thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Những cây viết
(Diễm Châu dịch)
 
Tôi đã viết nhiều chữ trong đời. Những chữ tránh né hoặc thẳng thắn, một nửa sự thật ở đây đó, hay một sự thật rưỡi, những điều tốt và những điều xấu, vv. Tất cả những chuyện này dĩ nhiên chỉ là giả thiết, bởi cũng như tất cả những cây viết máy khác, tôi không có trí nhớ. Tôi cũng chẳng cần đến một trí nhớ: tôi tới từ một hãng buôn xưa, rất được kính trọng, hãng Mont Blanc, chẳng đòi hỏi tôi gì hết ngoại trừ vẻ quý phái. Duy có máu xanh chảy tới đầu viết 14 carat của tôi. Tôi sống hòa hợp với tờ giấy chọn lọc, với cái ấn nhẹ giữa ngón cái và ngón trỏ. Đôi khi, giữa những lúc suy tư, tôi còn cất mình lên trán và nghỉ lại trên đó một đôi lúc.
 
Thời đại mới hiện nay khiến tôi cũng như mọi thành phần thuộc giới quý phái bị thương tổn. Đã nhiều năm trước (dĩ nhiên là tôi không thể nhớ được khi nào) cái thằng điên kia chạy sộc tới, cái cây Bic bằng nhựa thô lỗ ấy, cái cây viết bi đầu tròn bướng bỉnh ấy. Nó không có đến một giọt máu thật, chỉ một thứ chất nhờn hóa học dính nhem nhép làm hư cả túi áo. Và cái máy đánh chữ, cái hộp lào khào bép xép ấy. Nó cột các chữ vào những chiếc xiên mảnh khảnh co quắp lòng ngòng trong bụng như chân nhện. Lúc này nó đã được gắn điện, làm đẹp với đủ mọi thứ máy móc vặt vãnh, và dù thế nó cũng đang trở nên lỗi thời. Mỹ phẩm chả giúp gì được nó.
 
Hai thứ này, dẫu có trâng tráo đến đâu chăng nữa, ít ra cũng nhìn nhận rằng chúng đang sống một cuộc đời tạm bợ: chúng viết rồi quên. Nhưng cái máy sắp chữ điện toán—một trò ảo thuật hoàn toàn! Cái tên nhào lộn này làm bộ nhớ, làm bộ thu thập hằng ngàn chữ trong ruột hắn. Nhấn một cái nút, hắn nôn mửa tất cả các thức ấy lên màn ảnh, bỏ mặc những chữ ấy cho bất kỳ một thứ vặn vẹo bóp méo nào, bất kỳ một thứ thay đổi độc đoán nào, và không còn nhớ tới tính trung thực thời thanh xuân của chúng, cả đến một khoảnh khắc. Ấy không phải là trí nhớ, ấy là giả mạo! Và tại sao tôi lại chẳng giận dữ? Là vì thiên hạ rồi cũng sẽ nổi dậy chống lại cả hắn nữa, tên bịp bợm, cả hắn nữa rồi cũng sẽ bị quên lãng, như mọi cây viết, như tôi.
 
 
----------------------------------
DAN PAGIS (1930-1986) sinh tại Bucovina trong một khu vực nói tiếng Đức, đã sống 3 năm trởi trong một trại tập trung của Đức quốc xã trước khi trở về Israel năm 1946, học tiếng Hy-bá và trở thành một giáo sư văn chương tiếng Hy-bá. Ông định cư tại Giê-ru-sa-lem năm 1956 và chỉ 3 năm sau, đã bắt đầu cho in thơ bằng tiếng Hy-bá và được chào đón như một trong những nhà «cách mạng» đem lại một nguồn sinh lực mới cho thi ca của một ngôn ngữ đang hồi sinh. Tác phẩm của Dan Pagis gồm bảy tập thơ và nhiều công trình nghiên cứu về văn học tiếng Hy-bá. Ông mất ngày 29 tháng Bảy 1986.
 
Bài trên được dịch theo bản Anh văn của Stephen Mitchell. (DC.)
 

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021