|
|
Nghệ thuật thi ca
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
JORGE LUIS BORGES
(1899-1986)
Mời độc giả thưởng thức nguyên tác bài thơ qua chính giọng đọc của Jorge Luis Borges
NGHỆ THUẬT THI CA Để nhìn dòng sông của thời gian và nước
và nhớ rằng Thời Gian cũng là một dòng sông khác,
để biết ta cũng phù lãng như dòng sông
và khuôn mặt của ta cũng trôi đi như nước.
Để cảm nhận sự tỉnh thức cũng là một giấc ngủ khác —
một giấc ngủ nằm mộng thấy mình không ngủ —
và cái chết mà xác thịt ta sợ hãi
cũng chính là cái chết, mỗi đêm, ta vẫn gọi là giấc ngủ.
Để thấy trong mỗi ngày hay mỗi năm
một biểu tượng của mọi ngày và mọi năm của con người,
và chuyển hoá sự giận dữ của bao năm
thành một tiếng nhạc, một lời truyền tụng và một biểu tượng.
Để thấy một giấc ngủ trong cái chết,
một nỗi buồn vàng óng trong buổi chiều tà —
đó chính là thứ thi ca bất tử và thanh đạm
mãi mãi trở về như mỗi triêu dương và mỗi hoàng hôn.
Đôi khi vào buổi tối có một khuôn mặt
nhìn ngắm chúng ta từ những chiều sâu của một tấm gương;
nghệ thuật chắc hẳn là tấm gương soi
cho ta thấy chính khuôn mặt mình trong đó.
Người ta nói Ulises,[*] chán ngán trước những kỳ quan,
đã nức nở yêu thương khi chợt thấy lại quê hương Itaca,[*]
xanh tươi và khiêm tốn. Nghệ thuật chính là quê hương Itaca đó,
một vĩnh cửu xanh tươi, chứ chẳng phải những kỳ quan.
Nó cũng là dòng sông bất tận trôi đi và còn đó
một tấm gương soi mãi hình bóng chàng Heráclito[**] lung linh,
kẻ vẫn chính là mình và cũng là kẻ khác,
như dòng sông chảy mãi không ngừng.
_________________________
Chú thích của người dịch:
[*]Ulises [tiếng Tây-ban-nha], tức là Ulysses [tiếng La-tinh] hay Odysseus [tiếng Hy-lạp], là vua của xứ Ithaca [tiếng Tây-ban-nha gọi là Itaca], người anh hùng trong sử thi Odysseus của Homer (c.800 BC - c.750 BC). [**]Heráclito [tiếng Tây-ban-nha], tức là Heraclitus (c.540 BC - c.480 BC), triết gia Hy-lạp, người cho rằng vạn vật không ngừng biến đổi. Ông nổi tiếng với câu “bạn không bao giờ có thể bước hai lần vào cùng một dòng sông.” --------------
Dịch từ nguyên tác “Arte poética”, trong Jorge Luis Borges, El hacedor (Barcelona: Alianza Editorial, 1960).
Mời độc giả thưởng thức những bài thơ cùng nhan đề “NGHỆ THUẬT THI CA” của một số tác giả khác:
[NGÀY GIỖ ĐẦU TIÊN NHÀ THƠ DIỄM CHÂU (1937-2006)] Thơ như một chiếc chìa khoá / Mở nghìn cánh cửa. / Một chiếc lá rơi; cái gì chợt bay qua; / Hãy để tia mắt sáng tạo nên vạn vật / Và tâm hồn người nghe run rẩy với lời thơ... | ... Niềm lo âu có thực, vâng. / Cũng có thực như sự tuyệt vọng / tội ác / hay thù hận. // Tiếng nói của nhà thơ sẽ nói cho ai!... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn, Hoàng Ngọc Biên, Nguyễn Phan Thịnh và Diễm Châu]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021