thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Đêm và những khúc rời tuyên án...
 
rất xa
bạn cô đơn một mình
không ai có thể chạm vào được
như em bé nằm bên trong tử cung của Mẹ
 
nhưng các cử động của bạn
mọi người vẫn nhận biết
như mạch máu vẫn chảy
 
bạn chỉ cảm thấy
như các ngón chân của em bé
được giấu an toàn
nhô lên dưới lớp da bụng Mẹ
 
rồi một ngày
một ngày
sớm
thật sớm
bạn sẽ chạm vào
tình yêu của cả đất nước này...
 
 

Hàng chục ly chén đã hoan nghênh các nhà thơ...

 
chỉ dám đọc thánh ca
như nhà thờ
nghẹt thở...
 
mặt bàn đầy bụi bẩn, một mảnh kính vỡ
cứa trên mỗi cổ họng
 
và có ai nghĩ rằng, lần đầu tiên
một giai điệu nhẹ nhàng, tinh tế
lên những trái tim mỏng manh và buồn ngủ
 
trong chén dĩa ly lọ của ngu si đần độn
nước bọt các nhà thơ
hay than thở
dưới mái nhà
miếng ăn
của nợ...
 
 
 

Phiên toà...

 
tôi biết bạn không muốn chui vào bốn bức bức tường
dày
nơi chỉ có tiếng hú bay ra
ngoài được...
 
tôi biết bạn ghét những thứ vô hồn
như song sắt
bê tông và đá hộc
 
tôi biết bạn là anh nông dân vui nhộn
dù quanh năm được mùa mất giá
cười hiu hắt
 
những người nông dân hay uống rượu sau buổi cày
họ ghét những phiên toà
có người mạo danh và thích đứng lên tuyên án
xả láng...
 
khi họ bị bắt, trong ánh mặt trời
vợ của họ, người phụ nữ tóc đỏ vì phơi nắng
đang ngồi
cay đắng
lắng nghe
và khóc
 
đó không phải là sự đau đớn
đó là thảm kịch
diễn đi diễn lại mấy mươi năm
phổi bị bóp nghẹt như khi ta chìm xuống đáy
nước...
 
có thể người vợ sẽ nhẹ nhàng nói trước phiên toà:
tôi hiểu tôi ân hận tôi xin lỗi
thôi thôi tôi sợ rồi...
sau đó đặt bàn tay lên vai người Thẩm Phán
đôi mắt đầy lệ của nàng:
tất cả chúng ta cùng có tội?
 
khi để đất nước này lang thang
đang xếp hàng xuống hố
người nông dân vào tù
chỉ vì họ muốn gieo trồng trên cánh đồng
có mồ mả cha ông của họ
nghìn thu...
 
nhiều điều ông Thẩm Phán sẽ làm
nhưng điều đầu tiên
là xây thêm những bức tường dày
để tiếng hú bay ra như tiếng khóc
 
sau cuối
cũng bức tường đó sẽ được ốp đá hoa cương
máy lạnh hộp gương
để chứa những kẻ nhìn như đang ngủ trên giường
lại thường
nã đạn
như mưa
vào quá khứ
tiếp tục ba hoa như môn lịch sử
một mét vuông bốn thằng chém gió
của họ...
 
 
 

Nếu mọi việc đúng như mọi người đã biết...

 
bạn đã giết
chết
sáu người
 
một người muốn lấy nhà của bạn
một người muốn đánh đau vợ bạn
một người muốn lấy chén cơm con bạn
một người muốn mẹ bạn bệnh không có tiền uống thuốc
một người muốn cha bạn chết không còn chỗ để thờ
một người muốn bạn sau khi ra tù chỉ còn nước đi ăn mày...
(đủ 6 người theo cáo trạng rồi đấy)
 
vậy thì thế giới này sẽ là tấm bia mộ cho bạn
vì bạn chính là người bị giết thứ bảy...
 
 
 

Trách nhiệm...

 
và bây giờ thẩm phán đang làm gì?
- tìm cách kết tội...
 
thế bị can làm gì?
- cứng đầu, ngu ngốc...
 
và gió làm gì?
- nó cứ mở rồi đóng những cánh cửa không cho ai thoát ra cả...
 
thế chúng ta?
- chúng ta như những con chim hót rách cổ họng...
 
thế mọi người?
- chỉ biết rơi nước mắt...
 
 
 

Ý nghĩa...

 
- đó có phải là một phiên toà?
phải và không phải...
 
- đó có phải là một thẩm phán?
có thể nói vậy...
 
- đó có phải là một bị can?
nghe mấy ông nói vậy...
 
- ta có thể nhìn thấy luật sư?
có khi có, có khi không...
 
- nó có ý nghĩa gì chăng?
có và không có...
 
chẳng lẽ ý nghĩa của một quốc gia
chỉ là cùng nhau nước mắt
chẳng lẽ một dân tộc
chỉ biết ngồi chờ nước mất
khi nhà đã tan...
 
 
 

Bạn sẽ vô dụng nếu bạn không cháy...

 
giống như một con mực khô
bạn nằm duỗi hai chân tay
hay bị treo trên tường
như một bức tranh khiêu dâm nhảm nhí...
 
bạn đã mặc vào cả một mùa hè
nên chỉ các móng tay là không bị khô
nó kiên nhẫn giữ lại trọng lượng thật của bạn
 
trong khi bạn mơ ước
đất nước sẽ cao thượng hơn
vì quê hương
quá nhiều đau khổ
tới mức người ta có thể nhấm nháp khổ đau như hương vị
của tô phở cả khi không có một miếng thịt...
 
bạn mơ ước một con đại bàng
đến hôn và cắp bạn bay đi
như câu chuyện cổ tích
nhưng quê hương bây giờ chỉ còn khế chua
đại bàng không đến ăn
và bạn chỉ còn trên tay vàng giấy
của mấy ông ngân hàng
in ra
như vàng mã ngày bạn chết
ai đó nhét một đống trên tay
bạn...
 
như ngày xưa đi học
bạn bị cô giáo kéo tai
vì tranh phần với người khác
nghe quang quác...
 
bây giờ bạn muốn cầu xin
cho hai tai được nghe
miệng được nói
phổi được thở
chứ không như ai đó bất ngờ
bị xô xuống nước...
 
cũng như con đại bàng không bao giờ còn đến
vì vậy bạn cứ nằm mơ ước
những ước mơ miễn phí nên thường thảm hại
sẽ có con chim sẻ.
hay con chuồn chuồn
bí quá thì một con muỗi
sẽ-làm-đại-bàng-cho-bạn-tung-bay...
 
cả chuồn chuồn hay muỗi cũng chỉ đến một lần
bây giờ bạn ghét mấy trò cổ tích
nó như trò xỏ lá
làm bạn nhiều lần hụt ăn và đói...
 
chỉ có các móng tay chết tiệt của bạn
không có cảm giác và không bị phơi khô
còn toàn bộ cơ thể của bạn
và trong đầu của bạn
đổ mồ hôi sôi nước mắt
nóng còn hơn chảo dầu địa ngục
 
ngay cả cái chảo dầu bây giờ cũng bị rỉ sét
người ta không kịp đổ dầu cho nó
ngay cả bạn muốn la to hơn
cũng không gây ra được tiếng ồn...
 
đến vần này bạn muốn văng tục
nhưng bạn cũng biết liệu hồn
cười
giả lả...
 
 
 
Đợt nắng nóng mới nhất này
tôi hy vọng mình sẽ không khô khát...
 
cuối cùng
tôi chờ đợi cơn nắng mờ dần
trôi trôi đi, và ấm hơn
đêm và ngày dài hơn
 
tôi cầu nguyện
cho nắng đến và đi
như một vòi sen nở hoa trong phòng tắm
chỉ cần nước thôi, cho bất cứ điều gì
nhưng hỡi ơi, nước đã mất
 
khi khô hạn
chúng ta biết rằng mặt trời không cần thiết
chúng ta không muốn làm hướng dương
chúng ta muốn lên giường
nếu không được làm tình thì vẫn còn được ngủ
âm u nhưng mát...
 
tôi hy vọng
những cơn nắng sẽ là quá khứ
tủi nhục
cuối cùng
 
cuối cùng
cho tất cả chúng ta
mấy chục năm bao la
xót xa
quốc ca
tiến ra
cháy da
trong ánh nắng mặt trời mênh mông
và tai ác...
 
 
 

Quá nóng để hy vọng...

 
để bạn có thể đào bới
một giấc mộng...
 
đào bới trong nắng nóng
bạn không thể gặp được khoai củ
chỉ những rễ cây mong manh
trong đất đã khô thành bột
 
bạn đào bới hết sức lực
bất cứ cách nào
chỉ bật lên những sợi tơ màu trắng
như những cây tăm trên mép của những người
béo trắng
trong bữa tiệc mỗi đêm...
 
bạn nhớ tuổi thơ ở biển
những vỏ sò màu rạng rỡ
những con còng
nó cong cong những cái chân nhỏ xíu
chạy trốn bạn
 
như bây giờ người ta đeo cho bạn một cái hoa tai
hơi nặng
bạn ghét chiếc hoa tai khủng khiếp
bạn muốn vứt bỏ
hay nghiền nát chúng dưới gót chân của bạn
như người ta từng nghiền nát từng người một
ở Thiên An Môn...
 
từng người một
sau đó người lính còn nghe văn công khe khẽ hát:
từng bước từng bước thầm....
 
có cái gì trên tay bạn giống như
óc của những người dưới xích xe tăng
như ngày xưa bạn vuốt từng con mực ống
nhủn và mềm...
 
bạn ngủ mỗi đêm
với những bông hoa hàng ngày bạn thấy
đỏ và vàng
lộng lẫy
 
chỉ có điều bây giờ người ta
như xe tăng
hay vô ý
dẫm chân lên cả bàn thờ
cả bài thơ
và ngôi mộ
bạn đang hương khói...
 
 
 

Xa...

 
rất xa
bạn cô đơn một mình
không ai có thể chạm vào được
như em bé nằm bên trong tử cung của Mẹ
 
nhưng các cử động
của bạn
mọi người vẫn nhận biết
như mạch máu vẫn chảy
 
bạn chỉ cảm thấy
như các ngón chân của em bé
được giấu an toàn
nhô lên dưới lớp da bụng Mẹ
 
rồi một ngày
một ngày
sớm
thật sớm
bạn sẽ chạm vào
tình yêu của cả đất nước này...
 
 
 
Sau khi tuyên án,
bản án được gấp lại bỏ vào trong túi áo...
 
nó có thể ố vàng
như hàm răng của họ...
 
nó thành phế liệu
bạn thành lãng quên...
 
ồ, sao họ không nghĩ tới lúc mẩu giấy in bản án
theo thời gian nó không già đi như bạn
nó lớn lên như một tấm vải trải giường
phủ lên họ mỗi đêm...
 
cuộc đời của bạn
cũng được gấp lại
để sau này khi mở chúng ra
như người ta vẫn mở một phong bì
đầy chữ...
 
nó không chỉ là một bài thơ
hay tờ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
nó là nước mắt
ngày về
của bạn
và một dân tộc
hay hoạn nạn
thích hoạn nạn
ham vãi đạn
thí mạng
nhân dân
dần dần
như môn lịch sử...
 
 
 

Màu sắc nào cũng rực sáng dưới ánh nắng mặt trời...

 
môi tôi khô như hoa
không tưới nước trong ba ngày
phiên toà đã tuyên án hôm qua
 
nắng hút hết hơi ẩm từ da của tôi
tôi muốn, tôi thèm, tôi nhớ kem chống nắng
tôi nhận ra gánh nặng
của ung thư da
hay nhẹ hơn là những nếp nhăn
và hoá đơn tiền nước
cuối tháng...
 
tôi thở dài
cổ họng chìm đắm trong mặt trời
tôi ra vẻ như đang tận hưởng ánh nắng
chỉ có điều nuốt vào cay đắng
cơn gió nóng
trong giấc mơ của mưa...
 
 
 

Giấc mơ tan biến

 
để quăng ra ngôn ngữ
tôi đã ném hết những chữ trong tầm tay của mình
ví như hoà bình và công lý
ở nơi
mặt trời chỉ biết quay cuồng và nhảy
hô to như lửa cháy
 
cho đến ngày
mọi thứ công bằng được thực hiện
đêm rơi xuống dưới một tàn cây
mỏng, dịu dàng
mềm và đay nghiến
như em...
 
 
 

Giờ là lúc...

 
bạn phải quen
với mấy đứa con gái nhẹ nhàng
sáng tác bài thơ
vần
như thần thánh
 
và đứa con trai hát
để điều chỉnh âm thanh
một tiếng động của trời mây và gió...
 
không ai lắng nghe
nghe...
nghe...
tiếng kêu của xác thịt
 
nóng
trần truồng và có người bị bỏng
không phải bom napal
chỉ là tiếng nổ bếp ga
tù chết cha
còn mẹ...
 
bạn phải tập chịu đựng
không phải chỉ trò nhảy múa của mấy đứa làm thơ
vì ngoài khơi bọn tàu đã dùng súng lửa
phụt cháy cabin
thế giới tiếp tục sụp đổ
từ cánh đồng của bạn
đến giữa biển xanh...
 
bạn loanh quanh
như ngày xưa hai đứa chết ở ngọn đồi xa xôi
tưởng như căn cứ đồi thịt băm
đã ngủ quên từ thời chiến tranh
nóng và lạnh
bạn vặn đồng hồ
quay ngược
lại quá khứ...
 
súng tàu bắn mỹ
súng tàu bắn tàu
súng mỹ bắn tàu
rồi bắn lẫn nhau
nghe qua rất ngầu
tiến lên hàng đầu
hàng đầu rồi biết đi đâu?
ôi dân tôi chỉ còn xương máu...
 
 
 

Em tên là LÊ THỊ THÁNG TƯ...

 
em ba mươi tám tuổi
em không còn là một đứa trẻ
em đã có hai đời chồng
em không muốn bị tổn thương
đừng ai làm em đau
em không còn nhớ
em sợ...
 
em không còn sức mạnh
em phải nuôi con
em cũng không muốn làm mặt trời
chói qua tim ai nữa cả
em đang đi
không, em đang chạy
ra xa...
 
mọi người phải làm những gì còn lại
không phải em
em không biết...
 
em đang ở ngôi làng lãng quên
đường không trí nhớ
số nhà là giấc mơ cuồng điên một thuở
ngôi nhà là tan vỡ
không nguôi...
 
em không còn trong thế giới
một chút xíu cũng làm rơi
máu
và nước mắt
 
cũng lâu rồi, em chỉ còn có mặt
ở một nơi
mà mọi người
yêu phát điên, ghét phát điên
chỉ còn biết
tiền tiền tiền tiền
và cái quyền
đặt những cái còn lại lên vai người khác...
 
 
 

Trong giấc mơ của mưa...

 
những ngày này, khô hạn. trong chữ hạn, có chữ háng, gợi một hình ảnh của mưa
 
cũng như chữ mưa, gợi chữ xưa, những ngày tháng chúng ta thường tiếc nhớ
 
cũng như nhớ, gợi chữ sợ, làm người ta không nói thật ý nghĩ của mình
 
chữ của mình trong thơ từng có người la lên vì sẽ nhầm thành cửa mình, nhưng những ống thoát hiểm cho các cao ốc thì không ai ngạc nhiên, vì giống đường lên động tiên
 
trong động tiên có chữ tiền, cái mà ngày nay chúng ta đang cố công tìm kiếm. dù ai cũng giấu giếm, nên ai cũng lấp liếm. có người liếm hơi nhiều vì hơi điếm, nên có người càu nhàu, cãi nhau cuối cùng ra lỗi của cậu đánh máy
 
ví như da em nâu có thành da trâu, xin em đừng nóng
 
trái đất cũng đang nóng dần lên, như cách mà chúng ta đang nghĩ về miên man con chữ. vì sự liên kết khốn khổ này mà khi người ta hợp nhất (xâm lăng) và tan ra (hình thành nên những quốc gia), cái chữ cuối cùng thường là máu
 
và chữ máu bị lãng quên như người ta từng quên mất thơ đến từ đâu
 
đứng thẳng lên, thơ đến từ ngóc đầu của cỏ
cỏ đến từ chữ xanh
xanh đến từ long lanh những chiếc huân chương trên ngực
xanh buốt chân trời từng số phận
thấm máu nhau
 
trong chữ nhau có nỗi đau. thơ đến từ dối lừa kẻ khác
giả vờ hồi sinh bằng cách quấn vào tấm lưới
rối mù
từ âm u không một ai mở lối
miễn là mọi người cùng có lỗi
nhìn ai cũng tồi tội...
 
cái tội lỗi mọi người cùng chìm vào như nước
ai cũng ướt
thơ có muốn lôi thôi
cũng chỉ dám ẩn dụ buồn
 
mà chữ buồn lại nhắc chữ luôn luôn
 
luôn luôn thấy
những hàm răng
hút thuốc lào
nhe ra cười trên tivi và báo
 
mà chữ báo không phải là chữ láo
báo ghét chữ ba xạo
lòng trong bút sắc
để kiếm gạo báo giả vờ hiểu chữ lãnh đạo
và không bao giờ muốn hiểu chữ dân
 
nên chữ dân lúc nào cũng cô đơn và mệt
nhiều khi buồn buồn thành chữ nạn nhân
“ôi nhân dân một nhân dân như thế
con nguyện lại hy sinh dẫu sống được hai lần”[*]
thường thì thơ cũng chỉ sống một lần
còn tại ngoại mấy lần, ai mà nhớ
 
cái chữ nhớ, gợi chữ sợ, làm người ta không nói thật ý nghĩ của mình
chữ của mình, đã nói rồi, nghe hơi kinh...
 
xin đọc lại từ đầu lần nữa
đọc hai lần trước khi vứt bỏ
một bài thơ...
 
_________________________

[*]thơ Bùi Minh Quốc.

 
 

Chúng ta hạnh phúc vì chúng ta ngu?

 
ôi mùa thu
cao vợi...
 
một bóng ma nhàn nhạt tiêu tan
ăn trộm ngọn đuốc của mặt trời đang toả sáng
chúng ta là hoa hướng dương
mặt trời là bữa tiệc ngon, lãng mạn...
 
có vẻ ở khoảnh khắc như thế
chúng ta cũng là bóng ma, đang đi bộ
trong một ánh sáng mờ mờ
vừa đủ soi vào bộ nhớ...
 
mỗi diễn viên sẽ vào mỗi loại vai
thích hợp với mặt trời
mà chúng ta và tôi
tôi và chúng ta
ngày ngày hướng tới...
 
tự khi còn rất trẻ cho đến lúc qua đời
chúng ta đời đời
hướng về mặt trời
đời đời nhiệt liệt
nhiệt liệt liệt nhiệt
nhiều khi không biết
mình liệt cái gì?
 
chúng ta mong chờ bình minh
cho đến khi hoàng hôn
mới rùng mình
biết rằng chỉ còn một ngôi nhà mồ
lạnh lẽo
đứng lâu cũng mỏi cho nên phải nằm
nên có người
nằm
chết...
 
 
 
Có một âm thanh tôi nghe thấy
khi những người khác đang ngủ...
 
vang vang
không phải tiếng ngáy
 
một dấu vết còn lại
của một ám ảnh
 
hoặc, có thể
một cuộc gọi từ một nơi nào đó
 
chôn trong lòng những nặng nề mà
tìm kiếm nhưng không thấy
 
một phản ứng âm thanh
một giọng nói bầy đàn
như đàn chim sáo trong lồng
tao tác
 
cho tất cả các bài phát biểu
lải nhải
mà chúng ta đã nghe
và từ chối...
 
đôi khi không phải các vị thần chơi ác
đầy chúng ta vào lửa
để nghe kêu quang quác
 
họ nhiều khi chỉ cần
một tiếng động vui tai của họ
 
nên bây giờ chúng ta ngồi đây
vô vọng rồi hy vọng
trong lừa ưa lưa hỏi lửa
nóng. và kêu to như lừa...
 
 
 
----------------
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021