Mặt trời nằm sóng sượt trên mặt đất

Lít rượu vang đỏ tung tóe

Một ngôi nhà sụp đổ

Trên mặt đường như một người say

Và bên dưới mái hiên còn trơ đó

Một thiếu nữ nằm dài

Một người đàn ông quỳ gối kế bên

Đang kết liễu đời nàng

Trong vết thương nơi lưỡi thép còn lay

Trái tim không ngừng chảy máu

Và người đàn ông thét lên một tiếng quân la

Như tiếng kêu phi lý của con công

Và tiếng kêu của hắn mất hút trong đêm tối

Ngoài cuộc đời ngoài thời gian

Và con người có khuôn mặt của bụi

Con người đã hư hỏng và bị hủy hoại

Trỗi dậy và hô «Heil Hitler!»

Bằng một giọng tuyệt vọng

Trước mặt hắn giữa những đổ nát

Của một cửa tiệm bị thiêu rụi

Chân dung của một ông già tái mét

Hiền từ nhìn hắn

Trên tay áo của ông ta những ngôi sao lấp lánh

Trên chiếc nón cối * của ông ta cũng lấp lánh những ngôi sao khác nữa

Như lấp lánh những ngôi sao vào dịp lễ Giáng sinh

Trên những cây thông cho con trẻ

Và con người của đội cảm tử

Đứng trước tấm hình màu tuyệt vời nọ

Bỗng thấy mình trở lại cảnh thân thuộc gia đình

Ở giữa lòng trật tự mới

Và hắn tra lưỡi dao găm vào vỏ

Và hắn bước thẳng tới trước mặt

Con người tự động của Âu châu mới

Kẻ điên loạn vì sầu xứ

Vĩnh biệt vĩnh biệt Lily Marlène

Và tiếng bước chân hắn tiếng hát ca của hắn xa dần trong đêm tối

Và bức chân dung của ông già tái mét

Giữa đống đổ nát

Còn lại một mình và mỉm cười

Lặng lẽ trong bóng mờ

Già nua và tự tín.

Tôi biết yêu chim rất trễ

tôi hơi tiếc một chút

nhưng bây giờ mọi sự đã được dàn xếp ổn thỏa

chúng tôi thông cảm nhau

chúng không bận tâm vì tôi

tôi không bận tâm gì chúng

tôi nhìn ngắm chúng

tôi để mặc chúng

chim chóc hết thảy đều cố làm hết sức mình

chúng nêu gương

không phải cái gương như cái gương ông Glacis

người đã xử sự một cách can đảm đặc sắc trong thời chiến hay cái gương của thằng nhỏ Paul ngày trước thật nghèo thật đẹp trai và hết sức thực thà ngay thẳng sau này trở thành ông Paul thật giàu có và thật già thật danh giá và thật ghê tởm và thật keo kiệt và thật bác ái và thật đạo đức

hay cái gương u già kia người đã có một cuộc đời và một cái chết gương mẫu không bao giờ lý sự đôi co không có cái chuyện nanh với vuốt không có cái chuyện cãi cọ với ông chủ hoặc với bà chủ về cái vấn đề tiền nong bẩn thỉu kia

không

chim chóc nêu gương

cái gương thật đích đáng

gương của chim chóc

gương của chim chóc

gương những lông những cánh đường bay của chim chóc

gương chiếc tổ những chuyến đi xa và những tiếng hót của chim chóc

gương vẻ đẹp của chim chóc

gương tấm lòng của chim chóc

ánh sáng của chim chóc.

Một cô gái khỏa thân bơi lội ngoài biển

Một người đàn ông rậm râu bước trên mặt nước

Đâu là cái kỳ quan của những kỳ quan

Cái phép mầu đã loan báo ở trên?

Thời thanh xuân Nã-phá-luân ốm nhom

và mang lon sĩ quan pháo binh

rồi ngài lên ngôi hoàng đế

chiếm được nhiều xứ sở và cái bụng phì ra

đến lúc chết vẫn còn

bụng bự

nhưng ngài lại nhỏ đi.

Lu-y XIV còn được gọi là Vua Mặt trời

thường tọa thị trên một cái ghế thủng đít

lúc cuối thời

một đêm trời thật tối

ông Vua Mặt trời bước xuống giường

leo lên ghế

rồi lặn luôn.

Các khăn trải giường trắng trong tủ

Các khăn trải giường đỏ trên giường

Một đứa trẻ trong bụng mẹ

Mẹ nó trong đớn đau

Người cha trong hành lang

Hành lang trong căn nhà

Căn nhà trong thành phố

Thành phố trong đêm tối

Cái chết trong một tiếng thét

Và đứa trẻ trong cuộc đời.

Cánh cửa một người đã mở

Cánh cửa một người đã khép lại

Cái ghế một người đã ngồi

Con mèo một người đã vuốt ve

Trái cây một người đã cắn

Lá thư một người đã đọc

Cái ghế một người đã xô ngã

Cánh cửa một người đã tung ra

Con đường một người còn chạy vội vã

Cụm rừng một người băng qua

Dòng sông một người lao xuống

Bệnh viện một người lìa đời.

Hạnh phúc như con cá hương lội ngược dòng

Hạnh phúc trái tim thế giới

Trên vòi máu vọt lên

Hạnh phúc cây quản cầm

Tru tréo trong bụi cát

Lời chanh chua

Một điệp khúc bình dân

Không vần điệu không nghĩa lý

Hạnh phúc những cặp tình nhân

Ngồi trên xe trượt núi

Hạnh phúc cô gái tóc hung

Cưỡi trên lưng con ngựa trắng

Hạnh phúc chàng trai tóc nâu

Đang mỉm cười chờ cô

Hạnh phúc cái ông có vẻ đưa đám

Đang đứng trong chiếc xuồng

Hạnh phúc cái bà mập ú

Tay cầm con diều giấy

Hạnh phúc cái lão già ngu ngốc

Đang đập chén đập dĩa

Hạnh phúc trên cỗ xe song mã

Một đứa bé tí tẹo

Vô phước là mấy anh lính mới

Trước gian hàng bắn súng

Nhắm thẳng vào trái tim thế giới

Nhắm thẳng vào chính trái tim mình

Nhắm thẳng vào trái tim thế giới

Mà phá lên cười.

Có một người đàn ông bước vào một hàng hoa

và lựa hoa

cô hàng hoa bao bó hoa lại

người đàn ông thò tay vào túi

để lấy tiền

tiền trả tiền hoa

nhưng đồng thời người ấy

đột nhiên

đặt tay lên trái tim

và té xuống

 

Cùng lúc người kia té

đồng tiền lăn xuống đất

rồi bó hoa cũng rớt

cùng lúc với người đàn ông

cùng lúc với đồng tiền

và cô hàng hoa đứng đó

với đồng tiền lăn lăn

với bó hoa bị hư hại

dĩ nhiên là tất cả chuyện đó thật buồn

và cô phải làm một điều gì đó

cô hàng hoa

nhưng cô ta không biết phải làm sao

cô ta không biết

bắt đầu từ đâu trước

 

Có bao chuyện phải làm

với người đàn ông nọ đang hấp hối

những đóa hoa bị hư hại

và đồng tiền kia

đồng tiền đang lăn

không ngừng lăn lăn.

Trong miền rừng núi Cachemire

Có ông vua ở Salamandragore

Ban ngày ông truyền giết vô khối là người

Và khi chiều tới ông thiếp ngủ

Nhưng trong những cơn ác mộng của ông người chết lẩn khuất

Và xâu xé ông

Có một đêm ông choàng dậy

Thét một tiếng to

Và tay đao phủ tỉnh giấc

Tươi cười chạy tới bên chân giường

Nếu như không còn người sống

Ông vua kia nói

Thời cũng chẳng có người chết

Và tay đao phủ đáp Tuân chỉ

Hãy cho tất cả những kẻ còn lại qua cầu ấy

Và ta khỏi nói tới chuyện đó nữa

Tuân chỉ tay đao phủ nói

Hắn chỉ biết nói có thế

Và tất cả những kẻ còn lại đều qua cầu ấy như ông vua đã phán

Đàn bà trẻ nít người nhà ông vua và người nhà những kẻ khác

Con bê con sói con ong vò vẽ và con chiên hiền lành

Cụ già nhân hậu thanh liêm và con lạc đà điều độ

Các cô đào hát ông vua của các loài thú

Những người trồng chuối những kẻ bày ra chữ nghĩa hay ho

Và những anh gà cồ và những chị gà mái những trái trứng cùng với vỏ cứng

Rồi chẳng còn ai để chôn cất ai

Như thế là tốt

Ông vua ở Salamandragore bảo

Nhưng ngươi ở yên đó đao phủ

Ở yên đó cạnh trẫm

Và hãy hạ sát trẫm

Nếu có khi nào trẫm ngủ lại.

Đứng trước quầy rượu

Lúc đồng hồ điểm mười

Một anh thợ hàn-làm đồ kẽm cao lớn

Áo quần tươm tất như vào ngày Chủ nhật mặc dù hôm ấy là thứ Hai

Anh ta cất tiếng hát cho riêng mình

Hát rằng hôm nay là thứ Năm

Ta khỏi phải cắp sách đến trường

Chiến tranh đã chấm hết

Công việc cũng thế

Cuộc đời thì rất đẹp

Các cô thì quá xinh

Và anh ta lảo đảo trước quầy

Nhưng nhờ có sợi dây dọi chỉ lối

Anh ta dừng lại ngay trước lão chủ

Này «ba tên cán cầy» sẽ tới thanh toán tiền nong cho nhà ngươi

Rồi anh ta vụt biến trong nắng

Chẳng thèm trả tiền rượu

Vụt biến trong nắng và vẫn tiếp tục hát ca.

Giữa những hàng cây trên đại lộ Les Gobelins

Một pho tượng cẩm thạch cầm tay dắt tôi đi

Hôm nay Chủ nhật các rạp xi-nê đông nghẹt

Lũ chim đậu trên cành trố mắt nhìn thiên hạ

Và pho tượng ôm tôi hôn nhưng chẳng có ai thấy

Trừ một đứa nhỏ mù lòa đưa tay chỉ trỏ.

Bé ơi em đứng chờ ai đấy

Với bó hoa vừa hái

Cô ơi cô đứng chờ ai đấy

Với bó hoa sắp phai

Bà ơi bà đứng chờ ai đấy

Với bó hoa đang héo

Cụ ơi cụ đứng chờ ai đấy

Với bó hoa đã tàn

 

Ta chờ kẻ chiến thắng.

Barbara em hãy nhớ

Hôm ấy trời mưa hoài trên Brest

Và em bước đi tươi cười

Rạng rỡ hân hoan ướt đẫm

Dưới mưa

Barbara em hãy nhớ

Trời mưa mãi trên Brest

Và tôi đã gặp em ở đường Xiêm

Em mỉm cười

Và tôi tôi cũng mỉm cười

Barbara em hãy nhớ

Em người tôi chưa từng quen biết

Em người chẳng hề quen biết tôi

Em hãy nhớ

Dẫu sao em cũng hãy nhớ ngày hôm ấy

Đừng quên

Một người đàn ông trú dưới mái hiên

Và chàng kêu tên em

Barbara

Và em đã chạy tới phía chàng dưới mưa

Ướt đẫm hân hoan rạng rỡ

Và em đã lao vào tay chàng

Em hãy nhớ điều ấy Barbara

Và đừng giận tôi nếu tôi gọi em bằng em

Tôi gọi bằng anh em tất cả những người tôi yêu mến

Ngay như tôi chỉ gặp họ có một lần

Tôi gọi bằng anh em tất cả những người yêu nhau

Ngay như tôi chẳng hề quen biết họ

Em hãy nhớ Barbara

Đừng quên

Cơn mưa hiền hòa hạnh phúc ấy

Trên gương mặt em hạnh phúc

Trên thành phố hạnh phúc ấy

Cơn mưa trên biển

Trên công binh xưởng

Trên con tàu Ouessant ấy

Ôi Barbara

Chiến tranh thực là đần độn chó má

Bây giờ em đã ra sao

Dưới trận mưa sắt

Lửa thép máu ấy

Và người từng ôm ghì lấy em trong tay

Đắm đuối

Chàng đã chết biệt tăm hay vẫn còn sống

Ôi Barbara

Trời mưa hoài trên Brest

Như đã mưa ngày trước

Nhưng không còn như trước nữa tất cả đã chìm đắm tiêu tan

Mưa bây giờ là của tang tóc mưa khủng khiếp thê lương

Cũng không phải cùng một cơn giông bão

Những sắt thép và máu

Mà chỉ là những đám mây

Banh thây như chó chết

Những con chó đang tan biến

Theo dòng mưa trên Brest

Và sẽ thối rã ở xa

Xa thật xa Brest

Và chẳng còn gì nữa.

Một hòn đá

hai căn nhà

ba phế tích

bốn người phu đào huyệt

những bông hoa

 

một con chồn mèo *

 

một chục con hàu một trái chanh một ổ bánh mì

một tia nắng

một lượn sóng ngầm

sáu nhạc công

một cánh cửa ra vào với tấm thảm chùi chân

một ông đeo bắc đẩu bội tinh

 

một con chồn mèo khác

 

một người nặn tượng nặn những Nã-phá-luân

một thứ hoa mà người ta gọi là hoa rầu rĩ

một cặp tình nhân nằm trên chiếc giường lớn

một viên thu thuế một chiếc ghế dựa ba con gà tây

một ông giáo sĩ một cái mụn nhọt

một con ong vò vẽ

một trái cật nổi lềnh bềnh

một tàu ngựa đua

một thằng con hư hai ông huynh dòng Đa-minh ba con châu chấu một cái ghế phụ

hai cô gái làng chơi một ông cậu dễ si tình

một Bà Mẹ Đau Khổ ba ông cụ cưng chiều hai con dê cái của lão Seguin

một cái đế giày Lu-y XV

một cái ghế dựa Lu-y XVI

một cái tủ chè Hăng-ri Đệ Nhị hai cái tủ chè Hăng-ri Đệ Tam ba cái tủ chè Hăng-ri Đệ Tứ

một cái ngăn kéo lỡ cỡ

một cuồn nhợ hai cái kim băng một ông sồn sồn

một pho tượng Chiến thắng Samothrace một kế toán viên hai phụ kế toán viên một khách thượng lưu hai ông bác sĩ giải phẫu ba vị ăn chay trường

một trự xơi thịt người

một chuyến đi tìm thuộc địa một con ngựa còn nguyên chưa thiến nửa lít máu tốt một con ruồi tsé-tsé

một con tôm hùm kiểu Mỹ một vườn hoa kiểu Pháp

hai củ khoai kiểu Ăng-lê

một cặp mắt-kiếng-cầm-tay một chú tiểu đồng một đứa trẻ mồ côi một lá phổi bằng thép

một ngày vinh quang

một tuần lễ tương trợ

một tháng Đức bà Maria

một năm khủng khiếp

một phút im lặng

một giây lơ đãng

và...

 

năm hoặc sáu con chồn mèo

 

một chú nhỏ tới trường học khóc

một chú nhỏ rời trường học cười

một cái kiến

hai viên đá lửa

mười bảy con voi một viên dự thẩm đi nghỉ mát ngồi trên ghế xếp

một phong cảnh với rất nhiều cỏ non xanh

một chị bò cái

một anh bò tót

hai ả tình nương đẹp tuyệt trần ba dàn đại phong cầm một dĩa thịt bê ma-răng-gô

một mặt trời Austerlitz

một bình nước Seltz

một ly rượu chát trắng với chanh

một Thằng bé Tí hon một cuộc đại xá một mỏm đất trồng thập tự đá một cái thang dây

hai dì phước La-tinh** ba chiều không gian mười hai tông đồ một ngàn lẻ một đêm ba mươi hai thế nằm ngồi sáu lục địa năm phương trời mười năm phục vụ tốt và trung kiên bảy mối tội đầu hai ngón của bàn tay mười giọt trước mỗi bữa ăn ba mươi ngày tù với mười lăm hôm nằm xà-lim năm phút hạ màn nghỉ hát

và...

 

nhiều con chồn mèo.

Đâu mất rồi

cái thế giới nho nhỏ điên điên của mỗi sáng Chúa nhật

Vậy là ai đã hạ bức màn bụi và sắt thật hãi hùng xuống con đường này thế nhỉ

con đường này ngày xưa thật sung sướng và hãnh diện là đường

như một người con gái sung sướng và hãnh diện được khỏa thân.

Tội nghiệp con đường

thế là lúc này mi đã bị bỏ rơi trong khu phố

Và chính khu phố cũng bị bỏ rơi trong thành phố đã thưa người.

Tội nghiệp con đường

cái hành lang thảm buồn dẫn từ một điểm ngừng này tới một điểm ngừng khác

những con chó gầy còm cô độc của mi người phế binh to béo của mi

người lúc này cũng đã gầy đi hết sức

và vẫn đi trên chiếc xe máy nhỏ

băng qua đường thật vô định chẳng biết là đi đâu

dừng lại bất cứ đâu cũng chẳng biết là đâu nữa

anh đã chấp nhận phận mình

từ ngày cuộc chiến tranh trước chấm dứt

phận mình với chiếc xe lăn

phận mình với đôi chân đứt lìa

và anh cũng đã có những thói quen nho nhỏ

hồi ấy thiên hạ chào anh và anh quen biết hết mọi người

và hết mọi người đều quen biết anh.

Và anh đã thường cho xe lăn

anh đã thường dừng lại để uống một ly anh đã quên anh đã bông đùa

và rồi anh đi ăn trưa

và thế là một lần nữa tất cả lại đã bắt đầu lại

và lúc này anh cho xe lăn chầm chậm trên con đường của mình

và anh không còn nhận ra nó nữa

và nó cũng chẳng còn nhận ra anh

và khốn cùng đứng sắp hàng chờ trước những cánh cửa của bất hạnh

trước những cánh cửa của chán chường

và con đường lúc này thật trống trải và buồn bã

bị bỏ rơi như cái lon sữa cũ

và nó nín thinh.

Tội nghiệp con đường lúc này không còn thiết cũng chẳng còn biết nói gì nữa

tội nghiệp con đường lúc này lỡ cỡ và thiếu ăn

người ta đã lấy lại miếng bánh ở cửa miệng mi

người ta đã giật mất những buồng trứng của mi

người ta đã giành mất của mi những lợi quyền

người ta đã nhét trả lại họng mi những khúc ca

người ta đã đoạt mất nét vui tươi của mi

và hạt kim cương tiếng cười của mi đã đánh gẫy hàm răng

trên bức màn sắt của đần độn chó má và hận thù

và những đứa trẻ của khu phố không còn bước ra khỏi tiệm bánh mì tươi cười ăn những mẩu bánh cắt thêm cho đủ ký

ở Trung tâm bán thực phẩm những trái cam ruột đỏ

những mặt trời nho nhỏ của Valence

không còn lăn trên những dĩa cân

trong những giỏ lưới của các bà nội trợ

bỏ rơi trên hè phố

lớp áo giấy bọc ngoài xinh xinh

với hình những chàng đấu bò và những cô nàng vấn xì-gà xinh đẹp

in đủ mọi màu

và rồi những cái tên của những thành phố xa lạ

để khiến khách lạ xa phải mộng mơ.

Và mi trái chanh vàng

mi như ông chúa ngự giữa đám sò huyết màu lá cây xanh

mi đã từng là ngôi sao của khốn cùng

ánh sáng của bữa ăn buổi xế trưa.

Bây giờ mi ở đâu

trái chanh vàng đã tới từ các xứ khác

và ngươi mụ già lang thang bán bút chì

kẻ đã tìm thấy trong chén rượu vang đỏ trong những giấc mơ của ngươi dưới gậm cầu

những mẩu chuyện phiếm ly kỳ những câu chuyện về một thế giới khác

những điều phi thường không tên

lúc này ngươi ở đâu

bút chì của ngươi ở đâu...

Và các người những phụ nữ bán chui

đâu rồi những sợi dây những củ hành của các người

đâu rồi miếng giấy lơ quần áo

đâu rồi những cây kim cuộn chỉ và những chiếc kim băng.

Và các người những cô hàng rau bán rong *

lúc này các người vẫn còn đó cố nhiên

nhưng con tim không còn ở đó nữa

con tim của khu phố này

con tim của những huyết mạch này

con tim của đường phố này

và các người đã bán những thứ cỏ dại

và các người đã đổi thay nhiều.

Tiếng rao của các người cũng không còn cùng một nhạc điệu

trong giọng nói của các người có điều gì đó đã tan vỡ...

Và em người thiếu nữ đẹp xinh

ngày nào từng dạo bước

và từng sống

quanh quẩn gần con đường Buci

em kẻ đã lớn lên trong khung cảnh này

em kẻ đã dạo chơi mọi buổi sớm mai

với con chó của em

với ổ bánh mì của em

và rồi em đã bỏ đi

bây giờ em đã trở lại

cả em nữa em cũng không còn nhận ra con đường của em.

Con đường ngày trước em đã bước đi mỗi sáng Chúa nhật

với con chó của em

rồi ổ bánh mì của em

lúc ấy em mới vừa thức dậy

đôi mắt mở to

và lấp lánh

và em xuất hiện lõa lồ dưới lớp áo mỏng

và em mỉm cười

sung sướng vì thiên hạ nhìn em

và được nhìn ngắm

đoán biết thèm muốn

được tất cả con đường của em đưa mắt vuốt ve

con đường Buci của em

con đường lúc ấy cau mày

con đường lúc ấy nhún vai

con đường lúc ấy làm ra vẻ kẻ đang giận dữ

và đưa tay chỉ trỏ em

và mắng nhiếc em đủ điều

Thật là chuyện ô nhục

con gái ngần ấy tuổi đầu

có ai từng thấy chuyện như vậy chưa...

và đã nói tới chuyện mách cha em

con đường Buci của em

con đường lúc ấy đã giả bộ phẫn nộ

con đường lúc ấy đã giận dữ

nhưng thật ra

đã lấy làm sung sướng và hãnh diện

về vẻ đẹp lộng lẫy của em

về nét thanh xuân khiêu gợi của em

về cảnh nghèo khó tuyệt vời của em

về tự do tuyệt vời của em.

Đầu chụp miện gai

Gót đầy móc sắt

Trần truồng dưới lớp áo khoác lông chồn

Người đàn bà có râu bước vào khách thính

Ta là sự cao cả của tâm hồn

Ta dậy cách luyện giọng diễn tả

Dậy cách thuyết giảng đạo pháp cách cà nhắc cách tiên đoán cách nguyền rủa cách bách hại cách làm toán pháp trừ cách làm toán pháp nhân cách ban phép lành cách đóng đinh thập giá cách lên mặt dạy đời phong hóa đạo đức cách cổ võ động viên cách biện biệt cách cắt bỏ hủy hoại cách tự hủy diệt và cách noi gương lành gương phúc của Đức chúa Giê-su Chúa chúng tôi với đầy đủ chương trình cuộc vui buổi tối cùng ảnh chụp hết thảy các nhân vật lớn đã sắm một vai trong tuồng lại tặng thêm bí quyết của loài tườu * xuất bản dưới quyền điều khiển tối cao của một nhà đười-ươi-nhân-thú-học danh tiếng quốc gia

Và còn cẩm nang của người quân nhân hữu cấp lý tưởng

Bộ Kama Sutra đã được san lược loại bỏ các phần trái đạo lý

Và bản liệt kê đầy đủ chính thức

Của mọi lô vô thừa nhận

Lại còn một cuốn sách bổn dạy cách bền lòng nhẫn nhục

Mười hai chai nước suối

Có đồ khui đặc biệt xinh xắn

Để khui.

Ví đựng tiền:

Ta hữu ích không thể chối cãi được chuyện đã rành rành

Giá đựng dù:

Đồng ý tuy nhiên phải nhìn nhận

Rằng nếu như ta chưa có thời cũng cần phải sáng chế ra ta

Kẻ vác cờ:

Còn ta ta miễn bình luận

Ta khiêm tốn và kín miệng

Vả lại ta cũng chẳng được quyền nói năng

Vật mang lấy hên:

Ta ta mang hạnh phúc tới bởi đó là nghề của ta

Ba thứ kia (lắc đầu):

Rõ là đầu với óc!

Về cuối một bài diễn văn cực kỳ quan trọng

nhà đại chính khách vấp phải

một câu nói văn hoa rỗng tuếch

rớt vô trong

và cùng đường há hốc miệng

hổn hển

nhe răng lợi

và cái răng sâu lý luận hòa bình của ông

phơi bày sợi thần kinh động lực chiến tranh:

vấn đề tiền bạc thật tế nhị.

Thôi nào thôi nào

Lẹ lên chứ

Thôi nào thôi nào

Kìa lẹ lên chứ

Hành khách quá nhiều

Quá nhiều

Lẹ lên lẹ lên chứ

Còn bao người đang xếp hàng chờ

Đâu cũng có người

Nhiều quá

Trên sân ga

Hay trong các hành lang bụng mẹ

Thôi nào thôi nào lẹ lên chứ

Lẩy cò cho lẹ

Mọi người đều có quyền sống

Bởi thế hãy bắn giết nhau chút đỉnh

Thôi nào thôi nào

Kìa

Nghiêm chỉnh chút coi

Nhường chỗ đi

Các người dư biết là mình không thể ở lại đó

Quá lâu

Phải dành chỗ cho hết mọi người

Đi một vòng ngắn thôi đã bảo rồi

Đi một vòng ngắn quanh thế giới

Đi một vòng ngắn trong cõi đời

Đi một vòng ngăn ngắn rồi thôi

Nào thôi nào

Lẹ lẹ lên chứ

Lịch sự chút đi

Đừng chen lấn.

Ta chào mi

con cà cưỡng một màu đen hạt huyền[1]

mà ta quen biết đã từ xưa

con chim của những nàng tiên

con chim của lửa con chim của những đường phố

con chim của phu khuân vác của trẻ thơ của những người điên

Ta chào mi

con chim ngộ nghĩnh

con chim cười cợt

và ta bừng cháy

để nghênh tiếp mi

và ta lụi tàn

trên bậc thềm tòa thị sảnh

tại công trường Saint-Sulpice

ở Paris

nơi mi đã lướt qua thật mau

khi ta còn nhỏ

tiếng mi cười vang trong gió lá

Ta chào mi

con chim ngộ nghĩnh

con chim thật hạnh phúc và thật đẹp xinh

con chim tự do

con chim bình đẳng

con chim huynh đệ

con chim của hạnh phúc tự nhiên

Ta chào mi và ta nhớ lại

những giờ phút tươi đẹp nhất

Ta chào mi con chim của dịu dàng âu yếm

con chim của những vuốt ve mơn trớn đầu tiên

và ta sẽ chẳng bao giờ quên được tiếng mi cười

khi mi đậu chon von trên đỉnh tháp

con chim tuyệt vời của hài hước

nháy nhó

và dang cánh chỉ trỏ

lũ chim quang quác giọng đạo đức

lũ sếu lêu nghêu tội nghiệp rất người

và cũng rất vô nhân

bầy quạ xanh rờn của Saint-Sulpice[2]

lũ chim thê lương của địa ngục

lũ chim thê lương của thiên đường

nhảy nhót quanh tòa nhà

mà chẳng thấy núp nơi những dàn giáo

người con gái đang hé mở lớp áo ngoài che ngực

trước mặt chàng trai choáng ngợp vì tình ái

Ta chào mi

con chim của những kẻ lười biếng

con chim của những đứa trẻ si tình

Ta chào mi

con chim cường tráng

con chim của thị thành

Ta chào mi

con chim của những điều không thể có

con chim của vòng đai[3]

con chim của Hòn-Cuội-Lớn[4]

con chim của Những Cánh-Đồng-Nhỏ

con chim của khu chợ Les Halles của Những-Kẻ-Vô-Tội

Ta chào mi

con chim của Những-Áo-Choàng-Trắng

con chim của Ông-Vua-Xứ-Sicile

con chim của những căn buồng dưới mặt đất

con chim của những người vét cống rãnh

con chim của những kẻ bán than và những người lượm giẻ rách

con chim của thợ làm nón kết trên đường Những-Khóm-Hồng

Ta chào mi

con chim của những sự thật ban đầu

con chim của những lời ước hẹn

con chim của những điều bí ẩn được giữ kỹ

Ta chào mi

con chim của vỉa hè

con chim của những người vô sản

con chim của ngày Một tháng Năm

Ta chào mi

con chim dân sự

con chim của ngành xây cất

con chim của những lò cao luyện gang và của những con người thật sống động

Ta chào mi

con chim của những chị giúp việc trong nhà

con chim của những hình nhân bằng tuyết

con chim của mặt trời mùa đông

con chim của Trẻ em được Cứu trợ

con chim của những hàng hoa ở ven sông và của những người hớt lông chó

Ta chào mi

con chim của dân bô-hê-miên

con chim của những chàng vô tích sự

con chim của tàu điện trên không

Ta chào mi

con chim của những trò chơi chữ

con chim của những trò táy máy tay chân

con chim của những trò hạ tiện bình dân[5]

Ta chào mi

con chim của lạc thú bị cấm đoán

con chim của những kẻ bất hạnh con chim của những người đói rách

con chim của những cô gái chửa hoang và của những khu vườn công cộng

con chim của những cuộc tình giây lát và của những cô gái chơi

Ta chào mi

con chim của lính về phép

con chim của những kẻ bất tuân lệnh nhập ngũ

con chim của khe rãnh con chim của những căn nhà ổ chuột

Ta chào mi

con chim của các bệnh viện

con chim của Xưởng chế hỏa tiêu

con chim của nhà Hộ sinh

con chim của những kẻ sống lang thang đầu đường xó chợ

con chim của khốn cùng

con chim của ánh đèn bị cắt

Ta chào mi

con Phụng hoàng mạnh mẽ

và ta tôn xưng mi

Tổng thống nước cộng hòa thực sự của loài chim

và ta tặng trước mi

mẩu tàn thuốc đời ta

để mi có thể tái sinh

sau khi ta chết

từ đám tro của một kẻ đã từng là bạn mi.

Tới trước cổng nhà máy

người thợ bỗng dừng lại

nắng mới đã níu áo anh ta

và trong lúc anh ta ngoái cổ

nhìn mặt trời

tròn vo đỏ ối

mỉm cười trên nền trời xám

anh ta bèn nheo mắt nháy nhó

thân mật

Này đồng chí Mặt trời

một ngày như hôm nay

mà để cho chủ nhân

thì bọn mình ngu quá

phải không ạ?

Mi đừng tham dự

mọi sự đã được mưu tính trước cả rồi

cuộc tỉ thí chỉ là trò giả mạo

và khi hắn xuất hiện trên võ đài

vây bọc bằng những ánh đèn chớp nhoáng

chúng sẽ gào lên bài Tạ ơn Thượng đế

và ngay cả trước khi mi từ chỗ ngồi trỗi dậy

chúng đã dội chuông inh ỏi cho mi

chúng đã ném vào mặt mi miếng bọt biển thánh thiêng

và mi chưa kịp phi vô bộ lông trên người hắn

chúng đã chồm lên người mi

và hắn đã hạ mi một đòn dưới thắt lưng

và mi đã nằm đo ván

hai tay đần độn dang ra như thập giá

trong lớp mạt cưa

và không bao giờ mi còn làm tình được nữa.

Công trường Carrousel

vào cuối một ngày đẹp trời mùa hạ

máu một con ngựa

bị tai nạn và không còn cột thắng

tuôn xối xả

trên đường

Và con ngựa đứng đó

bất động

trên ba chân

Và chân kia bị thương

bị thương bị tiện đứt

đeo lủng lẳng

Ngay bên cạnh

cũng đứng

bất động

còn có người đánh xe

và cỗ xe cỗ xe cũng bất động

vô dụng như một cái đồng hồ gẫy

Và con ngựa lặng thinh

con ngựa không than

con ngựa không hí

nó đứng đó

nó chờ đợi

và nó thật đẹp thật buồn thật giản dị

và thật hợp lý

khiến không sao cầm được nước mắt.

 

Ôi

những khu vườn không còn

những bể nước đã quên

những đồng cỏ xanh đầy nắng ấm

ôi đớn đau

nét huy hoàng và sự huyền bí của nghịch cảnh

máu và những tia sáng còn le lói

vẻ đẹp bị tàn hại rẻ chê

tình Huynh đệ.

Trên một cái dĩa tròn vành vạnh bằng sứ thật

một trái táo đứng làm kiểu mẫu

Đối diện với nó

là một họa sĩ vẽ cảnh thực

đang hoài công cố vẽ

trái táo nguyên như thế

nhưng

nó không để mặc cho ông vẽ

trái táo

nó có ý kiến riêng của nó

và nhiều trò trong cái túi đựng táo

trái táo

và kìa nó xoay

trong cái dĩa thật

thật kín đáo trên mình nó

thật nhẹ nhàng không động đậy

và như một ông công tước de Guise trá hình thành một ngọn đèn khí[1]

vì người ta muốn họa chân dung ông trái với ý ông

trái táo trá hình thành một trái cây xinh đẹp cải trang

và đúng lúc đó

thì người họa sĩ vẽ cảnh thực

bắt đầu nhận ra

mọi dáng vẻ bên ngoài của trái táo đều nghịch lại ông

và

như một kẻ bần cùng khốn khổ

như một kẻ túng quẫn đáng thương đột nhiên thấy mình tùy thuộc bất cứ một thứ hội từ thiện bác ái đáng ngại nào thật từ thiện bác ái và đáng ngại

người họa sĩ khốn khổ vẽ cảnh thực

đột nhiên thấy mình lúc đó là miếng mồi ngon đáng buồn

của một đám vô số những liên tưởng

Và trái táo khi xoay đã gợi ra cây táo

vườn Địa đàng và E-và rồi A-đam

một cái bình tưới nước một cái dàn cây leo Parmentier một cái cầu thang

táo Canada Hespérides Normandie táo Reinette và táo Api

con rắn của Jeu de Paume lời thề của Jus de Pomme[2]

và tội tổ tông

và ngọn nguồn của nghệ thuật

và Thụy Sĩ với Guillaume Tell

và cả đến Isaac Newton

đã nhiều lần lãnh giải tại cuộc Triển lãm Hấp dẫn lực của vạn vật

và người họa sĩ lẫn lộn quên mất vật kiểu mẫu

thiếp đi

Đúng lúc ấy thì Picasso

đi qua đó như ông vẫn đi qua khắp mọi nơi

mỗi ngày như ở nhà

chợt thấy trái táo và cái dĩa và người họa sĩ đang thiêm thiếp

Kỳ cục ai lại đi vẽ một trái táo

Picasso nói

và Picasso xơi trái táo

và trái táo nói với ông Cám ơn

và Picasso đập bể cái dĩa

rồi tươi cười bỏ đi

và người họa sị bị giựt đứt khỏi mộng mị

như một cái răng

còn lại có một mình trước bức tranh dang dở

cùng với giữa đống dĩa bể

những hột táo khủng khiếp của thực tại.

Mọi con mắt của một người đàn bà trên cùng một bức tranh

Nét mặt của người yêu bị định mệnh truy nã dưới đóa hoa bất động của một lớp giấy dán tường ghê rợn

Sợi cỏ trắng của sát nhân trong một khu rừng những ghế dựa

Một người hành khất bằng bìa bị banh thây trên một mặt bàn cẩm thạch

Tro một điếu xì-gà trên một sân ga

Chân dung của một chân dung

Huyền nhiệm một đứa trẻ

Vẻ lộng lẫy không thể chối cãi của một trạn chén dĩa

Nét đẹp tức thời của một mảnh giẻ rách trong gió

Sự kinh hoàng tới rồ dại đối với cạm bẫy trong một ánh mắt chim

Tiếng hí thật phi lý của một con ngựa đã bị xé xác

Nhạc không thể có của những thân la với thắng nhạc

Con bò mộng bị hạ sát được khoác lên đầu những chiếc nón như những tràng hoa

Chiếc giò luôn luôn thay đổi của một người con gái tóc hung đang thiêm thiếp và vành tai rất lớn của những mối băn khoăn nhỏ nhặt nhất của nàng

Chuyển động hằng cửu được chận giữ lại bằng tay

Pho tượng đá ngất trời của một hạt muối biển

Niềm vui mỗi ngày cái chết không có gì chắc chắn và lưỡi thép của ái tình xoáy sâu nơi thương tích một nụ cười

Vì sao xa xăm nhất của con chó mọn hèn nhất

Vị dịu ngọt của bánh mì trở thành muối mặn trên một tấm kính cửa hàng

Con đường may mắn trên bàn tay mất rồi lại thấy[1] gẫy rồi lại liền lại được điểm tô bằng những mụn xanh của tất yếu

Sự xuất hiện làm chếnh choáng của một trái nho Málaga trên một ổ bánh cơm ngọt[2]

Một người đàn ông trong cái quán cóc đập chết nỗi sầu xứ bằng những hớp rượu chát đỏ

Và ánh sáng chói lòa của một mớ đèn sáp

Một khung cửa sổ hướng về biển mở ra như một con hàu

Một cái móng ngựa một cái chân không của cây dù

Nét yêu kiều duyên dáng vô song của một con chim cu lẻ loi trong một ngôi nhà giá buốt lắm

Quả lắc đã ngừng của một chiếc đồng hồ treo và những phút giây rảnh rỗi của nó

Mặt trời mộng du giữa đêm khuya lay tỉnh Người Đẹp mơ màng choàng dậy và đột nhiên bị chói lòa khoác vội lên vai tấm khung[3] lò sưởi và cuốn theo tấm áo khoác này vào màn khói đen đeo mặt nạ màu trắng muốt và vận hàng giấy dán

Và biết bao điều khác nữa

Một cây đàn ghi-ta bằng gỗ còn tươi ru tuổi thơ của nghệ thuật

Một tấm vé xe lửa cùng với đống hành trang

Bàn tay làm lạc hướng một khuôn mặt đang soi mói nhìn tận mặt một cảnh trí[4]

Con sóc mơn man của một thiếu nữ còn tân và lõa thể

Rạng rỡ tươi cười hạnh phúc và lẳng lơ

Bất ngờ xuất hiện từ một cái giá để chai hay một cái giá để nhạc như một nơi máng những thứ cây cảnh xanh tươi sinh động đầy tính dục

Nàng cũng bất ngờ xuất hiện từ thân hình rã mục

Của một cây dừa rất nghiêm túc gợi nhớ một thủa nào xưa xa đến thật nản đẹp như món đồ cổ

Và những lồng chụp dưa gang buổi mai bị tiếng rao một tờ vãn báo làm vỡ tan

Đôi càng cua ghê rợn ló ra từ bên dưới một cái thúng

Đóa hoa cuối cùng của một gốc cây với hai giọt nước của kẻ bị kêu án

Và cô dâu quá đẹp đơn độc và bị bỏ rơi trên chiếc đi-văng đỏ thẫm của ghen tuông vì nỗi kinh hoàng tái mét của những người chồng đầu

Và rồi trong một khu vườn mùa đông trên lưng một chiếc ngai một con mèo cái đương cơn kích động

và lớp râu mép lông đuôi của nó ngay dưới những cánh mũi của một ông vua

Mầu vôi sống của ánh mắt trên khuôn mặt đá của một bà già ngồi bên một cái rổ bằng mây

Và co quắp trên lớp sơn đỏ chống rỉ sét còn mới của hàng lan can một ngọn hải đăng trắng toát là hai bàn tay xanh ngắt vì lạnh của một vai Hề lang thang[5] đang nhìn biển và bầy ngựa lớn của biển còn thiêm thiếp trong ánh tà huy rồi giật mình choàng dậy mũi sùi bọt mắt tỏa lân quang hốt hoảng vì tia đèn rọi và những ánh đèn pha xoay vòng vòng khủng khiếp

Và con sơn ca chiên ròn trong miệng một người hành khất

Một thiếu phụ khùng điên tật nguyền nơi một vườn hoa công cộng đang mỉm một nụ cười rách tươm máy móc ru trên tay một đứa bé hôn mê trong lúc đưa bàn chân không nhớp nhúa vạch trong bụi đất hình thù dáng dấp đã thất lạc của người cha và chìa đứa con sơ sinh quấn trong giẻ rách cho người qua lại coi Này nhìn thằng cu xinh này nhìn cái hĩm đẹp ông bà cô bác ơi cái kỳ quan của mọi kỳ quan đứa con hoang của tui đây một bên là nam một bên là nữ sáng sáng thằng cu khóc nhưng chiều chiều tui nựng cái đĩ nhỏ tôi tưng tiu dỗ dành chúng vặn tinh thần chúng lên như vặn giây cót đồng hồ

Và cả người gác công viên cũng thẫn thờ mê hoặc vì buổi hoàng hôn

Đời sống một con nhện lơ lửng trên sợi tơ

Sự mất ngủ của một con búp bê mà con lắc đã gẫy và đôi mắt ve chai lúc nào cũng mở thao láo

Cái chết của một con ngựa trắng tuổi thơ một con sẻ

Cánh cổng một ngôi trường trên đường Cầu-Lodi

Và Các-ông-thày-dòng-Âu-chiêm-tinh bị xuyên cọc trên hàng rào sắt một ngôi nhà trong một con đường nhỏ mà họ mang tên[6]

Tất cả các ngư phủ ở Antibes vây quanh một con cá độc nhất[1]

Bạo lực của một trái trứng nỗi khốn cùng của một anh lính

Sự có mặt ám ảnh hoài của một chiếc chìa khóa dấu dưới tấm nệm chùi chân

Và đường nhắm súng và đường chết chóc trên bàn tay độc đoán mập mạp của một thứ giả người phì nộn mê sảng ngụy trang thật kỹ lưỡng sau những ngọn cờ mẫu mực và những cây thánh giá chữ thập ngoặc rủ là và treo mắc ngoạn mục trên hàng bao lơn tang tóc lớn của nhà bảo tàng những khủng khiếp và vinh dự của chiến tranh ngụy trang cái pho tượng sống lố bịch chân ngắn mình dài nhưng bất kể cái nụ cười hiền hậu của một Tướng quân[7] cao cả đại lượng vẫn không sao che đậy nổi những dấu hiệu tồi tệ vô phương cứu vãn của lo sợ chán chường của oán thù và ngu đần chó má khắc sâu trên cái mặt nạ thịt da tái mét màu ác thú như những nét vẽ bậy bạ tục tĩu của chứng cuồng vinh mà những tên quen nghề tra tấn ác độc thảm hại của trật tự mới khắc ghi trong những cầu tiểu của đêm đen

Và sau lưng hắn nơi vùi hài cốt của một chiếc va-li ngoại giao hé mở là cái thây ma thật giản dị của một nông dân nghèo khổ bị những con người toàn hảo của bạc tiền hãm hại ngay trên cánh đồng của mình bằng những thoi vàng

Và kế bên trên một cái bàn là một trái lựu đạn mở tung với trọn một thành phố ở bên trong

Và tất cả nỗi đớn đau của thành phố bị san bằng và không còn lấy một giọt máu ấy

Và toàn đội bảo an nhảy nhót vui mừng khắp chung quanh một cái cáng

Nơi còn mơ mộng một người gi-tan đã chết

Và tất cả sự phẫn nộ của một dân tộc đa tình cần cù vô tư và dễ thương chợt nổ bùng ra đột ngột như tiếng rú đỏ ối của một con gà trống bị cắt tiếng trước mắt mọi người

Cái hình ảnh bao gồm mọi màu sắc của những kẻ có đồng lương thấp kém vụt hiện ra đẫm máu từ tạng phủ máu me của một căn nhà lao động thợ thuyền giang thẳng tới trước mặt tia sáng thảm thương của khốn cùng ngọn đèn đẫm máu của Guernica[1] và chợt khám phá ra giữa cái thanh thiên bạch nhật của ánh sáng sống sượng và đích thực của mình những sắc màu giả tạo hãi hùng của một thế giới đã phai mờ mòn mỏi tới xơ tưa cạn rỗng tới tận xương tủy

Của một thế giới chết đứng

Của một thế giới vô phương cứu chữa

Và đã bị quên lãng

Đã chìm đắm đã hóa thành tro than với muôn vàn ánh lửa của dòng thác dân gian trôi chảy

Nơi dòng máu dân gian trôi chảy không mỏi mệt

Không khô cạn

Trong các động mạch và tĩnh mạch của trái đất và trong các động mạch và tĩnh mạch của những đứa con đích thực của trái đất

Và khuôn mặt của bất cứ đứa con nào của trái đất với nét vẽ đơn sơ trên một tờ giấy trắng

Khuôn mặt của André Breton khuôn mặt của Paul Éluard

Khuôn mặt của một người đánh xe bò thoáng thấy ngoài đường phố

Tia nháy mắt của một người bán hoa cỏ lặt vặt[8]

Nụ cười mở rộng của một nhà điêu khắc những trái lật[9]

Và tạc bằng thạch cao một con cừu bằng thạch cao lông xoắn be he về chân lý trong tay một gã chăn cừu bằng thạch cao đứng bên một cái bàn ủi

Kế bên một hộp xì-gà trống không

Kế bên một cây viết chì bỏ quên

Kế bên cuốn Biến hình của Ovide[10]

Kế bên một sợi dây giầy

Kế bên một chiếc ghế bành cụt chân vì năm tháng mỏi mòn

Kế bên một cái nắm cửa

Kế bên một bức tranh tĩnh vật nơi những giấc mơ thời thơ ấu của một chị giúp việc trong nhà ngất ngư trên mặt đá lạnh của một bồn rửa chén dĩa như những con cá đuối hơi dẫy chết trên những hòn cuội nóng bỏng

Và căn nhà bị lay chuyển cùng khắp vì những tiếng kêu cá chết thảm thương của chị giúp việc trong nhà bỗng dưng tuyệt vọng bị đắm tàu được những lượn sóng ngầm của sàn gỗ nâng lên và tấp vô bờ sông Seine thật thảm hại nơi những khu vườn Vert-Galant[1]

Và ở đó cùng đường chị ngồi trên chiếc ghế dài

Và chị tính sổ

Và chị không cảm thấy mình hoàn toàn tan rã vì những kỷ niệm và cháy túi

Chị chỉ còn lại một gian nhà một buồng ngủ

Và khi chị tính lấy nó ra chơi trò sấp ngửa với hy vọng hão huyền giành được thêm chút ngày giờ

Thì một cơn giông tố lớn bùng ra trong chiếc gương soi ba mặt

Với tất cả những ngọn lửa của niềm vui sống

Tất cả những lằng chớp của hơi ấm thú vật

Tất cả những tia sáng còn le lói của phút yêu đời

Và ban cho căn nhà rối rắm phát súng ân huệ

Phóng hỏa đốt những bức màn trong buồng ngủ

Và lăn đống chăn mền xuống chân giường thành trái cầu lửa

Mỉm cười phát hiện trước toàn thế giới

Cái trò chơi nát óc của ái tình với tất cả những mảnh chắp nối

Tất cả những mẩu tuyển lựa của nó do Picasso tuyển lựa

Một gã tình nhân cô nhân tình của gã và đôi chân nàng quàng lấy cổ gã

Và tia mắt đặt trên mông hai tay hầu như ở cùng khắp

Chân đưa lên trời và đôi vú lật úp

Hai thân xác quấn quít đổi trao mơn trớn

Ái tình bị chặt đầu được giải thoát hân hoan

Cái đầu bị bỏ rơi lăn trên thảm

Những ý niệm bị lơ là quên lãng lạc lõng

Được niềm vui và lạc thú biến thành vô hại

Những ý niệm giận dữ bị ái tình đầy màu sắc diễu cợt

Những ý niệm lẩn tránh và sững sờ như lũ chuột thảm thương của chết chóc cảm thấy cơn chìm đắm Ái tình đảo lộn tất cả đang tới

Những ý niệm được trả về vị trí của mình ở trước cửa căn buồng kế bên ổ bánh mì kế bên đôi giầy

Những ý niệm bị nung chín vụt biến vụt tan sạch hết mùi lý tưởng

Những ý niệm hóa đá trước sự lãnh đạm tuyệt vời của một thế giới đắm say

Của một thế giới tìm lại được

Của một thế giới không còn phải tranh cãi không cần phải giải thích

Của một thế giới không biết phép xã giao nhưng tràn ngập niềm vui sống

Của một thế giới điều độ và say

Của một thế giới ảm đạm và vui vẻ

Dịu hiền và ác độc

Thực và siêu thực

Khủng khiếp và buồn cười

Thuộc về đêm và ngày

Thường và khác thường

Tuyệt đẹp.

-----------

Đã đăng:

THƠ (Paroles) [1]