thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Nhà thơ nói về thơ tình: Đỗ Kh.
(phỏng vấn nhà thơ Đỗ Kh.)

 

 

Thời thanh niên ông đã yêu bài thơ tình nào? Nếu ngay lúc này, trở lại tuổi mười tám và người yêu của ông muốn nghe ông đọc một bài thơ tình, trong những bài thơ tình ông biết (sau thời kỳ tiền chiến) ông chọn bài nào?

 

ĐKh: Trong lãnh vực tình yêu, tôi vẫn vương vấn với những ca từ thời niên thiếu hơn là những bài thơ, chẳng hiểu vì sao. Tuy không biết đệm đàn và giọng thì có bị lạc, vào ngay lúc này được hỏi, yêu cầu và đề nghị, thì tôi sẽ hát:

Phố cũ có còn chiều loang nắng hay mưa rơi
Bến cũ có còn người đứng ngóng lúc ra khơi
Hay ra đi rồi biền biệt xa xa khắp nơi
Cho mộng thỏa đời!

 

Giả sử một ngày mai ông đối diện với ba sự kiện — Thứ nhất: Người yêu muôn thuở bước ra từ giấc mơ. Thứ hai: Cuộc cách mạng nhân văn. Thứ ba: Người ngoài hành tinh mời ông đi du lịch một chuyến. Trong ba sự kiện, chỉ được phép chọn một. Ông chọn sự kiện nào để làm bài thơ lớn của đời ông? Tại sao?

 

ĐKh: Người yêu muôn thủa thì... đầy đường! Quay sang bên phải, quay sang bên trái, ở đâu tôi cũng thấy! Phiền một cái là họ không ngó ngàng gì đến tôi thôi, trừ là ở trong... giấc mơ. Người ngoài hành tinh lại rất xa vời, cho nên tôi chọn cách mạng nhân văn mặc dù tôi không rõ nhân văn là gì, và thế nào là cách mạng lại càng lúng túng.

 

Ông có tin một bài thơ tình biết phản bội không? Ông có từng rơi vào trường hợp bị một bài thơ tình đưa vào cảnh trớ trêu, thậm chí vì một bài thơ tình nào đó mà ông bị em đá đít không? Ông có nghĩ hiện nay mọi người đang có nhu cầu đọc thơ tình thuần khiết không?

 

ĐKh: Chẳng cần đến thơ tình phản bội, tôi vẫn bị em đá đít đều đều. Một phần lớn lượng thơ tình được sản xuất có lẽ cũng vì thế, từ nhà máy đau thương mà ra để đáp ứng nhu cầu an ủi và tự an ủi của quần chúng. Người ta khó mà đắm trong hai thứ cùng một lúc, hoặc là hạnh phúc, hoặc là thơ.

 

Một quan niệm chung cho rằng cái đẹp tình yêu và những bài thơ viết về tình yêu là bất biến. Ông có cho rằng trong 10.001 năm nữa thơ tình chẳng cần thay đổi? Rằng mặc kệ các thời đại, không cần phải đưa chất liệu mới vào thơ tình? Ngày mai ông có tin rằng con ông sẽ đọc cho người yêu nghe thơ tình của ông hoặc bài thơ tình mà ông đã thích?

 

ĐKh: Tình yêu là một bản năng nhưng ít ra cũng cần có hai người (có khi ba, bốn… đấy), cho nên trở thành một quan hệ xã hội. Quan hệ xã hội và quan hệ luyến ái, giới tính luôn luôn thay đổi nhưng các cảm xúc qua các chủng tộc, văn hóa, thời đại vẫn có thể chia sẻ được và ấp ủ.

 

Cũng là ánh mắt, ngôn ngữ, cử chỉ, hoa hồng, trong không gian tràn ngập cảm xúc hoa hồng... một bài thơ tình điên điên cất lên. Ông có nghĩ là thiếu văn hoá, là đáng bị em cho là đồ yêu quái rồi "bái bai"…? Hay ông cho đó là liệu pháp cảm xúc chống lại bệnh não hoá biểu tượng tình yêu? Ông có làm thơ tình khùng, hay từng đọc tặng người yêu mình bài thơ khùng của ai khác không? Ông có thể bộc bạch cảm xúc nghệ thuật không kềm giữ của ông với bạn đọc không?

 

ĐKh: Khùng điên hay rồ dại là đánh giá và nhận định của người ngoài. Tôi nghĩ thơ cần sự thành thật mà nghệ thuật nào cũng vậy. Người mà kềm giữ luôn luôn lại là kẻ chẳng có gì để cho ai.

 

Trên đỉnh cảm xúc lãng mạn của một đôi tình nhân trẻ. Nếu được phép nghe lén (trừ lúc lên giường) ông cho rằng sẽ nghe được gì?

 

ĐKh: Tình trẻ hay là tình... già, tôi sẽ nghe được tiếng thở dài. Trên giường, có nghe là tiếng hổn hển ngắn thôi. “Vui năm phút, khổ một đời.”

 

Nếu một chàng trai 18 tuổi nào đó, như mọi chàng trẻ tuổi trên đời, bỗng một hôm bị cái đẹp tính dục quyến rũ không cưỡng được. Anh ta muốn làm bài thơ “hai trong một” tình yêu và tính dục. Bỏ qua lời khuyên “anh hãy giấu trong cõi riêng”. Ông sẽ nói gì với chàng trai ấy?

 

ĐKh: Cõi riêng không phải là cõi của tình yêu và càng không phải là cõi của thi ca. Đã riêng thì ở một mình và đừng làm thơ, nên chơi thú và trồng cây kiểng. Tình dục cũng không thể tách rời với tình yêu. Ai tôi cũng yêu 5 phút hết tuy không phải ai tôi cũng khổ 1 đời. Tôi bảo: “Có sao nói vậy, người ơi.”

 

Xin cảm ơn sự cộng tác của ông.

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021