KỶ NIỆM

 

Tôi lúc ấy hãy còn rất trẻ. Tôi mỏi mệt và không còn chịu đựng được cái tai ương tháng ngày, ra sức ẩn tránh trong một huyễn tượng. Bị bao vây trong chính bản thân tôi, ở bên dưới tôi, tôi linh cảm số mệnh đã dứt khoát lên án tôi. Tất cả những chuyện đó diễn ra trong căn buồng nhỏ của tôi ở Paris nơi, hơn một lần, yếu lả trong đám chăn mền, tôi đã bày ra một cuộc đối thoại quan trọng để quên đi một vài cơn ác mộng.

 

Thực ra, tôi sợ phải cảm thấy một niềm vui sâu xa, là vì sau đó bao giờ cũng tới phút sụp đổ. Lạ thay, tôi không cảm thấy một nỗi khổ sở nào, chỉ buồn vì tuổi trẻ tôi tách rời chu kỳ tự nhiên của nó. Và mặt trời, tốt với mùa màng là thế, đã không còn sưởi ấm da tôi. Thế là tôi đã sống trong bức màn của tăm tối, như một con dơi dơi văn nghệ triệt để chống lại cái chết; nhưng không hề ý thức rằng tôi không còn yêu cuộc đời nữa khi nô giỡn trong những hàng lông mày trắng của thời gian.

 

Căn buồng của tôi nhỏ đến nỗi nó tựa như một bồn cá quạnh hiu. Hiu quạnh càng gia tăng, bốn bức vách càng co lại cho đến khi trở thành cỗ áo quan. Và khi tôi muốn trỗi dậy thời đã quá trễ. Tôi muốn khát nhưng tôi không còn cổ họng; tóm lại, tôi vẫn muốn là chính bản thân tôi, nhưng tôi đã vướng mắc vào cạm bẫy của chính mình.

 

Thế nhưng đột nhiên, có điều gì đó đã vượt thoát khỏi tôi; tựa như một vòng tròn mong manh, tỏa sáng, bỏ đi qua những khung cửa trổ trên mái, bị những cơn gió táp, trở thành bồ câu cáo biệt chiếc bóng của tôi.

 

Từ thời ấy, tôi sống như một kẻ ngụy mạo. Dẫu tôi không tìm kiếm một vị thần linh như những người khác, nếu đó không phải là chính thần trí tôi ngày nọ đã bỏ tôi để để tôi lại trong một nỗi âu lo khôn tả. Nhưng năm tháng đã dậy tôi nhận biết người trong một hành động quảng đại, bao quanh người bằng những từ đầy yêu đương, nhìn thấy người trên một mặt hồ tưởng tượng, tắm gội người chan hòa trong một hình ảnh tuyệt vời, phản ánh của khát vọng, tia lửa của thần trí.

 

 

TÁCH KHỎI MÌNH TUYỆT VỌNG như

góa bụa chính bản thân

không sa vào luyến tiếc

những hình thể,

và kế đó rời bỏ những gì

không còn là chúng ta

thật tuyệt vời chúng ta nhận ra

những gì

chim hải âu đã linh cảm về chính chúng ta.

 

 

*

 

BỊ VƯỚNG MẮC TRONG NHỮNG MẦM ĐỌT ánh sáng

             chủ yếu mi cũng vẫn là mi

             dẫu thời gian có thúc đẩy

sự biến đổi thô lậu hoặc kinh viện,

rõ ràng là trong phản ảnh mi sẽ phải chịu

             những vận dụng của ánh sáng

             bởi muốn giữ thăng bằng

             sẽ duy trì mi lệ thuộc nơi hang động.

 

 

*

 

Tôi đã biến tôi thành một phản ảnh, một khoảnh khắc,

một ảo ảnh hão huyền cho đến nay tôi vẫn không hiểu;

thế rồi thêm vào với lằng chớp là những cơn lốc xoáy,

hư danh, cuồng nhiệt, và một ánh mắt già dặn;

nhân lên nữa là những khả năng,

những mối bận tâm, bản ngã và miền đất bồi của nó;

nhưng nỗi lo âu vẫn nguyên vẹn:

tôi không chịu sống như thế, dẫu chỉ một khoảnh khắc.

 

 

*

 

Tôi tự dối mình khi nói với tôi về

những đớn đau mà chính tôi, tôi chẳng có,

tôi tham dự với đôi chân trù trừ những cuộc

hẹn hò nơi tôi lại gặp chính bản thân tôi,

chuyện xẩy ra quá thường khiến

tôi thường chạy ra khỏi tôi để khỏi phải sụp đổ,

tôi ngậm miệng nhưng biết rằng nỗi

hiểm nguy vẫn theo đuổi mình là vì tôi nuôi dưỡng nó,

khi chạy trốn tôi ý thức là mình tiếp tục

lướt qua sân khấu dẫu đã được vùi sâu dưới lòng đất.

 

 

*

 

Tôi nằm đây, bộ xương của gió,

thèm viết những gì tôi nghĩ,

nhưng tôi chết ngạt trong ảo tưởng

đã phóng tôi ra khỏi thân xác tôi.

Tại sao lại trở thành những gì

hiện hữu không bao giờ cho phép hiện hữu. Trên mặt

giấy tôi đã vươn dài như cỏ

dại là vì từ nhỏ tôi bao giờ cũng

ưa làn sóng của khung cửa sổ hơn.

Này thời gian, hãy nói ta hay, kẻ nào đã cướp đoạt của ta

cái cảm tưởng là các khớp xương ta

không phải chỉ là những thớ sợi chằng chịt của nhầm lẫn.

Ở đây nơi mọi sự kế tiếp nhau với

tốc độ của ác mộng và nơi

gió san bằng những hoài niệm của ta,

ta khuyên kẻ mới sinh đừng bỏ trốn

hơn là cần thiết.

                                                             ('Biobocetos', Nazca)

 

 

---------------------------

Ghi chú của dịch giả:

ALEJANDRO CALDERÓN là một thi sĩ tuyệt vời của châu Mỹ La-tinh hiện đại. Ông sinh tại Arequipa, Peru ngày 3. 5. 1960. Tới Paris năm 1981 để theo đuổi một giấc mộng,«giấc mộng của những khám phá văn nghệ» (Claude Couffon). Từng quen biết các giảng khóa của Gilles Deleuze và François Lyotard khi ông theo học Triết lý tại đại học Paris VIII.

 

Năm 1986 Alejandro Calderón tham dự việc thành lập tạp chí INKARI (mang tên spirale INKARI kể từ số 5) và hiện nay là chủ nhiệm tờ tạp chí chuyên về thi ca này. spirale INKARI đã dành những số đặc biệt cho Martín Adán, Alvaro Mutis, Roberto Juarroz,.. và đồng thời giới thiệu bằng Pháp văn và Tây ban ngữ nền thi ca trẻ Mỹ La-tinh.

 

Ba tập thơ của Alejandro Calderón đã liên tiếp xuất hiện tại Paris (nhà xuất bàn CARACTERES) trong những ấn bản song ngữ với bản Pháp văn của Claude Couffon, một dịch giả nổi tiếng: Thiên di (1992), Nazca (1994), rồi Xuyên qua bóng mờ (1996). Tập thơ sau này đã được Américo Ferrari ở Genève đề tựa. Và như một “phép mầu”, thơ của Alejandro Calderón đã tức khắc có mặt trong những “tuyển tập thơ Peru” uy tín và mới nhất, kể từ đó...

 

Tôi có dịp quen biết Alejandro Calderón trong một buổi ra mắt cuốn Mộng của mộng của nhà văn Ý Antonio Tabucchi tại Lộ-trấn. Sau đôi lần gặp gỡ, chúng tôi đã mau chóng trở thành đôi bạn thân thiết. Tôi rất yêu mến Nazca ngay từ khi đọc tác phẩm này lần đầu. Chúng tôi đã trao đổi với nhau về một số những điểm khác biệt giữa nguyên tác và bản Pháp văn. Và một bản dịch tiếng Việt đã hoàn thành ngày 1.12.1994. Do nhã ý của tác giả Nazca, tôi được phép và đã in một ấn bản song ngữ... Tôi tin tưởng và hy vọng Alejandro Calderón sẽ có thể trở thành một César Vallejo mới của Peru và Mỹ La-tinh.