Có những đêm dài, bị truy sát bởi ác mộng, tôi không dám ngủ, chỉ nằm thôi. Tôi nằm sấp, há mồm ra để thở. Từ trong mồm rắn rết bò ra, cóc nhái bò ra, bọ rệp cũng bò ra, cả bầy, cả lũ, như chạy giặc, như di cư, như vượt biên, như tang lễ...

Tôi hỏi: “Tụi bây đi đâu mà đông vui như thể biểu tình bãi khoá?”

Rắn rết cóc nhái trả lời: “Chúng tôi nói thay cho những người đã chết!”

Bực chưa? Hỏi một đường chúng trả lời một nẻo. Không lẽ đuổi theo mà giết từng con? Thôi thì kệ chúng. Để xem chúng kéo đi đâu giữa những đêm dài nóng nực...

Tôi nói: “Tao không gọi tụi bây là chúng mày, tất cả chúng ta là anh em đồng chí...”

Bọn chúng nghe thế, cười khành khạch. Con rết bận áo giáp đi sau cùng quay đầu lại nói: “Liệu hồn! Nằm im đấy, đừng lải nhải!”

Ghê, chúng dám doạ tôi ư! Còn lâu tôi mới sợ, nhưng vẫn nằm im. Có thật là chúng nói thay cho những người đã chết không nhỉ? Phải chờ thôi.

Trăng khuya đã lên rồi, vằng vặc như trong thơ và trong nhạc. Bầy rắn rết cóc nhái từ miệng tôi bò ra, xếp hàng rồng rắn giữa sân. Trời vẫn nóng hầm hập. Tôi vẫn không dám ngủ. Nằm sấp, im lặng xem chúng chơi đùa...

Đêm dài lắm, nhất là những đêm trời nóng nực. Nếu không ngủ được, đêm càng dài. Tôi nghĩ: Những người đã chết thì còn gì để nói nữa không nhỉ? Tại sao bầy động vật này lại sinh ra để nói thay người đã chết? Mà người đã chết thì nhiều vô kể, chết trên đường đi, chết bên sông, chết trên biển, chết trên máy bay, chết trong đêm, chết giữa trưa, chết sáng sớm, chết vì xe cán, chết vì treo cổ, chết vì súng bắn lê đâm, chết vì sặc nước, chết vì bị hiếp dâm... Làm sao chúng nói thay cho xuể?

Con rắn màu xanh da trời rít lên: “Chúng ta là những kẻ không cần tài sản!”

Cả bọn rít lên theo, như tiếng gió thổi bên vách núi: “Không cần tài sản!”

Nói rồi, rắn điềm nhiên bò lên cây lộc vừng nằm, thò đầu xuống, lắc lư như đầu thằng say rượu.

Con rết mặc áo giáp sắt bò ra, hét toáng: “Ta sống đây là vì người khác, không phải cho riêng mình ta!”

Cả bọn lại hét lên phụ hoạ: “Không phải riêng mình!”

À, hóa ra chúng chơi trò con nít, tưởng gì!

Chúng nói phét thế thôi. Chuyện này tôi biết rồi.

Chú nhái bén phùng mang trợn má hét: “Tao ghét những đứa gian lận!”

Cả bọn hét theo: “Đả đảo gian lận!”

Tôi có một ông bác đã chết từ thời tám hoảnh. Cha thường kể: “Bác mày trước khi chết đòi vợ một bát cơm nếp, nhưng không có!”

Tôi nghĩ những người chết, nếu có thể gửi tiếng nói lại cho hậu thế, chắc họ không nói những chuyện tầm thường đâu. Ví dụ, bác tôi, nếu có gửi lời lại, thì cũng sẽ nói rằng “cố mà xây dựng cuộc sống làm sao cho yên vui”. Chứ không lẽ lại nói “cho tao bát cơm nếp”!

Bọn rắn rết vẫn mải mê chơi giữa sân. Trăng vẫn sáng. Trời vẫn nóng. Không ngủ được, cảm giác cực kỳ khó chịu. Tôi hét lên như có ai móc họng: “Cho tao bát cơm nếp!”

Bọn rắn rết cóc nhái giật mình dừng cả lại. Chúng ngớ ra một lúc rồi cười sằng sặc: “Người chết không xin cơm, đồ ngu. Người chết nói điều đẹp đẽ hơn nhiều. Mày im mồm lại, để chúng tao nói thay cho!”

Tôi vừa phát hiện ra mình có một khả năng siêu phàm: Hễ tôi nghĩ đến cái gì, lập tức cái đó xuất hiện! Tôi vừa nghĩ đến Phật, lập tức Phật hiện ra, đương nhiên là râu cước bạc phơ, đương nhiên là vẻ mặt nhân hậu. Phật ngồi xuống, bọn rắn rết bò lượn quanh. Trên tay Phật cầm một tô cơm nếp. Hoá ra Phật nghe được ước mơ của tôi, không phải, ước mơ của bác tôi. Thế mới gọi là Phật chứ...

Phật cười, hỏi bọn rắn rết: “Ai bảo tụi bay nói thay người đã chết?”

Lũ nó trả lời: “Chúng tôi tự nguyện.”

Phật lại hỏi: “Nói mãi thế, có đói, có mệt không?”

“Có.” Rồi không đợi Phật nói gì thêm, rắn rết cóc nhái bu vào bát cơm nếp bốc ăn ngon lành.

Tôi thất vọng, bác tôi cũng thất vọng, chính tôi nói giùm bác tôi: “Tôi xin một bát cơm nếp, sao bọn kia lại được ăn?”

Phật nheo nheo mắt giễu tôi, nói như gió thoảng: “Mày ngốc quá, thời này là thời nào mà cứ đòi công bằng, trung thực!”

Tôi hiểu rồi, Phật cũng là kẻ cùng phường với rắn rết...

Gần về sáng, trời mát, tôi ngủ thiếp đi, trong khi lũ rắn rết cóc nhái vẫn múa hát vòng quanh và tranh nhau nói thay người đã chết. Trong mơ, tôi thấy những người chết sắp hàng đứng nhìn lặng lẽ bằng đôi mắt ngùn ngụt lửa cháy. Họ không nói gì đẹp đẽ, không nói gì tầm thường. Họ cũng không xin cơm nếp và họ không tranh nhau ăn cơm nếp.

Những người đã chết không nói gì. Bọn rắn rết cóc nhái tranh nhau ăn và tranh nhau nói.

Chúng nói chán và ăn no rồi nằm ngủ dưới trăng. Phật, sau một hồi nói nói cười cười qua chòm râu cước bạc phơ nhân hậu, chỉ còn đứng trơ lại một mình. Tôi nói trong giấc ngủ ấm ức: “Thôi, Phật đi đi!”

Phật quay lưng đi, phe phẩy cái đuôi dài y như đuôi cáo. Trời ạ, hoá ra là tôi nhầm, đó là một con cáo trên núi Chư Mang xuống chơi giữa đêm nắng nóng. Không phải Phật, hèn gì!

Những người đã chết cũng lặng lẽ bỏ đi, những đôi mắt vẫn ngùn ngụt như lửa cháy.