|
|
[THƠ CỦA CA/NHẠC SĨ] Con lừa | Nước chảy
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
GUY BÉART
(1930)
Con lừa Trên chân mi, ta chạy tuột xuống
những lối mòn từ sáng sớm.
Ôi cái đồ lừa, ta cũng là lừa,
Ta với mi chỉ là một,
bởi vì từ rạng đông ta làm ăn quần quật
và còn bắt mi cũng quần quật làm ăn
thay vì nằm ung dung thoải mái
dưới bóng một cây vả.
Ôi cái đồ lẽo đẽo theo ta,
trên các lối mòn cuộc đời
ta cứ tự hỏi…
hay là ta thử đi bằng bốn chân
còn mi thì đi trên đôi guốc ta, hỡi con lừa của ta
Hỡi cái đồ, cái đồ gặp hên?
La la la...
Khi mi vẫy vẫy đôi tai,
con ong dõi theo mi
bỏ bay đi nơi khác
và sà xuống đậu trên cái mũi ta.
Ta thấy rõ nó tưởng ta là anh mi.
Cái ấy chẳng làm ta thất vọng,
ta thất vọng là vì không có đôi tai
dài như tai mi.
Ôi cái đồ lẽo đẽo theo ta
giữa nắng ban trưa
ta cứ tự hỏi...
chẳng hiểu con ong nó yêu mi hay
nó thích ta hơn mi, hỡi con lừa của ta
Hỡi cái đồ, cái đồ gặp hên?
La la la...
Khi mi ca hát, khi mi thét lên
lời tình yêu, cái chết của tâm hồn mi,
nguyên dãy núi cũng hát theo hi han hi han.
Giọng mi không hí hửng,
nhưng chúng ta ăn cùng mâm,
và cái bụng rỗng chúng ta vang cùng một âm.
Ôi cái đồ lẽo đẽo theo ta
dưới ánh sao đêm
ta cứ tự hỏi...
cuộc chạy đua này lên thiên đường
mi sẽ thắng hay ta sẽ thắng,
hay cả hai ta cùng thắng một lúc, hỡi con lừa của ta
Hỡi cái đồ, cái đồ gặp hên?
La la la...
Nước chảy Cô bé của tôi như dòng nước, cô như dòng nước chảy
Cô trôi đi như một dòng suối, mà bọn trẻ chạy đuổi theo
Hãy chạy đi, chạy mau nếu các bạn có thể
Không bao giờ, không bao giờ các bạn sẽ bắt kịp nó
Khi tiếng sáo cất lên, khi dòng nước chảy nhảy múa
Nước dẫn những đàn cừu đi, về xứ của những quả ô-liu
Hãy đến, hãy đến, hỡi những chú dê, những chú cừu con
Với những cây thắng, cây húng tây và húng hoang
Một ngày kia, dưới những cây sậy, dòng nước lờ đờ trôi
Bọn trai trẻ trong xóm đến đem nước đi nhốt lại
Hãy đóng kín, hãy khoá kín lồng giam hai vòng
Bởi giữa hai ngón tay của bạn, dòng nước chảy sẽ trôi mất
Như những chiếc thuyền con, dòng nước chảy mang đi
Trong đôi mắt của cô những chàng trai buông trôi tay chèo
Hãy trôi đi, hãy trôi đi ngày mai bạn sẽ cập bến
Dòng nước chảy không phải đã đến lúc vào bờ
Tuy nhiên một sáng sớm bình minh ló dạng, dòng nước của ta
Sẽ mang đồ ra giặt giũ, trên những hòn sỏi ven bờ sông
Hãy khóc đi, hãy khóc đi, nếu ta vẫn cứ lẻ loi
Con suối nhỏ, ngoài khơi, đã bỏ đi.
Bìa đĩa hát L’eau vive của Guy Béart và bích chương phim L’eau vive của François Villiers [1958].
---------------
“Con lừa” và “Nước chảy” dịch từ nguyên tác hai ca khúc khá phổ biến “L’âne” và “L’eau vive” khoảng cuối thập niên 50 và đầu thập niên 60 trong đĩa 33 tours Guy Béart, L’eau vive, Série 3 – 432-261 BE, Philips. Cả hai ca khúc đều do Guy Béart sáng tác và hát [riêng “L’eau vive” là bài hát chính] trong phim L’eau vive – kịch bản của nhà văn Pháp nổi tiếng Jean Giono, từng đoạt Giải Quả Cầu Vàng 1959 dành cho phim ngoại quốc hay nhất. Chúng tôi được biết vài năm trước đây do những khúc mắc về bản quyền, nhạc sĩ không được phép phổ biến hai ca khúc này. Tuy nhiên có một anh chàng mê nhạc ở Canada ngay thời ấy đã đưa lên website của mình bài “L’eau vive”, trong khi “L’âne” vẫn biệt tăm. Nếu như bạn đọc nào của tienve.org có chiếc đũa thần...
Mời các bạn bấm vào đây để xem một video clip của Guy Béart đàn và hát “L’eau vive”.
hoặc bấm vào đây để nghe Guy Béart hát bài này trong phim L’eau vive.
Đã đăng:
... bỗng dưng các ông bắt đầu / mè nheo và rên rỉ / đòi vú mẹ. / họ mở nút áo các bà / và ngon lành bú sữa tươi cho tới lúc đã thèm. / riêng tôi không bú / mà cũng không bị ai ngậm núm vú... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Chúng bảo mi sẽ thấy / Yêu đương như mù vậy / Lúc con tim bốc cháy... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. "Le parapluie" là một trong những bài nổi tiếng của ông... Tôi mong như vào thời hồng thủy / Mưa rơi mãi rơi hoài rơi hủy / Để giữ nàng dưới mái dù êm / Bốn mươi ngày và bốn mươi đêm... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng "ngự lâm" của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Paris ma cô / Với mắt con gái / Mặt mày du côn / Quần rách áo mạng / Và giọng rình rang / Của đàn phong cầm... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng "ngự lâm" của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Em khoả thân / Dưới áo thun / Có con phố / Nó ma bùn / Ơi gái xinh // Trái tim em / Đeo ở cổ / Và hạnh phúc / Nằm dưới đó / Ơi gái xinh... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Hài hước của Brassens rất "cool", rất "tỉnh bơ" vì đến từ sự quan sát tỉ mỉ thực tại và tâm lý chứ không cố tình làm hề để chọc cười. Chưa thấy ai kể chuyện "xui" (nghĩa tếu) lý thú hơn tác giả bài "Marinette"... Khi con chạy tới hát bài ca nhỏ tặng con Marinette, / Người đẹp, con phản bội, đã đi nghe nhạc ô-pê-ra. / Với cái bài ca nhỏ, trông con quê quá, mẹ ạ. / Với cái bài ca nhỏ, trông con quê kệch quá trời... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. "Les lilas" là một trong những bài nổi tiếng của ông... ... Tôi ghi bằng một chữ thập trắng / Để nhớ ngày hai đứa bay thẳng / Hổn hển bám vào một cành hoa / Một cành một cành hoa lilas... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
“Il n'y a plus d'après” của Guy Béart (1930~), do cô ca sĩ “hiện sinh” Juliette Gréco (1927~) trình diễn, là bài ca một thời vang bóng ở Pháp... Không còn mai sau đâu nhé / Ở Saint-Germain-des-Prés / Không còn trưa mốt em ghé / Những trưa hè ấy phai rồi / Chỉ có hôm nay mà thôi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Nhiều lời ca của Brassens (1921-1981) đã đọng lại trong ký ức của người đương thời như những bài thơ hay, và ông đã được xem là một trong những nhà thơ hàng đầu của Pháp thời hậu chiến. "La mauvaise réputation" là một trong những bài nổi tiếng của ông... Trong làng mình dù chẳng muốn khoe khoang / Tôi được tai tiếng là không đàng hoàng / Dẫu có nói năng hay dầu câm lặng / Tôi vẫn bị coi là kẻ nhập nhằng / Thế đấy tôi đâu có chọc ghẹo ai / Khi đường tôi tôi đi rất thoải mái / Nhưng ai nấy đều không ưa những đứa / Chưa theo họ trên đường ngay ở giữa... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Lâu lắm, lâu lắm, lâu lắm / Sau khi các thi sĩ khuất bóng / Những bài ca họ còn chạy rong trên đường phố... | Ngôi làng tôi dưới đáy sông / Nhớ lại những giờ khắc rất gần gũi / Khi bắt đầu ngày mới âm thanh vui / của những cái chuông bay bổng... | Biển / Ta thấy đang tung tăng dọc theo những vịnh nước trong / Lấp lánh ánh bạc / Biển / Của những phản ảnh vạn trạng / Dưới làn mưa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Biên & Hoàng Ngọc-Tuấn]
Charles Trenet (1913-2001), ca sĩ với chiếc gậy và chiếc "mũ phớt" (feutre) hoặc "mũ cói/mũ chèo thuyền" (canotier), lúc ca hay đảo tròng mắt, nổi tiếng cuối những năm 30 và những thập niên kế tiếp. Một ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, đã được giới ái mộ tặng cho cái biệt danh "anh chàng hát như điên" ("Fou Chantant")... Tôi nhớ mãi một cái góc phố / Hôm nay nó không còn đấy nữa / Tuổi nhỏ tôi nô đùa nơi ấy / Tôi vẫn còn chưa quên điều đó / Chỗ ấy có một cái hàng rào / Một lùm cây để phục kích nhau / Lũ du côn trong khu phố tôi / Kéo tới đó đập đánh nhau chơi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Mick Micheyl (1922~) là một nghệ sĩ đa diện: hoạ sĩ, nhà trình diễn nhào lộn (acrobat), kịch sĩ, ca khúc tác gia, ca sĩ, và hiện nay bà là một nghệ sĩ điêu khắc trên thép... Một chú lỏi Paris / Là cả một bài thơ / Chưa hề ở xứ nào / Có được y như vậy / Vì chú nhỏ ti ti / Bé con tí tí này / Được mọi người đều si... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Wassily Kandinsky (1866-1944), nhà danh hoạ của thế kỷ 20, không chỉ tập trung vào việc vẽ. Ông nói: "Marc và tôi đã ném chính mình vào hội hoạ, nhưng hội hoạ đơn thuần không làm chúng tôi thoả mãn..." Thế rồi, ông làm thơ... Mặt. / Xa. / Mây. / . . . . / . . . . / Một người đàn ông đứng đó với một cây kiếm dài. Cây kiếm dài và to bản. Rất to bản... | Ôi, hắn đi chậm làm sao. / Giá như ở đó có một người nào bảo hắn: Nhanh hơn, đi nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]
Paul Klee (1879-1940) luôn được thế giới tưởng nhớ như một thiên tài hội họa, nhưng... ông cũng làm thơ. Trong khi đang nhai một con người, / con sói giảng giải / cho bầy chó: // Nói cho tao biết... đâu... thế rồi... là... / nói cho tao biết... đâu? / thế rồi... là thượng đế của lũ con người?... | Tôi đứng trong bộ giáp trụ kín mít / Tôi không có ở đây / Tôi đứng trong những chiều sâu / Tôi đứng đằng xa... / Tôi đứng rất xa... / Tôi toả sáng cùng người thiên cổ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn]
Léo Ferré (1916-1993) là một trong ba chàng "ngự lâm" của ca khúc Pháp, được quần chúng âu yếm gọi là ca sĩ-thi sĩ hay thi sĩ-ca sĩ, cùng với Georges Brassens và Jacques Brel... Đó là những kẻ kỳ cục sống bằng ngòi bút / Mà cũng có khi không sống tuỳ lúc của mùa / Đó là những kẻ kỳ cục xuyên qua sương lạnh / Với những bước chân chim dưới cánh của ca thi... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Jean Hans Arp (1886-1966) là một điêu khắc gia lừng danh thế giới và cũng là một họa sĩ kiêm thi sĩ viết bằng hai thứ tiếng Pháp, Đức... Trước tiên phải để mọc lên những hình dạng, sắc màu, ngôn từ, cung độ và kế đó giải thích. / Trước tiên phải để mọc lên những bắp chân, những chiếc cánh, những bàn tay và kế đó để chúng bay chúng ca hát hình thành biểu hiện... | Thánh đường là một trái tim. / Làm sao tôi nói được / Thánh đường Lộ-trấn / là một trái tim?... [Bản dịch Diễm Châu]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021