũ còn vì lý do: cách đây mấy năm tôi có dịp gặp anh ở Pháp. Đọc truyện ngắn anh (Ngôi Nhà Sau Lưng Văn Miếu) thấy đã. Sướng hơn, khoái hơn là tập Chết Sau Quá Khứ mà nhà phê bình Nguyễn Thanh Sơn lúc mới gặp tôi đã gợi ý “nên đọc”, để biết “một bút pháp viết truyện ngắn”, và sau này, để tránh lý do tranh biện “chưa đọc vì không có sách”, chính Sơn, chứ không phải là ai khác, từ Hà Nội gửi trực tiếp vào cho tôi.
- Nói vậy, nếu như mấy năm trước NHHM không gặp Trần Vũ ở Paris thì sẽ không thích (hay thích ít thôi) “Về yêu xứ Quảng”. - Tác phẩm là tác phẩm, tác giả là tác giả, sao cứ lẫn lộn lung tung lên! - Tới đây xin nhại lại một câu của chính NHHM: “có hay không nên nhầm lẫn giữa tác giả và tác phẩm”!
9. NHHM viết: Từ rượu Bầu Đá, bia sông Hàn, nước da, từ những âm tiết, đến tính cách… đều có độ nồng nàn, tươi mới của nhịp hồi sinh mà đáng lẽ nếu một người bình thường với những oan nghiệt, cay đắng trả qua, đã mãi mãi hay vĩnh viễn “chết sau quá khứ”. Một tình yêu về một vùng đất có thể nói là ở ngoài anh. Chỉ hiện hữu bằng những sợi dây ký ức lang thang chắp nối, loé sáng trong tâm tưởng. Đôi khi còn tưởng tượng thêm ít nhiều cho tình yêu ấy thêm nồng, thêm đượm, thêm hương vị. Ai cấm được anh có một tình yêu xứ Quảng của riêng anh? Một người đang ở xa, nhìn về. Phải chăng đã yêu mà cần phải yêu đúng “thuần phong mỹ tục” mới được phép? Tình yêu đâu có lỗi. Hay phải đừng yêu xứ Quảng?
- Nhập đề “tình yêu”, thân bài “tình yêu”, đến kết luận còn độc hơn: “Tình yêu đâu có lỗi”. - Lâu lắm mới nghe lại mấy chữ mùi như thế nên chợt nhớ tới nghệ sĩ Phùng Há mới qua đời mà lòng thương cảm vô cùng. - Lại nhớ tới nhan đề một chuyện tình Quỳnh Dao (Đừng đùa với ái tình), thôi thì mượn tạm để đặt tên cho mấy lời đối thoại này.
-------------- Bài liên hệ:
18.07.2009
[VĂN HỌC] ... Tôi thấy rõ ràng là, dưới ánh trăng vằng vặc, mình bước qua khỏi khung cửa, đi qua hiên, bước xuống bậc tam cấp, xuống sân, đi hết khoảng sân rộng, đến lùm cây rậm; và đứng dưới lùm cây, tôi kéo quần xuống... Đang tè, một tên sinh viên chạy ra, kề tai tôi, giọng hốt hoảng: “Thầy! Đi ra xa xa chút chứ sao lại đứng trước hiên nhà người ta đái vậy!” Vừa nói nó vừa đẩy tôi ra xa... Sau lần đó, tôi tởn... (...)
[VĂN HỌC] .... Ai cấm được anh có một tình yêu xứ Quảng của riêng anh? Một người đang ở xa, nhìn về. Phải chăng đã yêu mà cần phải yêu đúng “thuần phong mỹ tục” mới được phép? Tình yêu đâu có lỗi. Hay phải đừng yêu xứ Quảng?... (...)
17.07.2009
[VĂN HỌC] ... Tôi chưa có khả năng phân biệt Quảng Tín, Quảng Nam, Quảng Ngãi hay Quảng Trị. Quảng nào đối với tôi cũng là Quảng. Nên tôi gộp tất cả các Quảng vào hai chữ “miền Trung”, như tôi gộp hết Quy Nhơn, Bình Định, Tam Kỳ, Bồng Sơn, Sa Huỳnh cũng vào “miền Trung”. Vào một chữ “Trung” mà mình ưa. Vào một giọng Trung mà mình thấy lạ. Ưa vì cảnh vật đẹp. Ưa vì thức ăn ngon. Ưa vì chiếc lưng cong của đất nước hữu tình. Miền Trung là đất của tình cảm... (...)
[VĂN HỌC] ... Cảm xúc về xứ Quảng, về miền Trung, mà chỉ cần thay đổi địa danh thì có thể áp dụng cho bất cứ xứ nào, miền nào. Lối viết này ta thấy nhan nhản trên báo chí Việt Nam bây giờ. Đại loại như một bài báo nào đó tán tụng một nhà thơ X, nhưng nếu ta thử đổi tên nhà thơ X thành ra tên nhà thơ Y, thì đọc cũng lọt lỗ tai như thường. Đúng là “nhất dĩ quán chi”... (...)
[VĂN HỌC] ... Đọc bài của độc giả Trần Nguyễn, tôi thấy có nhiều chỗ rất là lúng túng. Khen bài “Về yêu xứ Quảng” của nhà văn Trần Vũ là một bài “thật hay” và “thành công”, độc giả Trần Nguyễn lại đưa ra những luận điểm không có sức thuyết phục chút nào cả... (...)
16.07.2009
[VĂN HỌC] ... Bài viết thể hiện tính chủ quan đầy cảm xúc của tác giả, chính đây là nét riêng của mỗi nhà văn, cách cảm của mỗi người về một vùng đất, từ giọng nói, đến tính cách, đến phong vị ẩm thực. Người đọc không cần biết đúng hay sai, chỉ thấy bài viết lôi cuốn, hấp dẫn người đọc từ ngôn ngữ đến hình ảnh là thành công... (...)
15.07.2009
[VĂN HỌC] ... Trần Vũ, sau khi tán sai về giọng Quảng, tán nhảm về bia Sông Hàn, tán trật về rượu Bầu Đá, thì kết thúc bằng câu nhắn nhủ: “Viết blog, cũng giống chế rượu Bầu Đá, cái cay phải lan tỏa. Phải làm ghiền.” Nhắn nhủ như vậy thì cũng thiệt là... rởm... (...)
14.07.2009
[VĂN HỌC] ... Mỗi lần ra miền Trung, tôi đều say mê giọng nói của người Trung, đặc biệt từ Quy Nhơn đến Đông Hà. Nghe giọng nói của họ, tôi thấy đặc chất Việt, đậm đà trong hơi thở, đặc sệt âm Việt, tính Việt, đến kẹo lại như món mắm xưa. Nếu giọng Huế thanh, trong như bát chè mạn và ngọt như bát chè sen, thì giọng Quảng nghe mới thật đã. Những Quảng Nam, Quảng Tín, Quảng Ngãi... (...)
13.07.2009
[VĂN HỌC] ... Nhiều người tiên đoán chính các blog sẽ là tên sát thủ của tất cả các tờ báo. Không phải ai cũng đồng ý. Nhưng có một sự thật: gần đây, số lượng các tờ báo phải bị đóng cửa hoặc đang sống ngắc ngoải khá nhiều. Kẻ thù chính là internet. Trong internet, kẻ thù chính là các blog... (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021