|
|
Theo cách Lalon
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
ALLEN GINSBERG
(1926-1997)
Theo cách Lalon[*]
I
Quả thật là tôi bị kẹt trong
thế giới này
Khi tôi còn trẻ Blake từng
mách nước cho tôi
Nhiều bậc sư khác đã đi theo:
Tốt hơn nên chuẩn bị cái Chết
Hãy đừng vướng vào sở hữu
vật chất
Đấy là khi tôi còn trẻ
Tôi được cảnh báo
Giờ tôi có thẻ chứng minh Dân Già
Và kẹt cứng với một triệu
cuốn sách
một triệu ý nghĩ môt triệu
đô la một triệu
mối tình
Làm sao tôi có thể lìa khỏi thân xác mình?
Allen Ginsberg bảo,[**] Ta quả
là đang bơi trong vũng cứt
II
Tôi ngồi dưới chân một gã
Tình nhân
và hắn kể cho tôi mọi chuyện
Hãy cút đi, chuồn nhanh lên,
hãy canh chừng cái lỗ đít mi
coi chừng vấp ngã
hãy thể dục, hãy trầm tư, hãy giữ
bình tĩnh —
Giờ đây tôi là một lão ông và
tôi sẽ không sống thêm
20 năm nữa có lẽ ngay cả
20 tuần,
có lẽ một giây đồng hồ tới tôi sẽ
bị kéo qua
cuộc sống khác
trại nuôi giun, mà có lẽ nó
đã xảy ra rồi —
Làm sao ta biết được, Allen
Ginsberg bảo[**]
Có lẽ suốt từ đầu đến giờ
ta chỉ nằm mơ —
III
Bây giờ là 2 giờ sáng và tôi phải
dậy sớm
và đi 20 dặm taxi để thoả mãn
tham vọng của tôi —
Tôi giải quyết cái khó khăn này ra sao,
tức cái màn chợ ôm đồm kinh doanh -
giải trí — tĩnh tâm ấy?
Nếu tôi có một linh hồn tôi đã đem bán nó
đổi lấy năm ba chữ hay ho
Nếu tôi có một thân xác tôi đã dùng nó bắn
kiệt cạn ra hết tinh chất của mình
Nếu tôi có một thứ tâm trí nó hẳn
đã được Tình yêu phủ kín —
Nếu tôi có một thứ đầu óc tôi đã quên
khi tôi thở
Nếu tôi có được Lời nói thì đó
toàn là lời ba hoa
Nếu tôi có đam mê nó cũng nằm
trong lỗ đít
Nếu tôi có nhiều tham vọng
muốn được giải phóng
thì làm sao tôi lại trở thành con
người nhăn nhúm thế này?
Với bao nhiêu những lời hoa mỹ, tinh chất Tình yêu,
những cảm hứng ba hoa, những khao khát
hậu môn, những tội trứ danh?
Anh quả là lộn xộn, Allen Ginsberg ạ.
IV
Tôi ngủ không được &
nghĩ đến cái Chết của mình
— chắc chắn là nó gần hơn
cái thời tôi mười
tuổi
và tôi tự hỏi chẳng biết thế gian
này bao lớn —
Nếu tôi không nghỉ ngơi một chút tôi sẽ chết lẹ hơn
Nếu tôi ngủ tôi sẽ mất cái may
được cứu rỗi —
ngủ hay thức, Allen
Ginsberg cũng nằm trên giường
lúc giữa đêm.
V
4 giờ sáng
Thế rồi họ đến kiếm tôi
Tôi trốn trong phòng vệ sinh
Họ phá cánh cửa phòng vệ sinh
Cửa sập xuống trên một thằng bé vô tội
Ái da cánh cửa gỗ sập xuống
trên một thằng nhóc vô tội!
Tôi đứng trên cái chậu & lắng tai nghe,
Tôi che cái bóng mình,
họ còng tay thằng bé kia và
lôi tuột nó đi
thay cho tôi — Còn bao lâu nữa
tôi mới thoát khỏi tình thế này?
Rất sớm họ sẽ khám phá ra
tôi không có ở đấy
Họ sẽ trở lại kiếm tôi, tôi còn có thể
giấu cái thân mình ở đâu?
Tôi có phải là chính tôi hay là một ai khác
hay chẳng là ai cả?
Thế thì cái bị thịt nặng nề này trái tim yếu ớt
cái quả thận chuyên đái rắt này nó là cái gì?
Ai là kẻ từng bị giam kín
suốt 65 năm trời
trong xác chết này? Còn ai từng sống
trong sự nhập định ngất ngây này ngoài tôi?
Giờ thì mọi chuyện sắp kết thúc,
hưởng thụ cho nhiều thì có ích gì?
Điều ấy rồi có sẽ thành sự thật? Thực ra nó
có sẽ thành sự thật?
VI
Tôi đã có cái may và đã đánh mất nó,
rất nhiều cái may & đã không hết
mình coi là chuyện nghiêm chỉnh.
Ồ đúng thế tôi cảm phục, gần như
đã nổi điên lên vì sợ
mình sẽ để mất cái may mắn bất tử,
Nó đã mất thật rồi.
Allen Ginsberg cảnh báo với các bạn
hãy chớ theo vết chân của hắn
đi đến nơi tuyệt chủng
31 tháng Ba 1992
_____________________
Chú thích của người dịch:
[*]Fakir Lalon Shah hay Lalon Shah [có thể 1774-1890, năm sinh cũng như năm mất vẫn không hề được biết đích xác] là một nhà thơ/ca sĩ/ tác gia huyền bí Bengali. Ông sống nghèo khổ và ít học tại làng Cheuria trong vùng đất có tên gọi là Nadia, xưa là thuộc địa của người Anh [British India], nay là hạt Kushtia của Bengladesh. Thơ ông ngợi ca sự tự do thân xác, linh hồn, kể cả ngôn ngữ, chống lại mọi hình thức áp bức và kỳ thị, chia rẽ. Thơ Lalon đọc lên nghe như ca khúc, được xếp vào loại văn chương cổ trong ngôn ngữ Bengla, là loại thơ cách mạng trước khi có cách mạng, là thơ giải phóng trước khi có giải phóng: đó là những bài ca quần chúng chống lại mọi lối chia cách đẳng cấp, bè phái... Lalon từng được nhiều thế hệ nhà thơ Ấn Độ sùng bái — như Tagore chẳng hạn, không phải vì tính bác học, mà vì thể hiện cuộc sống sinh động trong dân gian. Lalon rất có thể là nhà thơ Beat đầu tiên của chúng ta... 
Lalon [1774-1890] — Phần mộ tưởng niệm Lalon ở Kushtia, Bangladesh — Tagore [1860-1941]
Hình hậu cảnh trong chân dung Ginsberg là William Blake [1757-1827] — do người dịch bị “ngứa tay”.
[**]Tại sao bài thơ của Allen Ginsberg có cái nhan đề lạ lùng “After Lalon”? Người dịch xin trích dẫn một vài câu thơ Lalon trong Con chim kỳ lạ và Chủ nghĩa đẳng cấp:
... Ôi trời, bạn là chim trong lồng! Và làm bằng những cái que xanh
Lồng chim làm ra, nhưng một ngày kia nó sẽ bị đập gãy.
Lalon bảo: Hãy mở lồng ra, hãy nhìn xem cách chim bay xa!
Nhiều người hỏi, Lalon thuộc đẳng cấp nào?
Lalon bảo, mắt ta không nhìn ra được
Những dấu hiệu của đẳng cấp...
hay trong nhiều bài thơ/ca khúc khác, chẳng hạn:
... Chúng tò mò muốn biết đức tin của Lalon là gì,
Lalon bảo, hình dáng tôn giáo luôn né tránh cái nhìn của ta...
... Người ta hỏi Lalon Fakir theo Hindu hay Muslim,
Lalon bảo chính hắn cũng không biết hắn là ai...
-------------------
“Theo cách Lalon” dịch từ nguyên tác “After Lalon” trong Allen Ginsberg, Cosmopolitan Greetings — Poems 1986-1992 (New York: Harper/Collins Publishers, 1994).
Đã đăng:
Phố trên (thơ)
... “Nếu ta có cách ta sẽ cạo đầu mi và tống mi qua Việt Nam” — / “Vậy thì xin Chúa phù hộ mi” tôi trả lời cái thằng công dân tong teo đội nón vội vàng bước ra cửa tiệm rượu / trên Đại lộ Amsterdam tối tăm ướt át mấy thập niên sau đó — / “Và nếu ta không làm được vậy thì ta sẽ cắt cổ mi” hắn càu nhàu chia tay... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Gửi Lindsay| Cơ thắt (thơ)
Trong một thành phố khác 27 năm trước / tôi nhìn thấy bóng anh in lên vách tường / anh mặc quần có dải đeo ngồi trên giường / bàn tay vô hình đưa lên tới đầu chai thuốc sát trùng / bóng anh đổ xuống trên nền nhà... | Ta hi vọng cái lỗ đít thân yêu của ta sẽ chịu đựng / từ 60 năm nay đại thể nó vẫn OK... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Thông điệp (thơ)
Từ khi chúng ta thay đổi / giao cấu lộn vòng lao động / khóc than và cùng vãi đái với nhau / ta thức dậy buổi sáng / mắt còn đọng một giấc mơ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Tiệm đồ cổ nhà giải trí (thơ)
... Tôi cứ dông dài như thế nhưng đám người nhà bàn bạc với nhau, / đầu óc để tận đâu, chỉ có một thằng cháu trong nhà / mặt tròn như trăng rằm băm mấy tuổi ngồi banh chân / trên một cái cầu thang giả & vỗ tay tán thưởng lời khen / & sự thích thú của chúng tôi — & thế là chúng tôi ra đi, cả đám / lên đường hướng về Thủ đô hậu hiện đại... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Carmel Valley (thơ)
Không ai sẽ phải loan báo Thời Đại Mới / Không tên gọi đặc biệt, không cách thế Một Chiều, / không người rao tin Phương Pháp cũng chẳng / có Sứ Giả Rắn Độc Vô Danh, / Không vị Cứu Tinh cần thiết mà chỉ là Tổ Quốc chính chúng ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Cho một chút sữa keo vàng / ngọt vào miệng ta / Những chiếc quạt quay tít, đèn neon xanh, / Một ông quấn khăn và bộ râu kiểu người Pháp... | Đêm yên tĩnh. Chiếc đồng hồ xưa kêu tích tắc, / Hai giờ rưỡi. Tiếng dế nỉ non / còn thức giấc trên trần nhà... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Lần cuối cùng tôi đến thăm chú & và đọc chú nghe / những bài thơ về cái chết của Elanor — giống như / một con chim kên lông xù, trước cái bàn trong / phòng bếp, chúng tôi ngồi khóc... | Giờ đây tôi suy nghĩ vơ vẩn trên gối / tay gác lên đầu / hai mắt nhắm mở to nhìn những bờ vịnh đen của Thời Gian... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Chưa chết | Thông điệp (thơ)
... Mi hãy uống cái càphê bỏ hết caphêin của mi hỡi Ginsberg tên cựu cộng sản / tên ghiền báo New York Times, hãy vui vì mi không là Trotsky... | Từ khi chúng ta thay đổi / giao cấu lộn vòng lao động / khóc than và cùng vãi đái với nhau / ta thức dậy buổi sáng / mắt còn đọng một giấc mơ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ta thật may mắn có năm ngón trên bàn tay phải / May mắn đi đái chỉ đau chút xíu / May mắn còn đi ỉa được / May mắn, ngủ đêm trên một chiếc giường cây, ngủ giữa trưa... | Đọc báo No Nature trong nhà vệ sinh / Ngồi xuống, mải mê / lật hết trang này qua trang khác, quên / thời gian, quên cái bàn toạ của ta... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Là về (thơ)
Dylan là về Cá nhân chống lại nguyên cả tạo hoá / Beethoven là về nắm đấm của một người trong đám mây nẹt chớp / Ðức Giáo hoàng là về phá thai & linh hồn của người chết... / Truyền hình là về người ta ngồi trong phòng khách nhìn ngó đồ đạc nhà người ta... [Bản dịch của Lê Đình Nhất-Lang]
Thần Chú (truyện / tuỳ bút)
Ngày xưa có một cậu bé sống trong một căn nhà gỗ trên con dốc đi xuống những nhà máy xay ngói đỏ chạy dọc Sông Passaic ở Paterson, New Jersey, gần Great Falls. Cậu bé sống một mình và lang thang mãi tận cây cầu đúc trên con kinh có dòng nước hồng tía đổ từ các xưởng nhuộm tơ lụa ra một cái ao nơi những buổi chiều nắng nóng mùa hè đám con trai bơi lội giữa những vách tường nhà máy... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
... Vàng, hoa vàng, và / hoa công nghiệp, / cánh hoa xấu xí cứng đầy gai, / thế nhưng vẫn là hoa... | ... Kế hoạch ngũ niên có xài được không? Stalin ác độc cỡ nào? / Ta có phải là một tên Stalin-nít? Một tên Tư bản? Một / tên Tư sản Khó ưa? Một tên Đỏ thối nát? / Không ta là một loài tiên có cánh tím hồng và vầng sáng trên đầu... | Tôi nói về tình yêu chợt đến trong đầu: / Trăng chung thủy, mù quáng mặc dầu; / Nó đi vào ý nghĩ, nó không nói được... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
ta nhìn thấy cỏ, ta nhìn thấy núi đồi, ta nhìn thấy những xa lộ, / ta nhìn thấy con đường đất, ta nhìn thấy những dãy xe trong bãi đậu / ta nhìn thấy những người lấy vé vào cổng, ta nhìn thấy tiền mặt và séc & thẻ tín dụng / ta nhìn thấy xe buýt, ta nhìn thấy những người đưa tang, ta nhìn thấy đám con cái họ mặc đồ màu đỏ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Trong khi ta đi qua sàn nhà bếp ý nghĩ về cái Chết trở lại, / ngày này sang ngày khác, khi ta thức dậy & và uống nước chanh và nước nóng, / đánh răng & và hỉ mũi, đái vào bồn tiểu một dòng vàng khè... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Quả thật là ta viết về chính ta / Có ai khác ta biết rõ hơn? / Có chỗ nào khác gom hoa hồng đỏ máu & rác trong bếp... | Mặt trời lên chói mắt / Còi hụ dội xé trời / Còi taxi dội đường phố / Còi xe hỏng kêu be be be... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ta sẽ lo ổn định với sự Bất tử - / Không phải qua thân xác / Chẳng phải qua đôi mắt / Những ngọn núi cao lấp lánh sao / trăng tàn trên những đỉnh Aspen / Mà là qua những chữ viết, qua hơi thở... | Vùng lên hỡi những kẻ bị giam cầm trong tâm thức / Vùng lên hỡi những kẻ loạn thần kinh trên Trái đất / Sự Tỉnh thức vang ầm Giải phóng / Một thế giới thiêng liêng ra đời... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Ngày nay người ta ăn cắp mọi thứ / Người ta ăn cắp bóp ví của bạn, đồng hồ của bạn / Đập bể cửa xe bạn ăn cắp hộp đài radio xe... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Nanao | Ai xơi ai? (thơ)
Tẩy não bằng hằng hà những suối hồ trên núi / Đôi chân gột rửa khi đã đi qua bốn lục địa / Mắt không một vẩn mây như bầu trời Kagoshima... | Một con quạ ngồi trên bệ cầu nguyện cột cờ, / con bạn đực cánh đen bước trên bãi cỏ xanh ướt, tìm sâu? ... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Một chiếc piano màu hạt dẻ trong ánh đèn chiếu trắng kim cương / Phòng nghe nhạc thủy quái... // Đêm đen lạnh giữa những cây tùng bách / xe đậu trong bóng tối bên ngoài / sau cổng chính, những ngôi sao tối mù trên / khe núi, một ngọn lửa cháy cạnh / hàng hiên và dăm ba con người mệt mỏi... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
"Hãy hiểu rằng đây là một giấc mơ" ("Understand That This is a Dream"), bài thơ Allen Ginsberg (1926-1997) viết trong lần duy nhất ông ghé đến Sài Gòn vào đầu tháng 6 năm 1963... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Hàng triệu người tung hô và vẫy cờ vui mừng ở Manhattan / Hôm qua họ đã trở về với công việc và với chứng thấp khớp / của họ bây giờ là thứ Ba — / Điều gì làm họ ham muốn đến thế đó rốt cuộc là đam mê... [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên]
Chùm thơ (thơ)
Chín bài thơ của Allen Ginsberg (1926-1997) — một trong những nhà thơ nổi tiếng nhất nước Mỹ nửa sau thế kỷ 20. Nhà thơ Hoàng Ngọc Biên chọn lựa những bài này từ nhiều thi phẩm khác nhau của Allen Ginsberg và dịch sang Việt ngữ.
Vĩnh biệt (thơ)
Mẹ ơi / những gì con đã quên không nhắc tới / Mẹ ơi / những gì con đã quên không kể lại / Mẹ ơi / vĩnh biệt / với chiếc giày dài màu đen / vĩnh biệt / với Đảng Cộng Sản và chiếc vớ rách... [Bản dịch của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường]
Tôi sẽ lặng lẽ đi vào phòng ngủ nằm giữa chú rể và cô dâu / những thân người từ trời rơi xuống trần truồng duỗi ra chờ đợi... [Bản dịch của nhà thơ Nguyễn Đăng Thường]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021