Tôi dám nói với các bạn rằng, hắn, thằng bạn nối khố của tôi, là một tai nạn của tạo tác. Một tai nạn thảm khốc. Chẳng lẽ mười mấy năm tôi lặn lội vào cuộc đời sóng gió, để một ngày trở về quê cũ thì lại nhìn thấy bao nhiêu là thảm cảnh. Trước cái thảm cảnh của thằng bạn nối khố của tôi là một thảm cảnh khác tôi gặp ở kinh thành hoa lệ của xứ sở tôi. Cứ cho là mười mấy năm tôi đã bị cuốn vào cuộc ngang dọc sông hồ. Không phải đi, như các nhà thuyết khách của thế giới cổ đại, để kiếm chút trọng dụng của các vị vua chúa. Tôi đi là cố để may ra thấu hiểu được thứ lẽ đời ẩn chứa trong muôn ngàn nghĩ ngợi của con người trong suốt cuộc nhân sinh lận đận. Thì tất cả cũng chỉ là một cuộc bơi lội trong nghĩ ngợi. Ở đất nước sông Hằng, tôi đã kêu lên như thế với các nhà nghiên cứu Veda và Upanishad khi nói về toà lâu đài tư duy cổ kính như tàng chứa hết thảy trí khôn của nhân loại. Các vị chỉ cười, không hề tỏ sự tức giận trước một ý kiến có vẻ cực đoan. Cũng là một cách nghĩ ngợi về những nghĩ ngợi của những người đi trước. Các vị nói. Và rất mong được gặp lại tôi. Tôi còn cho là ảo tường, rất ảo tưởng, khi bàn về một nền dân chủ đích thực với các nhà nghiên cứu xã hội ở miền đất khởi thuỷ của những tư tưởng triết học vĩ đại. Thì ai chẳng biết ngày ấy, ở đồi Acropolis, cái nghị viện của xứ Athens cổ kính đã khai sinh ra nền dân chủ, dẫu chỉ mới là dân chủ một nửa, nhưng hơi thở demokratia ấy đã làm mới lại mặt đất chúng ta, nhưng cũng chính cái hơi thở demokratia ấy đã gây ra bao nhiêu là thảm kịch cho thế giới đương đại. Tôi đã nói như thế với các nhà nghiên cứu xã hội ở đất nước Hy-lạp. Trong cuộc lưu lạc qua bốn cõi đất trời, tôi luôn nói ra những nghĩ ngợi rất thật của mình về những thành quả nghĩ ngợi của con người. Hết thảy tôi vẫn bình yên. Vậy mà khi quay về xứ sở quê hương thì tôi gặp chuyện chẳng lành. Nơi kinh thành hoa lệ của xứ sở mình, tôi gặp các nhà thông thái đang bàn thảo về chuyện bầu trời. Bầu trời hữu hạn: đó là chủ trương của các nhà thông thái ở kinh thành để chống lại chủ trương bầu trời vô hạn của những người mà các vị ấy gọi là kẻ thù của chúng ta. Kẻ thù của chúng ta đang muốn cho mọi thứ chìm vào cõi mập mờ vô định, có nghĩa là tiến đến chỗ không có giới hạn, không có hoạch định, không có chương trình trị quốc. Một vị nói. Bầu trời vô hạn là cái quái gì? Chỉ là kẻ thù chúng ta đang cố tìm mọi cách chống lại chúng ta. Một vị khác nói. Tôi nói bằng tất cả những nghĩ ngợi bấy lâu của mình, rằng, khi nói bầu trời vô hạn thì cũng chỉ là một cách nói về trời đất bao la huyền nhiệm con người luôn muốn khám phá nhưng dường không bao giờ thoả mãn thứ bản năng tri thức của loài giống con người. Tôi nói thật vắn tắt. Nhưng anh là ai? Các nhà thông thái ở kinh thành như thét vào mặt tôi. Cũng rất vắn tắt. Những ánh mắt nhìn tôi, và cái cách phát âm cụt ngủn của các vị đã thông báo cho tôi biết là các vị đang rất bực tức tôi, đúng hơn là đang rất căm giận tôi , đúng hơn nữa đang rất căm thù tôi, kẻ đương không bước vào, có cách nhìn thế giỊi hoàn toàn trái ngược với cách nhìn của bọn họ, có nghĩa là tôi không thuộc về cái chúng ta của bọn họ. Hãy đi khỏi chúng tôi ngay. Cuộc thảo luận giữa tôi và các nhà thông thái ở kinh thành kết thúc một cách ngắn gọn như thế. Rất ngắn gọn. Nhưng nào phải các vị để cho tôi ra đi. Ở đầu con đường phố tôi vừa vượt qua bỗng rộ lên những tiếng còi, thứ tiếng còi của các vị trọng tài bóng đá, sau đó là tiếng quát tháo: hãy bắt lấy kẻ nguy hiểm. Tất cả những thứ đó mách bảo tôi rằng tôi đang bị truy đuổi. Tôi chạy trối chết. Và tôi cũng đã hiểu ra rằng, những nhà thông thái ở kinh có thân thế rất lớn. Nếu không phải vậy thì làm sao, chỉ trong tức khắc, sau cơn giận dữ của các vị, liền có một lực lượng làm công việc bảo vệ môi trường thành phố truy đuổi tôi, như thể truy đuổi một đối tượng làm ô nhiễm thành phố. Tôi băng qua đất kinh thành. Băng qua những làng xóm ruộng đồng. Băng qua những núi đồi sông suối. Tôi chạy trốn trong niềm kinh hãi chưa từng có. Bởi đằng sau tôi luôn vang lên tiếng quát tháo: hãy bắt lấy nó, kẻ nguy hiểm. Tôi chạy. Và đinh ninh lần này chắc chết. Cứ thấy thấp thoáng ánh mắt căm thù của các nhà thông thái ở kinh thành. Tôi đinh ninh là tôi sẽ bị giết chết. Và tôi quyết định là phải chết ở quê nhà, có đủ mặt cha mẹ anh em tôi. Nhưng khi gần đến làng tôi, chắc là những người trong lực lượng bảo vệ môi trường thành phố không quen đường sá nên đã tụt lại đằng sau xa. Khi không còn nghe tiếng quát tháo, tôi hơi nhẹ nhõm trong lòng, và liền đổi ý. Nhất định là tôi phải sống. Và tôi quyết định không về nhà mình, mà đến tị nạn ở nhà thằng bạn nối khố của tôi. Mười mấy năm xa quê, tôi vẫn luôn có tin tức ở quê. Tôi biết thằng bạn nối khố của tôi đang giữ chức trưởng làng. Cái chức tước chẳng to tát gì, nhưng tôi tin với tình bạn cũ, thằng bạn tôi sẽ che chở cho tôi. Đã quá nửa đêm. Tôi gõ cửa nhà hắn. Ai còn gọi vào giờ này? Nghe giọng nói có vẻ kẻ cả, chẳng giống chút nào với giọng nói thằng bạn nối khố của mình, tôi vô cùng ái ngại. Nhưng tôi vẫn cứ tiếp tục gọi cửa. Tao đây, thằng bạn nối khố của mày đã trở về. Đèn đã được thắp sáng ở trong nhà. Cửa mở. Tôi cứ đứng tần ngần trước một kẻ lạ. Mày làm cái đếch gì trở về quê vào giờ này? Hắn hỏi. Thì hắn chứ còn ai vào đây. Tôi lại khẳng định trong nghĩ ngợi. Tôi đang bị lực lượng bảo vệ môi trường ở kinh thành truy đuổi, anh à. Tôi đâu còn dám mày tao với một kẻ mình cứ thấy có vẻ xa lạ làm sao ấy. Truy đuổi cái con khỉ! Hắn nói, há mồm cười. Tôi bị truy đuổi vì đã bất đồng ý kiến trong cuộc tranh luận với các nhà thông thái ở kinh thành. Tôi nói vắn tắt về lý do tị nạn của mình. Tranh luận cái con khỉ! Hắn nói. Và lại há mồm cười. Cứ ở lại đây, bọn chúng nó chẳng làm đếch gì mày vì đã có trưởng làng! Hắn nói. Chẳng thấy có chút dấu vết nghĩ ngợi nào nơi vầng trán hắn. Một cái trán tròn và nhẵn thín, đâu phải là vầng trán của bạn tôi ngày ấy, vầng trán như lúc nào cũng có niềm vui bất tận hiện ra ở đó. Chẳng thằng nào dám đụng tới mày vì đã có trưởng làng. Hắn lại quả quyết. Và đi lại trong phòng. Cho đến lúc đó thì tôi đã có đủ thì giờ để nhìn thእy toàn bộ hệ thống cơ thể của hắn. Cái di sản thể chất tổ tiên để lại cho bạn tôi đã hoàn toàn biến đổi, chẳng còn chút gì là của bạn tôi ngày ấy. Hắn không còn có cổ, hai vành môi thì dày lên, hai gò má bạnh ra, và hai lỗ mũi phổng lên, tất cả những thứ này thuộc về cái đầu nhỏ xíu dính chặt trên một thân mình to lớn. Tôi cảm thấy sợ hãi, bởi chính xác là mình đang đứng trước một sự biến đổi kỳ dị. Là do chức trưởng làng? Hay là do môi trường xứ sở? Môi trường thế giới? Tôi không biết. Chỉ cảm thấy sợ hãi. Bởi rõ ràng là tôi đang đứng trước một tai nạn của tạo tác. Cái tai nạn thảm khốc ấy sao lại xảy ra với thằng bạn nối khố của tôi! Lợi dụng lúc hắn đi ra nhà sau, tôi lẻn ra khỏi cửa, chạy trối chết. Đừng để nó trốn thoát! Những người trong lực lượng bảo vệ môi trường thành phố đã vào đến làng tôi. Nghe thấy tiếng quát tháo của bọn họ ở phía đầu làng, tôi chạy trối chết. Tôi băng qua làng xóm tôi. Băng qua xứ sở đất nước tôi. Tôi chạy. Và không biết, ở ngoài kia, có bao nhiêu cuộc trốn chạy như tôi, sợ hãi như tôi. Tôi chạy trối chết. Tôi băng qua ngày đêm. Băng qua trăng sao. Từ đó tôi không còn có xứ sở quê hương. Không còn có mẹ cha anh em ruột thịt. Không còn có bè bạn. Không còn có người tình. Không còn có mơ ước tương lai. Không còn có mơ ước nào nữa hết.