thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Bản báo cáo về Thiên Đường và Địa Ngục

 

Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn,
riêng tặng Thận Nhiên.

 

SILVINA OCAMPO

(1903-1994)

 

Silvina Ocampo là một nhà văn, nhà thơ, và hoạ sĩ, sinh tại thủ đô Buenos Aires, trong một gia đình có sáu người con gái. Bà cùng năm người chị đều được giáo dục tại gia, dưới sự hướng dẫn của những gia sư. Victoria Ocampo (1890-1979), chị ruột của bà, cũng là một nhà văn, nhà phê bình, nhà trí thức nổi tiếng, được Jorge Luis Borges mô tả như một “người đàn bà tinh tuý Á-căn-đình nhất” (la mujer más argentina). Hồi còn trẻ, Silvina Ocampo được gửi sang Paris để học hội hoạ với Giorgio de Chirico và Fernand Leger. Năm 30 tuổi, bà gặp nhà văn trẻ Adolfo Bioy Casares (1914-1999) và, bảy năm sau, kết hôn với anh ta. Sau này, hai vợ chồng Silvina Ocampo và Adolfo Bioy Casares đã trở thành những tên tuổi quan trọng nhất của văn chương Á-căn-đình.
 
Silvina Ocampo đã xuất bản gần ba mươi tác phẩm, gồm những tập thơ và những tập truyện ngắn. Bà đã cùng chồng — Adolfo Bioy Casares—, và bạn — Jorge Luis Borges —, thực hiện một tuyển tập truyện Á-căn-đình: Antología de la literatura fantástica (1940), và một tuyển tập thơ Á-căn-đình: Antología poética argentina (1941). Ngoài ra, bà cũng viết chung với Adolfo Bioy Casares cuốn Los que aman, odian (1946), và viết chung với J. R. Wilcock cuốn Los traidores (1956). Jorge Luis Borges chính là người đầu tiên ca ngợi thơ của Silvina Ocampo.
 
Silvina Ocampo đã đoạt nhiều giải thưởng quan trọng, trong số đó có: Premio Municipal (1954); Segundo Premio Nacional de Poesía (1953); Premio Nacional de Poesía (1962); và Premio del Club de los XIII (1988).
 
Truyện ngắn "Bản báo cáo về Thiên Đường và Địa Ngục" tiêu biểu cho một trong những bút pháp của Silvina Ocampo. Ở đây, chúng ta thấy một ngòi bút tinh tế và cực kỳ khoái hoạt.

 

_____________

 

BẢN BÁO CÁO VỀ THIÊN ĐƯỜNG VÀ ĐỊA NGỤC

 

Giống như những kho chứa đồ của những nơi bán đấu giá cỡ lớn, Thiên Đường và Địa Ngục có những phòng trưng bày chứa hàng đống các vật thể chẳng khiến ai phải kinh ngạc, vì đó là những thứ thường có trong nhà nơi trần thế. Nhưng nếu chỉ nói đó là các vật thể thì chưa chính xác: trong các phòng trưng bày ấy cũng có những thành phố, những làng mạc, những vườn tược, những núi đồi, những thung lũng, những mặt trời, những mặt trăng, những ngọn gió, những biển cả, những ngôi sao, những hình ảnh phản chiếu, những độ nóng lạnh, những khẩu vị, những mùi hương, những âm thanh, vì tất cả những thứ khoái cảm và ngoạn mục đều có sẵn ở cõi vĩnh hằng.

Nếu ngọn gió gào như một con cọp trong lỗ tai của bạn, và nếu những con bồ câu thánh thiện nhìn bạn với đôi mắt của con linh cẩu; nếu người đàn ông ăn mặc thanh lịch đang bước qua đường phố chợt biến thành một gã xốc xếch tục tĩu; nếu đoá hoa hồng rất mực khả ái, khi được trao vào tay bạn, lại biến thành một miếng giẻ rách bạc màu, trông còn chán hơn một con chim sẻ; nếu mặt của vợ bạn biến thành một tấm gỗ sần sùi, thì chính vì đôi mắt của bạn, chứ không phải Thượng Đế, đã làm cho chúng thành như thế.

Khi bạn chết, lũ quỷ sứ và các thiên thần, cả hai đều tham lam như nhau, biết rằng bạn đang ngủ chập chờn giữa thế giới này và một thế giới nào đó, sẽ trá hình đến bên giường bạn và vừa xoa trán bạn vừa cho bạn chọn những thứ mà bạn đã yêu thích suốt cả đời. Giống như giới thiệu một thứ danh mục hàng hoá, trước hết, họ sẽ cho bạn xem những món căn bản. Nếu họ cho bạn xem mặt trời, mặt trăng hay những ngôi sao, bạn sẽ thấy chúng trong một khối cầu thuỷ tinh được sơn phết, và bạn sẽ nghĩ rằng khối cầu thuỷ tinh đó là cõi thế gian; nếu họ cho bạn xem biển hay núi, bạn sẽ thấy chúng trong một hòn đá và tưởng rằng hòn đá ấy là biển nay núi; nếu họ cho bạn xem một con ngựa, đó sẽ là một con ngựa đồ chơi tí hon, nhưng bạn sẽ tưởng rằng con ngựa ấy là con ngựa thật. Các thiên thần và lũ quỷ sứ sẽ làm cho thần trí bạn mất cảnh giác bằng những hình hoa, kẹo trái cây và sô-cô-la; và trong lúc bạn lơ đãng tưởng rằng mình vẫn còn là một đứa bé, họ sẽ nắm tay nhau làm thành một chiếc ghế cho bạn ngồi, oai như cái kiệu của nữ hoàng hay cái ngai vàng, và bằng cách đó họ sẽ mang bạn đi xuyên qua những phòng trưng bày, lần dò vào tận cốt lõi cuộc sống của bạn, nơi chất chứa những điều bạn yêu thích. Nhưng hãy cẩn thận. Nếu bạn chọn nhiều điều ở Địa Ngục hơn ở Thiên Đường, có thể bạn sẽ được gửi lên Thiên Đường; ngược lại, nếu bạn chọn nhiều điều ở Thiên Đường hơn ở Địa Ngục, bạn sẽ bị đày xuống Địa Ngục, vì lòng yêu thích những điều cao cả sẽ chứng tỏ rằng bạn chỉ là một kẻ tham dục vô độ.

Những luật tắc của Thiên Đường và Địa Ngục thật là khôn lường. Việc bạn đi vào cõi này hay cõi kia có thể tuỳ thuộc vào một chi tiết hết sức nhỏ nhặt. Tôi biết những người chỉ vì lượm một chiếc chìa khoá gãy hay một cái giỏ mây mà đã phải xuống Địa Ngục, và những người chỉ vì nhặt một tờ nhật báo hay một tách sữa lại được lên Thiên Đường.

 

----------------
Dịch theo nguyên tác tiếng Tây-ban-nha: "Informe del Cielo y del Infierno", trong La furia y otros cuentos (Buenos Aires: Sur, 1959); ấn bản mới, bìa giấy, dưới nhan đề rút gọn La furia (Buenos Aires: Editorial Sudamericana, 2006).
 

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021