|
|
Người đàn bà ngồi
|
|
Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường
TAHAR BEN JELLOUN
(1944~)
“Từ các trang viết, câu thơ của Tahar Ben Jelloun vẳng lên tiếng nói thiết tha, tiếng ca thấm đượm tình quê hương Maroc: không khí và mặt trời, mùi hương và âm nhạc, cảnh trí diệu kỳ, đôi khi bi thảm, nơi lướt qua và chìm khuất những bóng người. Đó là tiếng ngân nga trọn vẹn của hồi ức, thư thái, nhẹ nhàng, kín đáo, dù đã mất cái thơ ngây và đang chất vấn về định mệnh thế giới và số phận con người.”
Tahar Ben Jelloun là một trong vài nhà văn ngoại quốc (dù ông mang quốc tịch Pháp) đương đại viết tiếng Pháp xuất sắc nhứt. Ông sinh năm 1944 tại Fès, Maroc. Sang Pháp để “trốn tránh làn sóng Islam sắp ngập tràn đất nước tôi”, ông sống tại Paris từ năm 1971 để “được tự do viết”. Là một tác giả phong phú, Ben Jelloun đã xuất bản nhiều thi tập (Les amandiers sont morts de leurs blessures, 1976; À l'insu du souvenir, 1980; Poésies complètes 1966-1995, 1998...), tiểu thuyết (Harrouda, 1973; L'Enfant du sable, 1985; Les Yeux baissés, 1991; Le Dernier Ami, 2004...), tiểu luận (Hospitalité française, 1984; Le Rascime expliquée à ma fille, 1998; Pensées pour la liberté, 1999; Sur ma mère, 2008...)
Harrouda, cuốn tiểu thuyết đầu tay về một cô gái điếm (cũng là người tình đầu của ông) đã gây xì-căng-đan. Năm 1987, ông đoạt giải Goncourt với tác phẩm La Nuit sacrée, và giải Impac năm 2002 cho Cette aveuglante absence de lumière.
Mới đây, ông được tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy trao tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh.
(Viết theo giới thiệu của nhà xuất bản và một số thông tin trên internet, NĐT.)
_________
Một đường phố ở Sidi Okba, Algérie.
Người đàn bà ngồi Người đàn bà ngồi trên ghế đá
bên đường
trên tấm lá rộng
tràng hạt giữa các ngón tay
trong chiếc giỏ miên liễu
có bánh và chà là
trên cằm
có xăm
hình con cá mù
trên trán
các vết nhăn và một thế kỉ
một con lừa chở rơm và đồ đạc
xuyên qua bóng tối
một người đàn ông cắt cổ gà
người phát sữa hôm nay không tới
chúng đã bắt con trai ông ta dẫn đi
lúc nửa đêm
Người đàn bà ngồi
bất động
nhìn trời
và chờ đợi
trong vĩnh hằng.
Chân trời
là vách đá
vách đá
là gương mòn
ngày
là cái bóng loã thể
tư tưởng
là tấm màn nhàu
con sông
chỉ là một kỉ niệm
và chữ
là nắm đinh gỉ
bóp chặt
trong bàn tay rướm máu.
Với những bàn tay đất sét
trẻ con trong các ngõ hẹp
phá vỡ các hàng rào mỉa mai
ăn những trái sung rụng
nứt ra một vệt mật ngọt
chuyển đá và những cục đất
chạm trổ cơ thể trong gỗ thơm
dâng những ánh mắt mênh mông
cho cặp môi nồng
của thành phố bước vào lang thang.
Và ánh ngày đã tắt
trên một khuôn mặt ngỡ ngàng
mắt cúi nhìn
sự xấu hổ nỗi hoang mang
Ôi im lặng nặng nề của xa xôi và hướng rẽ!
câm nín những chữ gây đớn đau
và nằm xuống cạnh khung cửa sổ
mở ra cho giấc ngủ của đất
bởi gốc cây bị đốn
im lặng đáp xuống
trên mi mắt ướt
của đứa bé đang ngồi.
Phụ nữ của hoàng thổ không hề che mặt.
Họ lao động nhiều hơn đàn ông.
Đàn ông là chúa tể ngồi trên lưng ngựa.
Đàn bà đi bộ, bước theo.
Thân thể uyển chuyển
nàng là tiếng nói và cội nguồn,
tiếng ca của núi đồi hồi ức.
Ở quê hương tôi
đàn ông ân ái nhưng không âu yếm
với đàn bà
đàn bà nhét đất sét vô miệng
và sinh con
mỗi đứa con là một ngôn từ
của đêm
một cái vuốt ve của thời gian
một vĩnh hằng bé nhỏ của hừng đông
chui ra ngoài chiếc bụng quen hầu hạ
một ân huệ
tựa như bàn tay của sông
trên đường chân trời của những cô đơn.
Thân hình nhẹ nhàng
Thân hình xăm mình
đất đỏ vẽ một khu vườn trên đó
và trăng để lại những nữ trang
Lung linh ánh sáng
theo nhịp của ẩn ngữ
trên những đồi cát
như những cái vuốt ve của tình yêu
Mảnh haidou
trong cát
như tiếng cười trong cỏ
đó là văn tự của trời
xua đuổi
đoàn tàu của trí nhớ
đã xa xôi.
Như một vệt sáng rơi
ngày cài những cái gương
nơi sẽ tới uống nước
bầy ngựa của trời
Sau những làn sóng điên cuồng của đêm
sự ầm ỉ mang ánh rạng đông
tới bờ của thao thức.
Lữ khách ơi,
hãy thư thả mà yêu cây cối
hãy chống khuỷu tay của ngươi trên mặt đất
một chàng kị mã sẽ mang nước và bánh mì tới
cùng với những quả ô-liu đắng
đó là vị của đất và hạt giống của trí nhớ
đó là cái vỏ của xứ sở này
và đó cũng là sự chấm dứt của huyền thoại
đám đàn ông đang bước đi không có đất
và những phụ nữ mỏi mòn
đang chờ một ngụm nước.
Lữ khách ơi,
hãy để bàn tay của ngươi trong đất hồng
ở đây
chỉ có cô đơn trong đá tảng.
Không có chúc thư
Từ đêm tối
cho kẻ thức canh
tạc tượng mình trong đá trắng
mà cũng chẳng có di chúc nào cho con ngựa
đã xoãi cánh
trong rừng gương.
------------------------
Nguồn: “La femme assise” của Tahar Ben Jelloun, trong Nouvelles du pays, in lại trong Tahar Ben Jelloun, Poésie complète 1966-1995 (Paris: Éditions du Seuil, 1995).
Photo: www.old-picture.com
------------
Những bản dịch thơ Tahar Ben Jelloun đã đăng trên Tiền Vệ:
Cây là một suy tư / có khuôn mặt nhăn nhó... | Một ý tưởng trên mây / cũng tựa như một khuôn mặt hướng lên trời... | ... Máu hay màu / đang rịn trên thân cây / hay chỉ là một khuôn mặt do lưu đày mơ tưởng?... | Gió đã thổi qua trên tấm khăn liệm của những kẻ bại trận. / Dưới tảng đá là một cuộc đời khác... | ... Cây cọ kia chỉ là kỉ niệm / của một cuộc đời rộng lớn / mỏi mệt vì giấc mộng buồn... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Thành phố khép kín trên niềm tự hào / Ngủ gục / Cửa vào nhà thảy đã lệch theo thời gian / Cửa sổ cũng bay ra đồng / Khiến nó thêm buồn bã // Cớ chi mà ngần ấy kẻ lạ xa / Ngất ngây trước những gì còn lại / Của một cơ thể không còn mặt mũi?... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Đêm chậm tới / Bởi vì ánh trăng đã rót vào đôi mắt trong veo / Của một phụ nữ / Đã mất tất cả trừ lí trí... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Sách của những cuốn sách / Bản thảo bị chôn vùi / Bỏ quên / Dưới những phiến đá của một ngôi nhà bị cấm // Mỗi trang sách là một câu chuyện cổ tích / Chuột khoét / Mỗi căn nhà là một truyền thuyết / Khó hiểu / Một cánh cửa mở vào / Bóng tối... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021