|
|
Một bà mẹ chín con!
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
HENRI MICHAUX (1899-1984)
Henri Michaux là một con người cô đơn, một nhà thơ có chỗ đứng thật sự riêng lẻ trong văn học Pháp. Khai phá nội tâm mình và nỗi đau của con người qua những giấc mộng, những truyện huyền tưởng và cả những thể nghiệm tác động ma túy, Michaux nghiêng về phía các nhà thơ siêu thực, nhưng không hề gia nhập phong trào này. Có thể nói toàn bộ những cái ông viết đều thể nghiệm sự tương quan giữa thực tại và chính bản thân ông, sự tương quan mang những kích thước gần như ám ảnh — ám ảnh về chính lý lịch của mình. Nhiều sáng tác của ông xuất phát từ những giấc mơ và ác mộng, phác vẽ một thứ địa lý nội tâm, nhận thức về chính mình soi từ thực tại, và từ cả cái tưởng tượng và vô thức... Tác phẩm Michaux, kể cả tác phẩm tạo hình, luôn đứng bên ngoài mọi kiểu phân loại.
Nhân vật Plume, trong những mẩu truyện ngắn dưới đây, dường như bị ám ảnh, bị truy nã, bị theo dõi bởi những thế lực khắt khe vừa từ bên ngoài vừa từ bên trong chính mình. Dường như cuộc chiến thật sự của Plume không là cuộc chiến với người khác, với một thực tại vật chất, mà là với chính mình và trong nội tâm mình. Cái tên Ông Plume (theo Michaux, tên này được lấy từ truyện ngắn "The System of Doctor Tarr and Professor Feather" của Edgar Allan Poe) thôi, như một cái tôi khác, cũng mang nhiều ý nghĩa: một sợi lông nhẹ và dễ bị gió cuốn quả là tượng trưng cho sự bị bỏ rơi, sự bất lực.
Tác phẩm chính: Qui je fus, 1927; Un barbare en Asie, 1932; Voyage en Grande Garabagne, 1936; Plume 1938; L’Espace du dedans, 1944; Par la voie des rythmes, 1974; Idéogrammes en Chine, 1975; Chemins cherchés, chemins perdus, transgressions, 1982.
________________
MỘT BÀ MẸ CHÍN CON
Plume vừa đặt chân đến Berlin, anh ta sắp đến Trạm cuối, thì một người đàn bà tiến đến gần anh, và đề nghị anh về ngủ đêm với bà. — Xin cậu đừng đi, tôi van cậu đấy. Tôi là mẹ của chín đứa con. Và gọi mấy bà bạn mình đến tiếp cứu, bà ta khích động cả khu phố, người ta bu lại quanh bà, họp thành một đám và thế là một viên cảnh sát tiến lại. Sau khi lắng nghe mọi người, “Anh đừng có cứng rắn quá thế,” cảnh sát nói với Plume, “một bà mẹ có tới chín người con!” Thế rồi, vừa xô đẩy anh, các bà vừa kéo anh vào một khách sạn tồi tàn, từ nhiều năm nay đã bị rệp ăn mòn. Một người được, thì hai người cũng được. Các bà tất cả là năm người. Họ lột hết tất cả những gì anh có trong các túi và đem chia nhau. — Ấy, Plume tự nhủ, cái này người ta gọi là bị cướp, lần đầu tiên xảy ra với ta đây. Nghe lời mấy ông cảnh sát thì ra là thế đấy. Anh lấy lại cái áo khoác ngoài, sắp đi ra. Nhưng các bà bất bình dữ dội: “Sao được! Chúng tôi đâu phải là kẻ cướp! Chúng tôi chỉ thận trọng tự trả tiền trước, nhưng cưng ơi, anh bỏ tiền thì phải lấy lại cái gì chứ.” Và họ tự cởi áo quần ra. Bà mẹ của chín đứa con mình đầy mụn cóc và hai người kia cũng y như thế. Plume nghĩ: “Mấy bà này quả không đúng là típ của ta. Nhưng làm thế nào giải thích cho họ hiểu mà không làm mếch lòng họ đây?” Và anh ta suy nghĩ. Thế rồi, bà mẹ của chín đứa con: “Này, các bạn ơi, cái thằng nhóc kia, các bạn muốn tin ta hay không thì tùy, nhưng ta đánh cuộc hắn là một tên đóng kịch giả bộ sợ giang mai. Giang mai, chuyện may rủi thôi!” Và, các bà thay nhau dùng võ lực chiếm anh ta. Anh cố tìm cách đứng dậy, nhưng bà mẹ của chín người con: “Không, anh không nên vội thế, cưng à. Chừng nào chưa có máu, thì chưa thật sự thoả mãn.” Và các bà bắt đầu lại từ đầu. Khi các bà mặc áo quần vào lại, thì anh ta đã mệt lả người. — Nào, các bà bảo, nhanh lên, 12 giờ khuya mười lăm phút rồi đấy, và căn phòng này chúng ta chỉ thuê đến nửa đêm thôi. — Thế nhưng, anh ta nói khi nghĩ đến 300 đồng mác của mình vừa bị các bà tịch thu, với số tiền mấy bà vừa nhận được, có lẽ mấy bà có thể trả phần phụ trội cho tới sáng mà. — A thế đấy, lạ chưa, cái thằng nhóc này. Vậy ra, chính chúng ta là người chiêu đãi, chứ gì! Nói xem nào! Và, lôi anh chàng ra khỏi giường, các bà ném anh ta ra cầu thang. Ấy, Plume nghĩ ngợi, đây đúng là một kỷ niệm du lịch trứ danh cho ta về sau.
----------
“Một bà mẹ chín con!” dịch từ nguyên tác “Une mère de neuf enfants!” trong Henri Michaux, Plume précédé de lointain intérieur (Paris: Éditions Gallimard, 1963).
Những truyện về Plume đã đăng trên Tiền Vệ:
Plume trên trần nhà | Plume ở Casablanca (truyện / tuỳ bút)
Trong một lúc đãng trí ngu ngốc, Plume bước đi hai chân trên trần nhà, thay vì đặt chân trên mặt đất. Than ôi, khi hắn nhận ra điều này, thì đã quá trễ. Bấy giờ tê liệt bởi vì máu tức khắC ứ đọng, dồn cả xuống đầu hắn, như sắt dồn lên đầu một cái búa, hắn không còn biết gì nữa... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume du lịch (truyện / tuỳ bút)
Plume không thể nói là người ta vẫn tôn trọng mình một cách quá đáng trong những lần du lịch. Có người qua mặt ông không báo trước, có người thản nhiên lau tay vào áo vét của ông. Rốt cuộc ông quen dần. Ông thích du lịch một cách khiêm nhường. Bao lâu còn du lịch được cách đó, ông sẽ cứ du lịch... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume ở nhà hàng (truyện / tuỳ bút)
Plume ăn đang trưa ở nhà hàng, thì người đầu bếp tiến lại, nhìn ông một cách nghiêm trọng và nói nhỏ với ông bằng một giọng bí ẩn: “Cái món ông đang xơi trên đĩa không có trong thực đơn”... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
Plume bị đau ngón tay (truyện / tuỳ bút)
[...] Đừng có nghĩ rằng một ngón tay bị mất đi ta có thể dễ dàng tìm lại được một ngón khác. Người đàn ông cụt ngón tay, em chẳng thấy có cái gì thích thú cả. Một khi bàn tay anh bị cắt mất một ngón rồi, đừng có mong đợi gì ở em nữa... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021