1

- Nếu bạn đứng nhất hoặc nhì lớp, bạn cũng không có cơ may trở thành đội viên Đội Thiếu Niên Tiền Phong Hồ Chí Minh nếu không nạp đủ hai cân giấy lộn cho chương trình Kế hoạch nhỏ. Cô giáo sẽ mang cân đến tận lớp, bỏ lên bàn, và cân cho từng đứa một. Đừng nghĩ bạn có thể cho giấy đen vào trong đó. “Học kỳ này, chúng ta góp chai”. Chuyện này có quy định hẳn hoi, và bạn phải có kinh nghiệm mới được. Cô giáo nhất định sẽ từ chối loại chai màu xanh cổ quá thuôn như cô diễn viên vai xuôi. Có lần mình đã khóc vì vỏ chai bia Trung Quốc của mình bị loại, bị đặt trong góc lớp, cạnh các chai nhỏ li ti như lọ thuốc. Đấy là của các bạn không quan tâm đến phong trào tập thể.

Mình biết loại chai nào cô giáo mê nhất. Một lần, mình mang đến lớp cái chai hai hươu bảy* vẫn thơm mùi rượu. Cô giáo để ngay lên bàn làm mẫu. Mình thấy vị ngọt của rượu trở lại trên môi sau khi đã nếm thử trên đường tới trường.

2

- Cậu Ước! Cậu là niềm hi vọng duy nhất của cháu. Cả khu tập thể chỉ có mình cậu uống rượu. Bố mẹ cháu không bao giờ có được những cái chai đáng yêu như thế. Họ chỉ có các chai đựng nước mắm vừa hôi vừa cũ. Cháu thường chờ đợi ở cửa phòng cậu, lắng nghe mọi cử động của cậu. Cháu biết cậu có tật ngủ không say. Và mỗi lần cậu giật mình tỉnh dậy, bao giờ cậu cũng uống ực một lúc hai ba ngụm rượu. Cậu làm ca, một ngày lên ban, một ngày xuống ban. Ngày xuống ban cậu ngủ không khép cửa. Cuộc sống của cháu dập dềnh theo nhịp điệu của cậu. Cháu có được kết nạp đội hay không là tuỳ thuộc vào cậu. Tương lai của cháu ở trong tay cậu. Những buổi trưa hè, cháu đi bắt một bao bóng đầy sâu mùng về cho gà ăn, rồi tới trước phòng cậu ngồi chờ. Lâu lắm, cháu không thấy cậu dậy, nên thì thầm gọi. Và cậu giật mình ừng ực một tràng dài. Nhưng không phải lúc nào cũng thành công. Vậy nên có lúc cháu phải lấy hai hòn đá đánh vào nhau tanh tách. Cháu còn gọi cả con chó già ra ngồi cùng. Mỗi lần cháu thò tay xoa xoa cái ức béo mẫm của nó, nó ư ử hoặc ăng ẳng hết sức dễ thương. Khi phát hiện tiếng kêu, cậu sẽ chỉ mắng “Li li, đi đi!”. Cháu còn có nhiều cách khác như hắt xì hơi một cái rõ to hoặc giả vờ ngã đánh oạch một cái trước cửa phòng cậu.

3

- Sau đó mình được chuyển lên lớp chọn và được kết nạp vào đội. “Bây giờ chúng ta góp quần áo cũ để các chú bộ đội lau súng”. Một lần mình nghe mẹ nói: “Cậu Ước ốm nặng. Mẹ về quê thăm cậu”. Mình tự hỏi sao cậu không ở lại thành phố. Có lẽ cậu thích về nhà quê trồng bắp cải.

-------------------------------------------

(*) khoảng 0, 65 lít.