thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Những tiếng nói (1943) [kỳ 10]
(Diễm Châu dịch)

 

181. Điều tốt mà tôi không xứng đáng, có lẽ tôi sẽ đạt được nó mà tôi không thể sống nó. Điều tốt mà tôi xứng đáng, có lẽ tôi sẽ sống nó, ngay như tôi không đạt được nó.

 

182. Chuyển động của kẻ tự vận dụng bằng chính đôi tay mình thì đột ngột: có thể nói là chuyển động của một con rối.

 

183. Những tài sản của tôi hoàn toàn mất đi là những thứ mà tôi đã mất mà không một ai từng tìm thấy.

 

184. Có một cái tên nào đó, nếu tôi thốt ra, tôi e sẽ phải biến nó thành một câu: tôi không thốt ra cái tên ấy.

 

185. Con người, trong toàn bộ, chẳng phải là ngay đến một mảnh vụn của toàn bộ: y là toàn bộ.

 

186. Mùa Xuân của tinh thần nở hoa vào mùa Đông.

 

187. Liệu sẽ có chăng cuộc tìm kiếm muôn đời ấy, nếu như có một điều gì đó đã được tìm thấy?

 

188. Trong những gì xúc phạm đến tôi, chỉ xúc phạm đến tôi là sự việc tôi phải tự vệ đối với nó.

 

189. Tấn bi kịch của con người, lớn hơn khi y để cho nó vuột thoát.

 

190. Những giá trị đáng kể của một sự việc không đến từ sự việc ấy: chúng đi tới sự việc ấy.

 

191. Ánh ngày không thể cười nhạo tôi: tôi không bao giờ nhạo cười đêm tối.

 

192. Kẻ biến miếng ăn của mình thành một trời, biến cơn đói của mình thành địa ngục.

 

193. Mi là một kẻ bù nhìn, nhưng ở trong đôi tay của vô hạn, đôi tay ấy rát có thể là tay mi.

 

194. Điều tôi thấy bảo tôi rằng tôi mù.

 

195. Cái lạnh là một người cố vấn lớn, nhưng đó là cái lạnh.

 

196. Bao giờ cũng nhìn cùng một sự việc thời không thể nào thấy được nó.

 

197. Cũng có khi tôi chăm sóc tới bản thân tôi. Nhưng tôi đã quên mất chăm sóc bản thân nghĩa là gì.

 

198. Cuộc đời bắt đầu chết ở nơi nó là cuộc đời hơn cả.

 

199. Khi lại gần một tâm hồn, tôi không có sự thèm muốn hiểu biết nó. Nhưng khi tôi rời xa nó thì có.

 

200. Vũ trụ không tạo lập một trật tự trọn vẹn: nó thiếu sự ưng thuận của con người.

 

[còn tiếp nhiều kỳ]

 

Đã đăng:

Những tiếng nói (1943) [kỳ 1]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 2]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 3]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 4]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 5]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 6]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 7]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 8]

Những tiếng nói (1943) [kỳ 9]

 

-----------------------------------------

Ghi chú của dịch giả:

ANTONIO PORCHIA (1885-1968) là tác giả của một tác phẩm duy nhất: Voces (‘Những tiếng nói’). Viết bằng Tây-ban-ngữ và sống gần trọn đời ở Buenos Aires, Á-căn-đình, Antonio Porchia sinh tại Calabre, về cực nam nước Ý, và là con của một vị... linh mục. Sau khi rời Ý qua Á-căn-đình, ông trở thành «kiểm điểm viên» ở cảng Buenos Aires và kế đó, làm việc trong một nhà in ở thành phố này.

Voces của Antonio Porchia được môt nhóm nhỏ bằng hữu của ông xuất bản lần đầu tiên vào năm 1943 (nhà xuất bản. Impulso, Buenos Aires). Từ đấy đã được tái bản nhiều lần, mỗi lần đều được tác giả sửa chữa, thêm bớt cho đến khi ông mất. Đây là một tập sách dầy hơn một trăm trang, gồm những câu mà ta quen gọi là cách ngôn hay ngạn ngữ. Theo Jorge Luis Borges thì đây lại không phải là «những phương trình ngôn từ thuần túy» là vì «người đọc cảm thấy sự hiện diện trực tiếp của một người và định mệnh của người ấy». Borges gọi Porchia là «người bạn thân thiết của tôi mặc dù có lẽ ông không hay biết điều đó». Một nhà văn có tiếng Âu châu đã tuyên bố sẵn sàng trao toàn bộ tác phẩm của mình để đổi lấy một vài mẩu, đoạn câu ấy của Porchia...

Antonio Porchia rất say mê ngôn ngữ. Ông thường tìm cách thay đổi văn bản đầu tiên, có khi chỉ một dấu chấm hoặc một dấu phẩy hoặc một vài chữ, có khi còn «bỏ lại» không dùng một số câu trong những ấn bản kế tiếp. Những câu này, Porchia không hẳn loại bỏ mà tiếp tục sửa đổi và đọc cho bạn bè. Sau khi ông mất, Laura Cerrato (bà Roberto Juarroz) đã sưu tập các câu «bỏ lại» từ các ấn bản 1943, 1948 và in thành tập Những tiếng nói bỏ lại. Sinh thời, Porchia cũng đã tặng Roberto và Laura Juarroz một số câu. Món quà tặng này gồm 18 câu, được công bố lần đầu vào năm 1986 và mang tên là Những tiếng nói chưa in.

Theo Roberto Juarroz, một nhà thơ lớn của Á-căn-đình và cũng là người bạn thiết của Antonio Porchia, trong đời tư Porchia có yêu tha thiết một người đàn bà và sẵn sàng cưới, nhưng «để bảo toàn tính mệnh của người yêu» (bị bọn người «khai thác» nàng hăm dọa), ông đã phải hy sinh và xa rời... Người ta không được biết gì thêm về mối tình này của Porchia...

Vì tầm quan trọng của Antonio Porchia đối với thi ca Á-căn-đình, Mỹ la-tinh và thế giới, tôi đã giới thiệu với bạn đọc Việt-nam những câu trong Voces (1943) theo bản Pháp văn của Roger Caillois (nhà xuất bản. GLM, 1949) và 18 câu Porchia đã tặng Roberto và Laura Juarroz, dựa theo bản Pháp văn của Roger Munier (nhà xuất bản. Unes, 1986). Tập sách này đã được tái bản năm 1999. Tôi cũng đã dịch Voces (ấn bản 1972, với lời tựa của Jorge Luis Borges và lời bạt của Roberto Juarroz) và Những tiếng nói bỏ lại do Laura Cerrato thu thập, và ao ước sẽ có dịp công bố...

Những con số ghi ở đầu mỗi câu trong bản đăng lần này là do người dịch thêm vào cho dễ nhận.


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021