_______________

TÊN PHẢN BỘI CHÍNH NGHĨA

Từ rất trẻ tôi đã không có mẹ và đất mẹ. Mồ côi, tôi đã rời nước Pháp ra đi chẳng có gì trong tay. Không học vấn. Không gia đình. Không tiền bạc tất nhiên. Gần như trần truồng. Tôi rời khỏi nước Pháp giữa mùa hè. Một cái quần sọt hơi chật, một chiếc áo sơ mi cộc tay hơi cũ, một đôi giày vải cói thủng hơi nhiều lỗ. Đấy là hành trang của tôi. Hồi ấy tôi 19 tuổi. Nhưng tôi mang theo với mình một cái gì đó rất quí. Một món quà tặng: tiếng Pháp. Thứ tiếng ấy đã ở lại với tôi, trong tôi, mãi mãi. Có khi nó hơi ù lì. Tựa như nó nằm trong ngoặc đơn. Cũng có khi nó sẵn sàng chiến thắng khi nó tự cảm thấy quá lệ thuộc, quá bị biến chất vì tiếng Anh. Lúc ấy nó nổi loạn, và trong nhiều giai đoạn kéo dài nó đem tiếng Anh đặt vào trong ngoặc đơn. Chính trong một giai đoạn nổi loạn như thế mà tôi đã viết Amer Eldorado. Bản gốc. Amer Aldorado 200/1 đã được viết trong một giai đoạn nổi loạn khác gần đây.

Nhưng có lẽ cũng có một lý do khác đã giúp ngôn ngữ mẹ của tôi lên tiếng trở lại, tôi có thể nói như thế. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của tôi, Double or Nothing, viết bằng tiếng Anh, tình cờ rơi vào tay một nhà xuất bản lớn ở Pháp, ổng từ chối xuất bản một bản dịch cuốn sách này bởi vì ổng cho rằng một tên người Pháp viết bằng một thứ tiếng khác là một tên phản bội chính nghĩa. Đấy là những gì ổng nói với tác giả trong thư từ chối của mình, và còn nói thêm, tôi xin dẫn ra đây, cho dịch sách là chuyện tốn phí lắm đấy. Quả thật nhà xuất bản lớn này trước tiên là một tên lái sách. Ổng cũng rất có thể là một tên lái giày có cái suy nghĩ rằng một người Pháp đi mua giày Ý là một tên phản bội chính nghĩa của những đôi giày.

Tôi không biết về phần tôi đây tôi đã phản bội chính nghĩa gì. Chính nghĩa của di sản nước Pháp? Chính nghĩa văn hóa nước Pháp? Chính nghĩa lịch sử nước Pháp? Hay đơn giản chỉ là chính nghĩa của ngôn ngữ nước Pháp.

Vâng chắc chắn là như thế. Cái tiếng Pháp của tôi đã trở thành ngoại quốc. Nó đã trở thành một ngôn ngữ ngoại quốc. Và ở Pháp những người ngoại quốc không phải lúc nào cũng được được coi trọng và tiếp đón nồng hậu. Điều này ai cũng biết. Tôi biết. Cha tôi là một người ngoại quốc nói bảy thứ tiếng. Kể cả tiếng Pháp. Chính vì thế mà tôi đây tôi cũng nói tiếng Pháp. Đây là một món quà của nước Pháp. Và giờ đây tôi muốn trả lại cho nước Pháp những gì nước Pháp đã cho tôi. Cái tiếng Pháp của tôi. Cái thứ tiếng mà tôi đã đem theo với tôi tới Mỹ và ở đấy nó đã biến thành những cuốn sách của tôi. Tôi xin hiến cho nước Pháp, như Villon đã làm trước đây, tất cả những cuốn sách của tôi. Tôi xin hiến không lấy xu nào. Tất cả những gì tôi đòi hỏi ở nước Pháp, ấy là một ngày kia xin đặt một tấm biển nhỏ đâu đó với hàng chữ:

Nơi đây Federman đã cư ngụ. Một tên phản bội chính nghĩa.