Levi, Primo
tiểu sử &  tác phẩm 

PRIMO LEVI (1919-1987), là một kỹ sư hóa chất người Ý gốc Do-thái, bị phát-xít Ý bắt giữ và đày đi các trại tập trung của Đức quốc-xã ở Đông Âu. Còn sống sót sau giải phóng, ông ghi lại thực trạng các nhà tù đã kinh qua, trong một số tiểu thuyết, truyện ngắn và thơ. Phải chăng đây là một người, tác phẩm thời danh nhất của ông, đã được dịch ra nhiều thứ tiếng.

Ông sinh tại Turin ngày 31-7-1919, là con cả trong một gia đình người Ý gốc Do-thái. Ông đỗ tiến sĩ về Hóa học, hoạt động chống phát-xít trong phong trào “Công lý và Tự do”. Ông và các bạn trong phong trào bị bắt ngày 13.12.1943. Tháng giêng 1944 bị nhốt ở trại Fossoli rồi bị đưa đi đày ở Auschwitz cùng với 650 người Ý gốc Do-thái khác ngày 22.2.1944. Đầu tháng Ba 1944, ông bị điều tới trại Monowitz cách Auschwitz 10 cây số để làm việc tại nhà máy cao-su hóa hợp ở Buna. Đầu tiên, ông phài lao động khổ sai, rồi đến cuối năm thì sung vào phòng thí nghiệm hóa chất. Đến ngày 17.1.1945, trại Monowitz bị không lực tấn công, quân Đức di tản mang theo các tù nhân còn khỏe mạnh, nhưng bỏ lại những người nằm bệnh viện, trong đó có ông. Mười ngày sau, Monowitz được Hồng quân.. giải phóng. Kế đó, từ tháng Sáu đến tháng Mười 1945 là “hành trình gian khổ” qua Biélorussie, Ru-ma-ni,... để trở lại Turin vào ngày 19.10.1945.

Năm 1946, Primo Levi bắt đầu ghi lại những kỷ niệm đau thương của mình trong cuốn Phải chăng đây là một người, in năm 1947, nhưng không được để ý. Cả chục năm sau, cuốn sách mới được in lại và lần này khiến Primo Levi trở thành một tên tuổi lừng lẫy khắp thế giới... Ông thành hôn với bà Lucia Morpurgo và hai ông bà được hai người con, một gái một trai.

Primo Levi tiếp tục viết tiểu thuyết, làm thơ, viết tự sự và nhiều bài tham luận về nhiều vấn đề văn nghệ cũng như xã hội... Ông thường được mời đi nói chuyện với những người thuôc các thế hệ trẻ hơn. Năm 1965 ông cũng trở lại Auschwitz trong một buổi lễ tưởng niệm chính thức...

Ngoài thi ca và cuốn tiểu thuyết đầu tiên, các tác phẩm sau đây của Primo Levi cũng thường được nhắc tới: La Trève (1965), La clef à molette (1978), Maintenant ou jamais (1981), Les Naufragés et les Rescapés (1986). Năm 1987, ông chấp thuân cho đưa cuốn La Trève lên màn ảnh.

Ngày 11-4-1987, thế giới được tin Primo Levi đã tự sát tại nhà. Cái chết của ông vẫn còn là một điều bí ẩn: có người cho rằng đây chỉ là một “tai nạn”.

(Diễm Châu biên soạn)

tác phẩm

"Vào một giờ vô định" và những bài thơ khác [II]  (thơ) 
Bốn mươi sáu bài thơ của Primo Levi (1919-1987), nhà thơ lớn người Ý gốc Do-thái, lần đầu tiên đến với độc giả Tiền Vệ qua bản dịch Việt ngữ của nhà thơ Diễm Châu. Chùm thơ được đăng thành 2 kỳ liên tiếp (kỳ II gồm hai mươi bài)...

"Vào một giờ vô định" và những bài thơ khác [I]  (thơ) 
Bốn mươi sáu bài thơ của Primo Levi (1919-1987), nhà thơ lớn người Ý gốc Do-thái, lần đầu tiên đến với độc giả Tiền Vệ qua bản dịch Việt ngữ của nhà thơ Diễm Châu. Chùm thơ được đăng thành 2 kỳ liên tiếp (kỳ I gồm hai mươi sáu bài)...


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021