|
|
Làm mẹ | Thăng bằng | Có
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
MARIANNA BOCIAN
(1942-2003)
Marianna Bocian [26.05.1942 – 05.04.2003] là nhà thơ và cũng là người viết tiểu luận nổi tiếng ở Ba Lan, sinh tại Belczac, trong một ngôi làng vùng Lublin. Bà vừa phụ trách kỹ thuật trong một nhà máy xay, vừa theo học ngôn ngữ & văn chương Ba Lan và triết học tại trường Đại học Wroclaw [1962]. Sau đó bà tiếp tục sống tại thành phố Wroclaw và làm biên tập về điểm sách và những bài viết trong lĩnh vực khoa học phổ thông cho báo Nowator. Bà khởi sự tham gia hoạt động văn chương từ năm hai mươi tuổi [1962], đã cho xuất bản nhiều tập thơ, và đã dàn dựng ba buổi trình diễn-triển lãm cá nhân những tác phẩm thơ cụ thể của mình. Song song với thơ ca, bà cũng viết văn xuôi, và trong cả hai thể loại cái viết của bà thấm đậm những tình cảm nhân bản, phản ánh những bận tâm sâu sắc trong lĩnh vực tinh thần và ý hướng mở ra những chân trời thế giới rộng lớn.
Trong số những tác phẩm chính của bà, kể cả nhiều ấn phẩm từng phải xuất hiện dưới nhiều bút hiệu khác nhau trong thời thiết quân luật ở Ba Lan, có thể kể, riêng về thơ: Poszukiwante przyczyny [Đi tìm một chính nghĩa, Wroclaw, 1968], Wiezy Babel Pospolita [Cộng hòa Tháp Babel, Wroclaw, 1972], Narastanie [Tăng thêm, Wroclaw, 1975], Actus Hominis
* [Warsaw, 1979], Odczucie i realnosc [Cảm xúc và thực tại, Warsaw, 1983], Gnoma [1986, Warsaw, 1992], Stan stworzenia [Tình hình sáng tạo, Warsaw, 1989], Z czasu jedni [Về một thời thống nhất, Wroclaw, 1990], W kregu stanow ludzkich [Trong vòng những điều kiện nhân bản, Wroclaw, 1995]... Về văn xuôi, bà đã để lại: Odejscie Kaina [Cuộc khởi hành của Caïn, Wroclaw, 1979], Przebudzeni do zycia [Tỉnh dậy với cuộc sống, 1984]...
----------
* Tên sách nguyên tác bằng tiếng La tinh. Câu hỏi “Actus hominis” [Hành động của con người] hay “Actus humanus” [Hành động nhân bản] là một loại câu hỏi thường xuyên có tính chọn lựa đặt ra cho chúng ta.
Làm mẹ bà nằm trên giường bệnh ung thư huỷ hoại
bà biết không còn làm gì được nữa
khi con gái bà đến
bà ráng sống bằng những từ
xa cách thân xác mình
bà lo âu nghĩ đến những cây con gái trồng
và sách vở đứa cháu trai
tựa như bà mong ai nấy sẽ không
nhìn bà hốt hoảng như thế
người con gái và cậu con rể của bà
— ôi Chúa ôi —
đẹp đẽ biết bao và hạnh phúc biết bao trong ngày cưới
thiếu mất nụ cười vui
khi chúng đón bà
bà cảm thấy như hổ thẹn
vì trong khi chờ chết
bà đã lấy đi mất
niềm vui đôi lứa
bà làm mẹ đến tận phút lâm chung
vẫn cố sức tránh
không tuyệt vọng
Thăng bằng thời gian trước hoàng hôn
là hồn của sự thăng bằng
tựa như có một cái gì đang chết dần
và run rẩy với nhịp điệu
của niềm vui
tựa như sư tử nằm bên cạnh cừu non
trong bóng đêm che chở
trong giấc ngủ tươi đẹp
tựa như đây là mùa
cảm nhận
giấc mơ Địa đàng
đã mất trong chúng ta
Có Sinh ra từ nỗi buồn có tình yêu cho một mảnh đất
nước mắt chúng ta rơi xuống là tiếng dội của niềm vui
ta đã để thất lạc nơi nào cái yên tĩnh của chiếc nôi cuộc đời
từng cắt đứt liên hệ với con ngựa và những đồng lúa
từng ngửa cổ lên trời trong tiếng gầm của cơ khí giết người
báo hiệu những thất bại sắp đến
những đồng cỏ đang hoá thành hoang mạc
tựa như sau nhiều thiên kỷ Lời nói màu mỡ chẳng có gì còn lại
bởi vì ta đã phản bội cuộc sống lấy cái thường nhật
bền bĩ chỉ còn lại mỗi tình yêu đơn độc với mảnh đất
tình yêu sinh ra từ nỗi buồn — giữa những mộ phần và phế tích —
vốn là ngọn nguồn của hơi thở loài người và của phép lành
xin hãy để tình yêu muôn đời trong không gian này
— lâu dài trong ngôn ngữ con người hơn
bước chân cuối cùng của ta
và ý nghĩ tàn tật của ta về nó
bởi vì ta như một con chim bị tước mất một cánh
nước mắt mỏi mòn đau để khỏi phải chà đạp
sinh vật sống còn
mọi thứ đó không phải KHÔNG LÀ GÌ vì con người đã
phải trả giá cuộc sống cho nó
cho mảnh đất cha ông đã nằm xuống để bảo vệ
trước những lớp người ào ạt xâm lăng
xin hãy để yên đây nỗi đau nước mắt và nụ hôn
và hãy để vẻ đẹp tuyệt vời của những đồng cỏ
vào đến tận những trẻ em chân trần
trong mảnh đất này có sự yên tĩnh vô hạn
trên đó phủ mờ một màu xanh màu mỡ, Vĩnh cửu,
nguồn sáng muôn đời, lại hiện ra trước cuộc sống
từ những qui luật của chính cái sáng tạo ra nó
------------------
“Làm mẹ” và “Thăng bằng” dịch từ bản tiếng Anh của Regina Grol trong tập tuyển Ambers Aglow — An Anthology of Contemporary Polish Women’s Poetry 1981-1995 (Austin, Texas: Host Publications, Inc., 1996); “Có” dịch từ bản tiếng Pháp “Il y a” của Lucienne Rey và Gérard Gaillaguet trong Témoins — Quarante-quatre poètes Polonais contemporains 1975-1990 (Paris: Les Ateliers du Tayrac, 1997).
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021