|
|
Danh nhân | Dân ca | Tôi có một con ngựa | Nhật thực II
|
|
(Diễm Châu dịch)
DANH NHÂN
Tomaž Šalamun người là một thiên tài
người thật là tuyệt vời được nhìn ngắm người là một niềm vui
người thật là vĩ đại người là một người khổng lồ
người thật mạnh mẽ và quyền uy người thật phi thường
người là bậc vĩ đại nhất của mọi thời
người là vua người sở hữu mọi tài sản lớn lao
người là một thiên tài Tomaž Šalamun
hòa hợp với hết mọi loài chúng tôi phải nhìn nhận rằng
người là chúa tể rừng xanh các hành tinh bái phục người
mặt trời ngoảnh mặt lại với người hết mọi ngày
người đúng là hết thảy mọi sự người là Núi Ararat
người tồn tại mãi mãi người là ngôi sao mai
người vô thỉ vô chung
người không một bóng tối không một sợ hãi
người là ánh sáng người là ngọn lửa từ thiên đàng
hãy nhìn ngắm đôi mắt của Tomaž Šalamun
hãy nhìn ngắm sự chói lọi rực rỡ của bầu trời
hãy nhìn ngắm đôi cánh tay người hãy nhìn ngắm ngang hông người
hãy nhìn ngắm người bước tới
hãy nhìn ngắm người chạm tới mặt đất
da dẻ người nức mùi hương rễ cây
tóc người tựa như bụi mặt trời
các vì sao kinh ngạc kẻ kinh ngạc trước các vì sao
biển cả thời xanh kẻ canh giữ bầu trời
người là con thuyền trên biển rộng
không gió không bão nào có thể hủy hoại
người là ngọn núi mọc từ đồng bằng
mặt hồ nơi sa mạc
người là speculum humanae salvationis*
người ngăn chận mọi sức mạnh của bóng tối
ở bên người mọi ánh sáng đều trở thành mờ nhạt
ở bên người mọi mặt trời đều có vẻ tối tăm
mọi tảng đá mọi ngôi nhà mọi vụn bánh mọi hạt bụi
mọi sợi tóc mọi dòng máu mọi ngọn núi mọi cơn tuyết
mọi cái cây mọi cuộc đời mọi thung lũng mọi khe sâu
mọi nghịch thù mọi chiên con mọi nguồn sáng mọi cầu vồng
-------------------------------
* Tiếng La-tinh: «tấm gương của sự cứu chuộc loài người». (ghi chú của dịch giả)
DÂN CA
Mỗi một nhà thơ đích thực đều là một quái vật.
Hắn phá hoại người ta và tiếng nói của họ.
Tiếng hát của hắn nâng cao một kỹ thuật tẩy trừ
trái đất thế nên ta không bị giòi bọ xơi.
Người say bán áo.
Kẻ trộm bán mẹ.
Chỉ có nhà thơ bán hồn mình để tách hồn lìa
khỏi thân xác mà hắn yêu.
TÔI CÓ MỘT CON NGỰA
Tôi có một con ngựa. Con ngựa của tôi có bốn chân.
Tôi có một cái máy (quay đĩa) hát. Tôi ngủ trên cái máy hát của tôi.
Tôi có một người anh. Anh tôi là nhà điêu khắc.
Tôi có một cái áo khoác. Tôi có một cái áo khoác để giữ mình cho ấm.
Tôi có một cái cây con. Tôi có một cái cây con để có chút xanh trong buồng.
Tôi có Marushka. Tôi có Marushka vì nàng là người tôi yêu.
Tôi có diêm quẹt. Tôi quẹt diêm để đốt thuốc điếu.
Tôi có một thân xác. Với thân xác tôi làm những điều đẹp nhất mà tôi vẫn làm.
Tôi hay phá hủy. Phá hủy gây cho tôi nhiều chuyện phiền.
Tôi có đêm tối. Đêm tới với tôi qua cửa sổ buồng tôi.
Tôi khoái đua xe hơi. Tôi đua xe vì đua xe thật khoái.
Tôi có tiền. Tôi dùng tiền mua bánh mì.
Tôi có sáu bài thơ thật hay. Tôi hy vọng sẽ làm thêm nữa.
Tôi năm nay hăm bảy. Hết thảy những năm này qua đi như chớp nhoáng.
Tôi tương đối là dũng cảm. Với sự dũng cảm này tôi chống trả sự ngu ngốc của loài người.
Tôi có một kỷ niệm sinh nhật ngày bảy tháng Ba*. Tôi hy vọng ngày bảy tháng Ba sẽ là một ngày vui.
Tôi có một người bạn có đứa con gái tên là Breditza.
Buổi tối khi họ đặt nó lên giường nó nói Šalamun
rồi ngủ luôn.
-------------------------------------
* Không phải ngày sinh thật sự của tác giả! (ghi chú của dịch giả)
NHẬT THỰC II
Tôi sẽ lấy những chiếc đinh,
những chiếc đinh dài
và đóng vào mình.
Rất rất nhẹ nhàng,
rất rất chậm rãi,
như thế sẽ bền lâu hơn.
Tôi sẽ vạch một phương án thật chính xác.
Tôi sẽ bọc nệm cho chính bản thân tôi mỗi ngày
này hai phân vuông chẳng hạn.
Rồi tôi sẽ phóng hỏa đốt hết mọi sự.
Hết mọi sự sẽ cháy thật lâu,
hết mọi sự sẽ cháy trong bảy ngày.
Chỉ có đinh còn lại,
tất cả đều gắn liền vào nhau và rỉ sét.
Như thế là tôi còn lại.
Như thế là tôi sẽ tồn tại sau hết mọi sự.
-------------------------
Ghi chú của dịch giả:
TOMAŽ ŠALAMUN là một nhà thơ Slovénie, đã có hơn ba mươi tập thơ xuất bản ở trong nước. Ông sinh ngày 4. 7. 1941 ở Zagreb, Croatie và lớn lên ở Koper, Slovénie. Croatie và Slovénie là hai xứ ngày trước thuôc Nam-tư, nay độc lập, và kể từ đầu tháng Năm 2004 đã trở thành các thành viên thực thụ của Cộng đồng Âu châu. Ông có bằng cấp về khoa Lịch sử Nghệ thuật của đại học Ljubljana, và trước khi chuyên chú về thơ, đã hoạt động như một họa sĩ - một “conceptual artist”. Ông được nhìn nhận như một nhà thơ “hàng đầu” của Trung Âu và được mời làm “giáo sư thỉnh giảng” ở nhiều đại học Hoa-kỳ. Ông cũng là tuỳ viên văn hóa của đại sứ quán Slovénie ở New York. Cho tới nay đã có ít nhất là bốn tuyển tập thơ Tomaž Šalamun bằng Anh văn, chưa kể A Ballad for Metka Krasovec, dịch trọn vẹn một thi phẩm của ông. Metka Krasovec là tên vợ ông, một họa sĩ. Christopher Merril, một nhà phê bình văn nghệ Mỹ, nhận định về tác phẩm của Tomaž Šalamun, đã viết: «Thật là một khúc ngoặt dị kỳ: một nhà thơ đến từ một xứ chỉ có hai triệu dân và viết bằng một thứ tiếng mà rất ít người Mỹ hiểu, lại có một tác động sâu xa đến thế đối với thơ Mỹ. Nhưng đó là trường hợp của Tomaž Šalamun, một trong những tiếng nói có ảnh hưởng nhất hiện đang nói với các nhà thơ trẻ Mỹ.» Chính Tomaž Šalamun, người vẫn viết và nói về mình như «một quái vật» (theo nghĩa của ông, cố nhiên; xin xem ở trên), cũng cho biết: «Tôi chịu ảnh hưởng rất lớn của các nhà thơ Hoa-kỳ -- Ashbury, Stevens,... dù tôi viết bằng tiếng Slovénie... » Khi còn trẻ, Tomaž Šalamun cũng từng bị bắt giữ vì in báo (Perspektive) và làm thơ không «làm vui lòng» các nhà chức trách cộng sản -- dù là «tự quản» -- ở xứ ông!
Các bài trên được trích dịch theo các bản Anh văn trong The Selected Poems of Tomaž Šalamun (The Ecco Press, New York, 1988 do) nhiều người dịch, Charles Simic biên tập và Robert Hass đề tựa.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021