thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Những tiếng nói (1943) [kỳ 1]
(Diễm Châu dịch)

 

Ở một tinh vân xa xôi nào đó, tôi làm điều tôi làm để cho sự cân bằng vũ trụ, mà tôi dự phần, không mất đi sự cân bằng.

 

 

1. Tất cả những điều tôi mang cột chặt ở nơi tôi, đều tìm thấy tự do ở đâu đó.

 

2. Nhìn thấy khiến tôi phải mở mắt trước tất cả những điều tôi không muốn nhìn thấy.

 

3. Khuyết điểm của không tin là tin một chút.

 

4. Thế giới đầu tiên của tôi, tôi đã tìm thấy trọn vẹn trong vài vụn bánh của mình.

 

5. Kẻ nói sự thật hầu như không nói gì.

 

6. Tại sao anh cười một điều, mà không cười mọi điều?

 

7. Đúng hơn là gọi tên tôi, tên tôi nhắc tôi nhớ tới tên tôi.

 

8. Để khỏi chuyển động một điều, tôi đã đặt cả trăm điều vào chuyển động và tôi không nhúc nhích được lấy một.

 

9. Đôi khi, tôi mơ rằng mình thức; và ấy cũng thể tôi mơ giấc mơ của giấc mơ tôi.

 

10. Kẻ tha thứ tất cả hẳn đã phải tha thứ cho mình tất cả.

 

11. Tôi tin ở Thượng đế, không phải vì ngài cũng chẳng phải vì tôi, mà vì những kẻ tin ở ngài.

 

12. Việc lành mạnh không bộc lộ.

 

13. Đừng phát hiện: có lẽ không có gì; và không có gì thời chẳng bõ ta lại che đậy lại.

 

14. Đôi mắt tôi, bởi đã là những cây cầu, lúc này là những vực sâu.

 

15. Người ta sống với trông đợi đi tới chỗ trở thành một kỷ niệm.

 

16. Kẻ nắm giữ tôi bằng một sợi dây không mạnh: sợi dây thời mạnh.

 

17. Những điều tôi biết tôi không dùng được ngay cả để biết chúng.

 

18. Vì điều mà tôi cống hiến đời mình, thường ra tôi chẳng cống hiến gì, nhưng bao giờ tôi cũng cống hiến đời tôi.

 

19. Hòn đá mà tôi cầm trong tay thấm hút chút máu tôi và phập phồng.

 

20. Một tia sáng xóa tên anh đi, tôi không còn biết anh là ai nữa.

 

[còn tiếp nhiều kỳ]

 

-----------------------------------------

Ghi chú của dịch giả:

ANTONIO PORCHIA (1885-1968) là tác giả của một tác phẩm duy nhất: Voces (‘Những tiếng nói’). Viết bằng Tây-ban-ngữ và sống gần trọn đời ở Buenos Aires, Á-căn-đình, Antonio Porchia sinh tại Calabre, về cực nam nước Ý, và là con của một vị... linh mục. Sau khi rời Ý qua Á-căn-đình, ông trở thành «kiểm điểm viên» ở cảng Buenos Aires và kế đó, làm việc trong một nhà in ở thành phố này.

Voces của Antonio Porchia được môt nhóm nhỏ bằng hữu của ông xuất bản lần đầu tiên vào năm 1943 (nhà xuất bản. Impulso, Buenos Aires). Từ đấy đã được tái bản nhiều lần, mỗi lần đều được tác giả sửa chữa, thêm bớt cho đến khi ông mất. Đây là một tập sách dầy hơn một trăm trang, gồm những câu mà ta quen gọi là cách ngôn hay ngạn ngữ. Theo Jorge Luis Borges thì đây lại không phải là «những phương trình ngôn từ thuần túy» là vì «người đọc cảm thấy sự hiện diện trực tiếp của một người và định mệnh của người ấy». Borges gọi Porchia là «người bạn thân thiết của tôi mặc dù có lẽ ông không hay biết điều đó». Một nhà văn có tiếng Âu châu đã tuyên bố sẵn sàng trao toàn bộ tác phẩm của mình để đổi lấy một vài mẩu, đoạn câu ấy của Porchia...

Antonio Porchia rất say mê ngôn ngữ. Ông thường tìm cách thay đổi văn bản đầu tiên, có khi chỉ một dấu chấm hoặc một dấu phẩy hoặc một vài chữ, có khi còn «bỏ lại» không dùng một số câu trong những ấn bản kế tiếp. Những câu này, Porchia không hẳn loại bỏ mà tiếp tục sửa đổi và đọc cho bạn bè. Sau khi ông mất, Laura Cerrato (bà Roberto Juarroz) đã sưu tập các câu «bỏ lại» từ các ấn bản 1943, 1948 và in thành tập Những tiếng nói bỏ lại. Sinh thời, Porchia cũng đã tặng Roberto và Laura Juarroz một số câu. Món quà tặng này gồm 18 câu, được công bố lần đầu vào năm 1986 và mang tên là Những tiếng nói chưa in.

Theo Roberto Juarroz, một nhà thơ lớn của Á-căn-đình và cũng là người bạn thiết của Antonio Porchia, trong đời tư Porchia có yêu tha thiết một người đàn bà và sẵn sàng cưới, nhưng «để bảo toàn tính mệnh của người yêu» (bị bọn người «khai thác» nàng hăm dọa), ông đã phải hy sinh và xa rời... Người ta không được biết gì thêm về mối tình này của Porchia...

Vì tầm quan trọng của Antonio Porchia đối với thi ca Á-căn-đình, Mỹ la-tinh và thế giới, tôi đã giới thiệu với bạn đọc Việt-nam những câu trong Voces (1943) theo bản Pháp văn của Roger Caillois (nhà xuất bản. GLM, 1949) và 18 câu Porchia đã tặng Roberto và Laura Juarroz, dựa theo bản Pháp văn của Roger Munier (nhà xuất bản. Unes, 1986). Tập sách này đã được tái bản năm 1999. Tôi cũng đã dịch Voces (ấn bản 1972, với lời tựa của Jorge Luis Borges và lời bạt của Roberto Juarroz) và Những tiếng nói bỏ lại do Laura Cerrato thu thập, và ao ước sẽ có dịp công bố...

Những con số ghi ở đầu mỗi câu trong bản đăng lần này là do người dịch thêm vào cho dễ nhận.


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021