|
|
“Das Schwäbische Bad” có mang “ý nghĩa chính trị”?
[đối thoại]
|
|
Tác phẩm “The Swabian Bath” (“Das Schwäbische Bad”) của Herta Müller đã được Hoàng Ngọc-Tuấn dịch ra với tựa đề “Cuộc tắm của cả gia đình”. Văn chương quả là “đa nghĩa”. Mỗi người đọc có thể cảm nhận một ý nghĩa trong đó. Đối với Hoàng Ngọc-Tuấn, ông cảm nhận: Truyện này được kể qua cái nhìn của một đứa trẻ đang quan sát và mô tả hình ảnh cả một gia đình tắm chung trong một chậu tắm. Lối kể chuyện rất ngây thơ, nhẹ nhàng. Nhưng, qua đó, độc giả sẽ nhận ra ngay hoàn cảnh đời sống cơ cực của người dân dưới chế độ cộng sản ở Romania trước đây. Và chính lối kể ngây thơ lại khiến cho câu chuyện trở nên hết sức chua chát.
Như thế có thể hiểu là tác phẩm mang một “ý nghĩa chính trị” là phê phán cộng sản. Thế nhưng, có lẽ vì nước Đức đối với người Việt chúng ta dẫu sao vẫn còn là một nước khá xa lạ, nên khi dịch bài này ông bỏ qua yếu tồ “swabian”. Ông giải thích: Truyện ngắn này được dịch từ bản tiếng Anh, “The Swabian Bath”, dịch sát nghĩa là “Cuộc tắm của người Swabia”. Tuy nhiên, một nhan đề như thế thì có thể khá tối nghĩa đối với nhiều người đọc, cho nên tôi đổi lại thành “Cuộc tắm của cả gia đình”, nghe gần gũi hơn với nội dung cụ thể của truyện.
Thực ra, yếu tố swabian này khá quan trọng cho việc hiểu chính xác văn bản. Người dân vùng Schwabe nổi tiếng với tính... hà tiện! Có vô số chuyện cười của Đức về dân vùng này (Schwabenwitze)! Đại loại như: “Một anh chàng si tình người Schwabe thích tặng gì cho bạn gái? Một thỏi son! Dĩ nhiên! Bỏi hắn ta có thể đòi lại bằng đường hôn!” Nó tương tự như người Việt hay chế giễu người Thanh Nghệ về “con cá gỗ” vậy! Trong truyện rất ngắn này Herta Müller nhấn mạnh từ Schwaebisch nhiều lần. Bà kết truyện với câu: “Die schwäbische Familie wartet frisch gebadet auf den Samstagabendfernsehfilm.”. Nếu dịch sát hai câu cuối thì có lẽ nên là: “Gia đình người Schwabe vừa tắm mát ngồi trước tivi. Gia đình người Schwabe vừa tắm mát ngồi chờ xem phim chiều thứ bảy”. Theo cảm nhận của tôi thì đây chỉ là một tác phẩm tự trào của Herta Müller về chính dân tộc mình, chính cộng đồng người Schwabe mà chính bà là thành viên (Herta Müller là người Banaten-Schwabe). Có một thời, bà bị chính cộng đồng bà coi là kẻ bôi bẩn quê hương (Netzbeschmutzer)!
-------------- Bài liên hệ:
18.10.2009
[NOBEL VĂN CHƯƠNG 2009] ... Văn chương thì quả là “đa nghĩa”, nhưng trong truyện ngắn “Das Schwäbische Bad” thì ý nghĩa “chính trị” là điều không thể chối cãi. Ý nghĩa đó chính là cái thông điệp của truyện. Vì thế, điều này đã khiến Công An Mật của Romania phải “lưu tâm”!... (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021