thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
NĂM BÀI KHÔNG ĐẶT TÊN
 
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
 
 
 
JIM MORRISON
(1943-1971)
 
Jim Morrison là nhà thơ, ca sĩ chính và người viết ca từ cho nhóm nhạc rock The Doors. Năm 21 tuổi, anh theo học ngành điện ảnh và sân khấu tại UCLA, nhưng anh lại bắt đầu say mê thơ của William Blake và những tác phẩm triết lý của Friedrich Nietzsche. Rồi anh bỏ học, miệt mài làm thơ và lao vào ma tuý. Sau đó, anh hợp tác với các nhạc sĩ Ray Manzarek, Robbie Krieger và John Densmore để lập nên nhóm The Doors — cái tên này được gợi hứng bởi nhan đề cuốn The Doors of Perception của Aldous Huxley, và nhan đề này đến từ một câu thơ của William Blake trong tập The Marriage of Heaven and Hell: “If the doors of perception were cleansed every thing would appear to man as it is, infinite.” [Nếu những khung cửa của sự cảm nhận được thanh tẩy, mọi sự sẽ hiện ra trước mắt con người đúng như là nó, vĩnh viễn.]
 
Sau vài năm gây say mê (vì những ca khúc đầy quyến rũ, với ca từ của Jim Morrison), cũng như gây nổi loạn, và đụng chạm với luật pháp (vì những hành vi “khác thường” của Jim Morrison), nhóm The Doors ngưng hoạt động. Jim Morrison cùng vợ (Pamela) sang Pháp sống. Ở đó, anh tiếp tục làm thơ. Nhưng anh chết bất ngờ trong bồn tắm, vì một cơn đau tim, vào ngày 3 tháng 7 năm 1971. Lúc ấy, anh chỉ mới 27 tuổi.
 
Jim Morrison được an táng ở khuôn viên dành cho văn nhân trong nghĩa địa lừng danh Père Lachaise, nơi đã chôn thi hài của Balzac, Moliere, và Oscar Wilde. Năm 1981, điêu khắc gia Mladen Mikulin đã dựng một tượng bán thân trên mộ phần của Jim Morrison để kỷ niệm đệ thập chu niên ngày anh qua đời.
 
Di sản thi ca của Jim Morrison gồm có: The Lords and The New Creatures (1969); An American Prayer (1970); Wilderness The Lost Writings Of Jim Morrison (1988); và The American Night: The Writings of Jim Morrison (1990).
 
(HN-T)
 
________
 
 
NĂM BÀI KHÔNG ĐẶT TÊN
 
 
Khoảnh khắc Tự do
khi người tù
nhấp nháy mắt dưới nắng
như một con chuột chũi
trong hang bò ra
 
chuyến đi xa nhà đầu tiên
của một đứa bé
 
Cái khoảnh khắc Tự do ấy
 
 
________
 
 
Bạn làm gì ở đây thế?
Bạn muốn gì?
Có phải là âm nhạc?
Chúng tôi có thể biểu diễn.
Nhưng bạn còn muốn hơn thế.
Bạn muốn một cái gì & và một người nào mới.
Tôi nói đúng chứ?
Tất nhiên tôi nói đúng.
Tôi biết bạn muốn gì.
Bạn muốn mê ly.
Đam mê & mơ mộng.
Sự vật không đúng như vẻ ngoài của chúng.
Tôi dẫn bạn theo lối này, hắn kéo bạn theo lối kia.
Tôi không hát cho một người con gái trong trí tưởng.
Tôi đang nói với bạn, với chính tôi.
Ta hãy sáng tạo lại thế giới.
Lâu đài nhận thức đang bốc cháy.
 
Hãy nhìn kia. Hãy nhìn nó bốc cháy.
Sưởi nóng trong than đốt sáng trắng.
 
Bạn quá trẻ nên không thể già
Bạn chẳng cần ai mách bảo
Bạn muốn nhìn sự vật thật như chúng hiện hữu
Bạn biết chính xác tôi đang làm gì
Làm mọi chuyện
 
 
________
 
 
Một người đàn ông cào lá khô
chất đống trong sân nhà, nguyên một đống,
& tựa người vào cái cào &
đốt hết chỗ lá khô.
Mùi hương lan đầy khu rừng
trẻ con dừng chân & bắt mùi
thơm, mùi thơm nhiều năm sau
sẽ trở thành nỗi nhớ
 
 
________
 
 
Tôi ghé nhà để thăm bạn
                   giữa đêm khuya
Nhưng bạn đi vắng
                   như ánh đèn
Đầu bạn nằm trên sàn nhà
& lũ chuột lấy hai con mắt bạn chơi bida
 
Cái chết cải trang thật tuyệt vời
giữa giờ khuya khoắt
 
Gói mọi trò chơi trong khu vườn yên tĩnh của nó
 
Nhưng điều gì xảy ra
khi khách khứa trở về
& ai nấy lột hết mặt nạ
& người ta yêu cầu bạn
cuốn gói
vì thiếu một cái mỉm cười
 
Vậy thì tôi sẽ vẫn đến tìm lại bạn
Vì tôi là bạn của bạn
 
 
________
 
 
Nếu nhà văn có thể viết,
        & nhà nông có thể gieo
Thì tất cả những phép lạ đến cùng một lúc,
        xuất hiện & bắt đầu xảy ra
Nếu trẻ con ăn, nếu giờ
        khóc của chúng là Nửa-
        Đêm
 
Mặt đất cần có chúng
những chú chó hiền trên tuyết
Nương náu trong mùa Xuân
Khi mặt trời làm ra rượu nho
& khi máu nhảy loạn xạ
        trong đường mạch hay trong rượu nho
 
 
 
“Một vai làm chẳng nên non / Hai vai…”
Ảnh ghép trên máy, HNB. 12.2008.
 
 
---------------------
“NĂM BÀI KHÔNG ĐẶT TÊN” – dịch từ nguyên tác trong Jim Morrison, Wilderness: The Lost Writings of Jim Morrison (New York: Knopf Publishing, 1989).
 
 
-------------
Đã đăng:
BỐN BÀI THƠ  (thơ) 
... Khoảnh khắc tự do bên trong / khi đầu óc mở rộng & vũ trụ / vô tận được phát hiện / & tâm hồn tha hồ thơ thẩn / say sưa & bối rối đi tìm... | Cứu! Cứu! Cứu chúng tôi! / Xin cứu chúng tôi! / Chúng tôi đang chết đây, anh bạn, hãy làm một cái gì... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
 
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021