văn học

thơ

Federman, Raymond

Liệt kê những thứ có thể bổ ích cho nhà thơ

Bản dịch Hoàng Ngọc Biên

RAYMOND FEDERMAN

(1928~)

Raymond Federman (sinh năm 1928, hiện sống tại Hoa Kỳ) là tiểu thuyết gia, kịch tác gia, nhà thơ, phê bình gia và dịch giả. Từng là giáo sư và trưởng khoa văn chương của nhiều viện đại học, tác giả của rất nhiều tác phẩm nổi tiếng, và từng đoạt nhiều giải thưởng văn học lớn, Federman là một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại.

Liệt kê những thứ có thể bổ ích cho nhà thơ

Những thứ ở không xa đây

Những thứ không với tới được việt vị

Những thứ có thể đem nói rõ ràng

Những thứ nói bằng tâm thần phân liệt ngữ

Những thứ mất hút giữa Sahara

Những thứ trong gió sa mạc

Những thứ chẳng để nói lên điều gì cả

Và cùng lúc muốn nói lên tất cả

Những thứ ngọt ngào hơn những thứ khác

Ngọt ngào hơn và tuyệt vời hơn những thứ khác

Những thứ chắc chắn có vẻ lương thiện hơn

Những thứ đưa mắt nháy nháy với ta

Những thứ nằm trên một cái bệ

Những thứ đưa ngón tay lên mũi chế nhạo ta

Những thứ đem lại hi vọng

Hi vọng hi vọng nữa hi vọng mãi

Những thứ tốt hơn cái vẻ ngoài của chúng

Những thứ mục rữa và mốc meo

Những thứ người ta chôn dưới đất

Vùi mãi tận lòng đất hoặc lòng người

Những thứ cần phải gom lại hôm nay

Hay ngày mai nếu trời không mưa

Những thứ không thể nào tin được

Những thứ thêm vào trong vũ trụ

Những thứ ở bên ngoài vũ trụ

Những thứ mà vẻ uy nghi thật tuyệt vời

Những thứ không giống cái gì cả

Những thứ cần làm cho người ta khóc

Rồi làm cho người ta cười và khóc vì cười rũ

Những thứ vốn là vô bổ

Những thứ rất là vô bổ

Những thứ mà sự cô đơn làm cho sợ

Những thứ do đó mà sự cô đơn làm rung động

Những thứ giống như hoa nhưng không phải là hoa

Những thứ giống như bướm cải trang làm hoa

Những thứ đầy những lỗ hổng

Những thứ có hình dáng như những vòng tròn bay

Những thứ không có đường vòng

Những thứ không có đường biên

Những thứ ru ngủ bạn

Những thứ âu yếm bạn

Những thứ không chịu để ai tóm bắt được

Những thứ bay mất nếu có ai đụng tới

Những thứ tự cho mình là những sự vật

Và còn là nhiều sự vật khác nữa

--------------------

Dịch từ nguyên tác tiếng Pháp “Liste de choses qui peuvent être utiles à un poète” và nguyên tác tiếng Anh “List things which can be useful to a poet” của Raymond Federman.

Tác phẩm của Raymond Federman đã đăng trên Tiền Vệ:

A chuyện ấy làm bà ngạc nhiên bà thân yêu... (truyện / tuỳ bút)

Thưa Bà, bà ngạc nhiên thấy một người Mỹ như tôi nói tiếng Pháp giỏi đến thế, và phát âm không một chút lạc giọng. Hãy cứ cho là tôi có khiếu về ngôn ngữ và khi tôi còn trẻ tôi từng được cấp một học bổng học môn ngôn ngữ ở Sorbonne. Nhưng mà không, chuyện không có thật đâu. Tôi trêu bà đấy, thưa Bà... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)

Một đoạn ở trại phân (truyện / tuỳ bút)

... Thế là mỗi đêm khi chị ta làm giường cho tôi tôi đứng sau lưng chị, động cỡn tưng bừng, nhưng tôi chưa bao giờ đụng tới chị. Tôi quá rụt rè. A quả là thời ấy tôi quá rụt rè. Và tôi cũng sợ nữa. Thế nên tôi chưa bao giờ dám đụng đến chị. Nghĩa là, trừ một lần... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)

CUỐN SÁCH CỦA SAM [II] (tiểu luận / nhận định)

[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Raymond Federman — nhà văn hậu hiện đại lừng danh của Hoa-kỳ, một trong những chuyên gia hàng đầu về Samuel Beckett trên thế giới, tác giả nhiều cuốn sách và bài viết về Beckett, đồng thời là bạn thân của Beckett — đang viết sắp xong cuốn sách LE LIVRE DE SAM để giao cho một nhà xuất bản ở Pháp trong năm nay. Tuy nhiên, đáp ứng lời mời của nhà văn Hoàng Ngọc Biên, ông đã dành riêng cho Tiền Vệ quyền đăng trước ở đây những phần ông đã hoàn tất, như một đóng góp vào dịp Tiền Vệ kỷ niệm bách niên sinh nhật Samuel Beckett. [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)

CUỐN SÁCH CỦA SAM (tiểu luận / nhận định)

Cái xứ sở kia (thơ)

[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Không có cửa vào / không có cửa sổ ở đây // Ta bước vô từ hậu trường / nơi mà sống là đau // Ta ngồi chồm hổm / ta quì gối / ta bò lê tới bụng / và ta chờ... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]

Samuel Beckett — người giám sát tôi (phỏng vấn)

[13.4.1906 - 13.4.2006: KỶ NIỆM 100 NĂM NGÀY SINH SAMUEL BECKETT] Tôi chạm trán lần đầu tiên với tác phẩm Samuel Beckett khi tôi xem vở kịch Waiting for Godot ở New York năm 1956. Tôi chưa bao giờ bình phục. Năm 1959 ở Đại học UCLA, tôi chọn Samuel Beckett làm đề tài luận văn tiến sĩ của tôi. Một số giáo sư trong ủy ban chấm thi tiến sĩ tìm cách khuyên ngăn tôi, bảo rằng Beckett là một ông lang băm... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)

VIỆN BẢO TÀNG NHỮNG CÁI ĐÍT TƯỞNG TƯỢNG (thơ)

... Khi ta nghĩ đến hàng triệu hàng triệu những con người từng mơ mộng trước cả MONA LISA của Leonardo, ta có thể tưởng tượng họ sẽ cười ngọt cỡ nào nếu như ổng vẽ cái ĐÍT của nàng thay vì vẽ mặt nàng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

Con đường | Trò chuyện trên đài [một bài thơ thật sự] (thơ)

Thế nếu ta kể chuyện của ta cho ta nghe? // Quả thật là suốt câu chuyện gập ghềnh / ta thường bị sẩy chân, và khi ta ngã / ta liền đứng dậy và nói với mình... | ... Tôi muốn đút đầu vào / và nói với thằng chó má / phỏng vấn nọ rằng / hắn lẫn lộn / Việc làm với Làm việc... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

Suy nghĩ về những cách cải thiện cái chết (tiểu luận / nhận định)

... Vâng, mười tám ngàn con người chấm dứt hiện hữu cùng trong một phút, gần như cùng một lúc, và trên cơ sở tiếp diễn. Những con số ấy làm cho đầu óc rối bù như một hoang mạc trừu tượng... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên] (...)

Lối thoát chung cuộc | Ở nơi của tro than (thơ)

Nó sẽ xảy ra thế nào đây / lần ra đi chung cuộc ấy / nó có sẽ hung bạo / có sẽ làm tổn thương / hay sẽ êm đềm / đầy im lặng... | Một ngày kia ta sẽ đến / chỗ đặt tro hỏa táng / và sẽ ngồi bên cạnh tro than / của mẹ ta và cha ta / ta sẽ ngồi trong bóng tối... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

Ai sẽ gục trước (thơ)

"Who Will Crack First" [1997], một vở kịch ý niệm dưới hình thức một bài thơ, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: bắt đầu // một giọng nói vang vọng từ xa giải thích // tình thế // hai người bạn quyết định không bao giờ / nói chuyện với nhau nữa / họ cảm thấy tình cảm / và sự kính trọng giữa hai bên / đang dần dà teo mất với từng chữ / qua lại giữa họ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

Ai sẽ gục trước (thơ)

"Who Will Crack First" [1996], một vở kịch ý niệm dưới hình thức một bài thơ, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: tình thế // hai người bạn quyết định không bao giờ / nói chuyện với nhau nữa // họ cảm thấy tình cảm / và sự kính trọng giữa hai bên / đang dần dà teo mất với từng chữ / qua lại giữa họ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

Những con số (thơ)

Bài thơ "Numbers" của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ: nhớ là điều rất quan trọng [1] / như Jasper Johns chứng minh rất đẹp với những con số của ông [2] / rằng những con số chỉ có thể quy chiếu chính chúng [3] / những con số đứng một mình chẳng có chuyện gì [4] ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]

[Hai bài] thơ nghiêm chỉnh hơn* (thơ)

Bốn bài thơ "Elsewhere" và "Dancing in the Dark" của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.]

Trở về từ Constantza (truyện / tuỳ bút)

"Retour de Constantza", truyện ngắn với lối viết khác thường, giống như những mảnh ngẫu nhiên cắt ra từ một mạch ý tưởng dài hơn (vì cuối truyện không có dấu chấm), của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

Con sâu (truyện / tuỳ bút)

Cái rắc rối với hai kẻ ngu đần khởi sự quậy rối tung từ đầu tới cuối trên Thiên đường, tất nhiên, tôi muốn nói đến Adam & Eve, là ở chỗ họ đã chọn không đúng trái táo. Hai kẻ ngu đần trần truồng ấy đã chọn trái táo bự nhất, bóng loáng nhất, đẹp nhất trên cây... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

[Bốn bài] thơ nửa nghiêm chỉnh* (thơ)

Bốn bài thơ "Advice for Older Men", "American Dream", "Another Failure", và "In the End" của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.]

Đời nghệ sĩ ở Montparnasse (truyện / tuỳ bút)

Hai kẻ vô gia cư quyết định trở thành họa sĩ ở Montparnasse. Vậy là họ đến Paris, mướn căn một phòng ở Montparnasse, khoác một chiếc áo choàng họa sĩ và đội một cái béret và, để tự lăng xê mình, họ vẽ lên tường căn phòng tất cả những gì có trong phòng ấy... [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

Tên phản bội chính nghĩa (tiểu luận / nhận định)

Từ rất trẻ tôi đã không có mẹ và đất mẹ. Mồ côi, tôi đã rời nước Pháp ra đi chẳng có gì trong tay. Không học vấn. Không gia đình. Không tiền bạc tất nhiên. Gần như trần truồng... (Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên). (...)

Ăn sách (truyện / tuỳ bút)

"Eating Books", truyện ngắn với lối viết kỳ đặc của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

Brudny Zyd đi Ba lan (truyện / tuỳ bút)

"Brudny Zyd goes to Poland", truyện ngắn với lối viết rất ngộ nghĩnh của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

Ba đoản văn (truyện / tuỳ bút)

Ba đoản văn, với lối diễn tả và kết cấu mới lạ rất thú vị, của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ. [Bản dịch của nhà văn Hoàng Ngọc Biên] (...)

Ba truyện ngắn (truyện / tuỳ bút)

Ba truyện ngắn của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ — được giới thiệu đến độc giả Tiền Vệ qua bản dịch nhà văn Hoàng Ngọc Biên. (...)

Phỏng vấn Godot (kịch bản)

Một kịch bản của Raymond Federman (1928~) — một nghệ sĩ đa tài và một khuôn mặt quan trọng của văn chương hậu hiện đại Hoa Kỳ — được giới thiệu đến độc giả Tiền Vệ qua bản dịch và một bài "viết lan man" thú vị của nhà văn Hoàng Ngọc Biên.

Viết chung với George Chambers:

Công chúa & con ếch (truyện / tuỳ bút)

Một lần nọ, và đó quả là một lần hãi hùng... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)

Tấm gương soi (truyện / tuỳ bút)

Hai khứa lão đang nắn mặt sửa mày trong một tấm gương cũ... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)

Một lần nọ (truyện / tuỳ bút)

Một lần nọ, và đó là một lần hết sức bá láp... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)

Vẻ đẹp của sự cô đơn (truyện / tuỳ bút)

Cô đơn là một trạng thái tự nhiên... [Bản dịch của Trần Tuệ Minh] (...)

Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021