_______

BẮC PHONG: NHỮNG SUY NGHĨ VỀ NGÀY 30/4

Nguyễn Thị Thanh Bình: Tôi cố tình dành một khoảng trống cho tên gọi ngày 30-4. Bạn là một cây viết cừ khôi, xin bạn thử tìm một tên gọi khác cho ngày này, ngoài những chữ vẫn được gọi kêu thông thường như ngày Quốc Hận, Tháng Tư Đen, ngày Giải Phóng hay ngày Đại Thắng Mùa Xuân...? Và tại sao bạn lại muốn gọi như thế?

Bắc Phong: Tôi vẫn muốn gọi ngày 30 tháng 4 là ngày Quốc Hận vì tôi là công dân của nước Việt Nam Cộng Hoà bị mất vào tay Cộng Sản ngày đó năm 1975. Tôi buồn nhiều vì, giống số phận đau thương của nhân dân miền Bắc, nhân dân miền Nam cũng phải sống khổ dưới sự thống trị của Đảng Cộng Sản từ đó đến nay và chưa biết còn đến bao giờ nữa.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Nhà thơ Nguyễn Duy ở Việt Nam, với bài thơ “Nhìn từ xa... Tổ quốc” mà nhiều người vẫn tâm đắc, đã có lần viết câu thơ sau đây trong bài “Đá ơi”: “Nghĩ cho cùng mọi cuộc chiến tranh / Phe nào thắng thì nhân dân đều bại”. Không biết bạn đồng cảm như thế nào với thi sĩ về hai câu này, cũng như liệu bạn có thể cảm tác thêm một vài câu “lấy liền” cho dòng thơ tháng 4 không?

Bắc Phong: Tôi cảm nhận được ý thơ nhân bản của nhà thơ Nguyễn Duy. Tôi nghĩ đại đa số nhân dân Việt Nam sống khổ vì chiến tranh đã đành nhưng vẫn phải sống khổ trong thời bình dưới chế độ Cộng Sản vì thiếu tự do dân chủ và quyền làm người không được tôn trọng. Xin chị miễn thứ cho chuyện xuất khẩu thành thơ chẳng đặng của tôi.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Cứ mỗi 365 ngày, vào thời điểm này, chúng ta lại có dịp nghe thấy hoặc chứng kiến “người anh em” trong nước tưng bừng giăng thêm khẩu hiệu, biểu ngữ, và cờ phướn tung bay ngập lối, cùng pháo hoa kèn trống diễn binh... như một thứ men say chiến thắng, trong khi đó ở hải ngoại thì những người lữ thứ kỷ niệm ngày 30/4 như một tưởng nhớ đau thương quốc hận. Như thế liệu tâm hồn bạn lúc này đang bay bổng ở đâu, khi gõ lại từng đường dây biến cố lịch sử mỏi mòn ấy? Bạn có nhớ tại sao lúc ấy bạn quyết định ở lại hay ra đi không?

Bắc Phong: Ngày 30 tháng 4 là ngày nhắc tôi một biến cố đau thương cho nhân dân miền Nam, nhất là những nạn nhân Cộng Sản. Ngày này năm 1975, tôi còn trẻ đang học đại học, hoang mang trong khói lửa chiến tranh và tìm mọi cách rời quê hương vì không muốn sống dưới chế độ Cộng Sản.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Vào những lúc cuối đời, thường thì trong lòng người ta vẫn dấy lên một chút lương tri đạo đức làm người gì đó, và những câu nói sau đây của ông Võ Văn Kiệt được xem như là những điển hình đáng ghi nhận: “Một sự kiện liên quan đến chiến tranh khi nhắc lại, có hàng triệu người vui, mà cũng có hàng triệu người buồn. Đó là vết thương chung của dân tộc, cần được giữ lành thay vì lại tiếp tục làm cho nó thêm rỉ máu”. Là một người dân Việt, mà lại là một người cầm bút tử tế, bạn nghĩ chúng ta phải làm thế nào để có thể băng bó vết thương chung của dân tộc, khi hiểm họa của người phương Bắc càng ngày càng phủ chụp đất nước sau 37 năm Việt Nam vỗ ngực xưng hoà bình thống nhất?

Bắc Phong: Tôi nghĩ sau chiến tranh, vết thương dân tộc vẫn còn rỉ máu vì chính sách cai trị độc tài của Đảng Cộng Sản. Chỉ dưới chính thể dân chủ đa nguyên thì vết thương đó mới có đủ điều kiện được chữa lành. Tôi cũng nghĩ chỉ có một nước Việt Nam dân chủ đa nguyên mới có thể đương đầu với tham vọng bành trướng lãnh thổ của Trung Quốc.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Nếu bảo “thất bại trong hoà bình” mới là điều đáng lên tiếng luận bàn cho một lộ trình tương lai đất nước khả quan hơn, thì thử hỏi bạn có dám nói, dám viết, dám kiến nghị để lương tâm và chức năng của một người cầm bút không bị kiến cắn, kiến bò không? Và cho dẫu bạn không hề là một trong 75 vạn người mẹ đớn đau của những người con được phong tước anh hùng liệt sĩ gì đó, hoặc bị xem là “có nợ máu với nhân dân”, thì liệu bạn có phải bịt tai, bịt mắt để khỏi phải nghe hay thấy những bài ca rỗng tuếch nhai đi nhai lại ngợi ca xương máu chiến thắng?

Bắc Phong: Tôi nghĩ chẳng riêng gì người cầm bút mà ai trong chúng ta cũng cần có ý thức và trách nhiệm với quê hương đất nước và sống thật với mình. Tôi khinh thường những kẻ ca ngợi chiến thắng trên xương máu đồng bào.

Nguyễn Thị Thanh Bình: Ông Lê Duẩn đã từng biện bạch rằng “Đây là thắng lợi của cả dân tộc, không phải là của riêng ai”. Vậy thử hỏi nỗi đau của “triệu người buồn” kia, cũng hệt như nỗi đau của nước sắp mất, và (ngôi) nhà Việt Nam sắp tan, không lẽ không phải là niềm đau chung của dân tộc? Đất nước chắc chắn nào phải của riêng ai, vậy tại sao lại chỉ có thứ độc quyền yêu nước hay bán nước? Sự kiện tiếp tục bỏ tù những trí thức yêu nước độc lập có phải là thái độ sợ hãi của một nhà cầm quyền chỉ muốn củng cố quyền lực hay không? Liệu bạn có thấy phấn khởi khi giới trẻ cũng bắt đầu quan tâm và muốn gánh vác phần nào câu chuyện lịch sử 30/4/1975 của cha ông mình?

Bắc Phong: Chế độ Cộng Sản đã và đang tiếp tục đàn áp những người bất đồng chính kiến tranh đấu cho tự do dân chủ và nhân quyền tại Việt Nam vì họ sợ diễn biến hoà bình. Tôi tin vào sinh mệnh dân tộc vì tôi tin vào lòng yêu nước của những người trẻ ở Việt Nam và hải ngoại. Họ biết phải làm gì khi mang khao khát có một nước Việt Nam dân chủ đa nguyên. Cảm ơn chị đã tạo cơ hội cho cuộc đối thoại ngắn giữa chúng ta.

-------------

Đã đăng: