|
|
Ba chữ lạ lùng nhất | Đối thoại với một hòn đá
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
WISŁAWA SZYMBORSKA
(1923~)
Wisława Szymborska sinh năm 1923, đoạt giải Nobel Văn Chương năm 1996. Bà đã xuất bản gần hai mươi tập thơ. Thơ Szymborska mang những ám ảnh siêu thực, đầy chất trí tuệ và sự tinh tế trong ngôn từ. Một trong những đề tài chính của bà là sự dị biệt, hay "cái khác" — sự bất tương tri giữa những điều kiện khác nhau, chủng loại khác nhau, chất liệu khác nhau. Bà thường nêu lên những câu hỏi sâu thẳm về ý nghĩa (hay vô nghĩa) của cõi sinh tồn (hay của cõi vô sinh), qua một lối viết tưởng như đơn giản, thậm chí có vẻ ngây thơ.
Ngoài giải Nobel Văn Chương, Wisława Szymborska còn nhận được rất nhiều giải thưởng văn học quan trọng khác, chẳng hạn Giải Thưởng Goethe (1991) và Giải Thưởng Herder (1995). Hiện nay bà đang sống ở Kraków.
Ba chữ lạ lùng nhất Ngay khi tôi nói Tương Lai,
âm tiết đầu tiên đã trôi vào quá khứ.
Ngay khi tôi nói Im Lặng,
tôi đánh vỡ nó.
Ngay khi tôi nói Hư Vô,
tôi tạo nên một-thứ-gì-đó; cái-có nẩy ra từ cái-không.
Đối thoại với một hòn đá Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
Tôi muốn vào bên trong,
nhìn khắp chung quanh; hít thở hương vị của bạn.
— Đi chỗ khác —, hòn đá nói.
Tôi khép chặt:
ngay cả bị đập vỡ thành từng mảnh
các mảnh cũng khép kín, chặt chẽ.
Ngay cả bị nghiền thành cát
mỗi hạt cát cũng không cho ai vào.
Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
Tôi đến đây vì óc tò mò thuần tuý;
tôi chỉ có thể làm điều ấy ở phía bên này của cái chết.
Tôi dự định đi lang thang qua cung điện của bạn,
rồi trở về với chiếc lá, giọt nước.
Thời giờ của tôi ngắn ngủi —
chắc chắn sự khả tử của tôi làm bạn mủi lòng.
— Tôi là đá — hòn đá nói —
và vì thế phải giữ nghiêm trọng.
Hãy đi khỏi chỗ này —
tiếng cười tươi mát ở ngoài tầm tay tôi.
Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
Tôi đã nghe nói đến những sảnh đường mênh mông trống vắng của bạn,
đẹp một cách khô khan, chưa ai nhìn thấy,
không âm thanh, không đồng vọng, không vết chân.
Hãy thú nhận, ngay cả bạn cũng không biết gì mấy về điều này.
— Những sảnh đường mênh mông, trống vắng — hòn đá nói —
nhưng không có căn phòng nào trong đó.
Đẹp, có lẽ thế; nhưng xa lạ
đối với những cảm nhận nghèo nàn của bạn.
Bạn có thể nhận biết tôi; nhưng kinh nghiệm về tôi — không bao giờ.
Trọn vẹn ngoại diện của tôi xoay về phía bạn;
trọn vẹn nội giới của tôi xoay về hướng khác.
Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
Tôi không tìm kiếm thánh địa cho sự vĩnh cửu.
Chẳng phải tôi không vui; chẳng phải tôi vô gia cư;
thế giới của tôi đáng được trở về.
Tôi sẽ bước vào trong bạn, rồi ra đi, hai bàn tay trắng.
Bằng chứng duy nhất rằng tôi đã ở đó, thật vậy,
sẽ là những hàng chữ — và ai sẽ tin chúng?
— Bạn sẽ không bước vào — hòn đá nói. —
Bạn không có ý niệm về tính cách của đá;
tất cả những vật thể thế vì của bạn đều vô dụng.
Ngay cả đôi mắt sắc bén hơn, đôi mắt tia-X —
chúng có ích gì, đối diện với mặt bên kia của tôi?
Bạn sẽ không bước vào: bạn chỉ có những dự định, thế thôi —
những phác thảo sơ sài về cái bóng của tôi, những tưởng tượng non nớt.
Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
Tôi không thể đợi hai ngàn kiếp
để được vào dưới mái nhà bạn.
— Nếu bạn không tin tôi — hòn đá nói —
hãy trở về với chiếc lá; nó sẽ kể câu chuyện của tôi:
giọt nước cũng sẽ nói y như thế.
Cuối cùng, hãy hỏi một sợi tóc trên đầu bạn.
Tôi cười; đang nổ tung ra với tiếng cười,
tiếng cười khổng lồ,
mặc dù tôi không thể cười.
Tôi gõ lên cửa của đá.
— Tôi đây, cho tôi vào.
— Tôi không có cửa — hòn đá nói.
--------------
Dịch từ bản Anh văn của Vuyelwa Carlin: "Three words most strange" và "Conversation with a stone", trong chùm thơ của Wislawa Szymborska đăng trên tập san The Kenyon Review, New Series, Vol. XXIII No.2 [The Centennial Celebration of the Nobel Prizes (số đặc biệt kỷ niệm 100 năm Giải Thưởng Nobel)], 89-92.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021