điêu khắc | hội họa | nhiếp ảnh | trang thiết | đồ họa | nhận định mỹ thuật |
tạo hình
Tuyên Ngôn Nghệ Thuật của Đàn Bà
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn,
riêng tặng các nữ nghệ sĩ Việt Nam hôm nay.

 

VALIE EXPORT

(1940~)

Valie Export, tên thật là Waltraud Lehner, sinh năm 1940 ở Linz, một thành phố phía bắc nước Áo. Bà là một nghệ sĩ sáng tạo trong các lĩnh vực hội hoạ, điện ảnh, nhiếp ảnh, trang thiết, điêu khắc và trình diễn. Bà cũng là một nhà lý thuyết và một nhà đấu tranh cho nữ quyền. Hiện nay, Valie Export sống và làm việc ở Vienna và Cologne.

__________

 

TUYÊN NGÔN NGHỆ THUẬT CỦA ĐÀN BÀ

 

VỊ TRÍ CỦA NGHỆ THUẬT TRONG PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG ĐÀN BÀ LÀ VỊ TRÍ CỦA ĐÀN BÀ TRONG SỰ CHUYỂN ĐỘNG CỦA NGHỆ THUẬT.

LỊCH SỬ CỦA ĐÀN BÀ LÀ LỊCH SỬ CỦA ĐÀN ÔNG.

bởi đàn ông đã định nghĩa hình ảnh người đàn bà cho cả đàn ông lẫn đàn bà, nên đàn ông tạo lập và kiểm soát các môi trường xã hội và thông tri như khoa học và nghệ thuật, ngôn từ và hình ảnh, thời trang và kiến trúc, giao thông và sự phân bố lao động. đàn ông đã phóng chiếu hình ảnh người đàn bà của họ vào những môi trường này, và tuỳ theo những mô thức liên hệ ấy mà họ tạo ra dạng thể cho người đàn bà. nếu hiện thực là một cấu trúc mang tính xã hội và đàn ông là những kỹ sư của nó, thì chúng ta đang đối diện với một hiện thực của đàn ông. đàn bà chưa trở thành chính bản thân họ, bởi họ chưa có cơ hội để phát biểu cho đến chừng nào họ nắm được môi trường thông tri.

đàn bà hãy lên tiếng nói để có thể tìm thấy chính mình, đây là điều tôi đòi hỏi nhằm mục đích đạt đến một hình ảnh của chúng ta do chính chúng ta định nghĩa và qua đó đạt đến một nhãn quan khác về chức năng xã hội của người đàn bà. đàn bà chúng ta phải tham dự vào việc kiến tạo hiện thực trên những viên đá xây dựng của môi trường thông tri.

điều này sẽ không xảy ra một cách ngẫu nhiên hay không gặp phải sự chống đối, do đó chúng ta phải chiến đấu nếu chúng ta muốn thực hiện những mục tiêu của chúng ta như các quyền bình đẳng xã hội, sự tự chủ, một ý thức mới của nữ giới, chúng ta phải cố găng diễn đạt những điều này trên mọi lĩnh vực của cuộc sống. cuộc chiến đấu này sẽ mang đến những hệ quả và chuyển biến sâu rộng trên mọi phương diện của cuộc sống không phải chỉ riêng cho chính chúng ta mà cho cả đàn ông, trẻ con, gia đình, giáo hội... nói tóm lại là cho cả đất nước.

đàn bà phải sử dụng toàn thể môi trường thông tri như một phương tiện đấu tranh và phát triển xã hội với mục đích giải thoát văn hoá khỏi những giá trị do đàn ông đặt ra. cũng cùng một cách như vậy, chúng ta sẽ thực hiện điều này trong nghệ thuật vì biết rằng, suốt hàng ngàn năm qua, đàn ông đã có thể diễn đạt những ý tưởng của họ về dâm tính, tình dục, cái đẹp, kể cả cái huyền thoại của họ về dũng lực, năng lượng và sự nghiêm túc trong điêu khắc, hội hoạ, tiểu thuyết, kịch nghệ. v.v..., và qua đó ảnh hưởng lên ý thức của chúng ta. rồi sẽ đến lúc.

VÀ BÂY GIỜ ĐÃ ĐÚNG LÚC

để đàn bà sử dụng nghệ thuật như một phương tiện diễn đạt với mục đích gây ảnh hưởng lên ý thức của tất cả chúng ta, để những ý tưởng của chúng ta tuôn chảy vào cấu trúc xã hội của hiện thực nhằm sáng tạo một hiện thực nhân tính. cho đến nay, phần lớn các hình thái nghệ thuật đã được tạo dựng chỉ bởi đàn ông. họ đã đương đầu với những đề tài của cuộc sống, và đối với những vấn đề của thế giới cảm xúc họ đã chỉ mang thêm vào đó những sự kiến nhận, những câu trả lời và những cách giải quyết của riêng họ. chúng ta phải tiêu diệt tất cả những ý tưởng không phải do chúng ta tạo dựng, về tình yêu, lòng trung thành, gia đình, bổn phận làm mẹ, sự phục tùng, và thay thế chúng bằng những ý tưởng mới, phù hợp với lương thức của chúng ta, với ước vọng của chúng ta.

thay đổi các hình thái nghệ thuật mà đàn ông đã áp đặt lên chúng ta có nghĩa là phá huỷ những đặc tính của đàn bà do đàn ông đặt ra. những giá trị mới mà chúng ta đem vào các hình thái nghệ thuật sẽ làm sinh ra những giá trị mới cho đàn bà trong hành trình văn minh của nhân loại. nghệ thuật có thể giữ vai trò quan trọng trong công cuộc giải phóng của phụ nữ nếu chúng ta khai triển cái ý nghĩa tinh yếu — ý nghĩa của chúng ta — từ nó: tia loé sáng này có thể khởi động tiến trình tự chủ. đàn bà có thể mang đến điều gì cho nghệ thuật và nghệ thuật có thể mang đến điều gì cho đàn bà? câu hỏi này có thể được trả lời như sau: công việc chuyển tải cái trạng huống đặc biệt của đàn bà vào bối cảnh nghệ thuật sẽ tạo nên những biểu hiện và những tín hiệu, qua đó, một mặt nó cung ứng những cách thế diễn đạt mới và những thông điệp mới mang tính nghệ thuật, mặt khác nó làm thay đổi chính cái trạng huống cố hữu của đàn bà.

nghệ thuật có thể được hiểu như một môi trường để chúng ta tự định nghĩa — và hành động tự định nghĩa tạo ra những giá trị mới cho nghệ thuật. những giá trị mới này, được chuyển tải qua tiến trình thông tri tín hiệu văn hoá, sẽ cải biến hiện thực để đáp ứng những nhu cầu của phụ nữ.

TƯƠNG LAI CỦA ĐÀN BÀ SẼ LÀ LỊCH SỬ CỦA ĐÀN BÀ.

 

Nữ nghệ sĩ Valie Export đang dắt nam nghệ sĩ Peter Weibel đi dạo trên đường phố

 
 
-------------
Dịch từ bản tuyên ngôn "Women's Art: A Manifesto",
Valie Export viết vào tháng Ba, 1972, nhân một cuộc triển lãm chung với một nhóm nữ nghệ sĩ,
sau đó đăng lại trên tạp chí Neues Forum 228 (Jan/1973): 47.
In lại trong Theories and Documents of Contemporary Art: A Sourcebook of Artists' Writings,
Kristine Stiles & Peter Selz, eds. (Berkeley: University of California Press, 1996), 755-756.

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021