|
|
Hai mươi bài thơ
|
|
Bản dịch Hoàng Ngọc Biên
ANNA SWIR
(1909-1984)
Anna Swir (1909-1984) là một trong những nhà thơ lỗi lạc nhất của Ba Lan. Tập thơ đầu tiên của bà xuất bản năm 1936. Thơ bà phổ biến nhiều nhất vào lúc bà quá sáu mươi tuổi cho thấy rõ nữ tính và dục tính của một nhà thơ được coi như một trong những nhà thơ lớn của đất nước bà, nhưng vẫn giữ một vị trí riêng lẻ. Trong bài giới thiệu Anna Swir in trong tập Happy As A Dog’s Tail [Hạnh phúc như đuôi một con chó] (Harcourt Brace Jovanovich, Publishers, New York, 1985 - tập hợp những bài thơ đã được xuất bản lần đầu bằng tiếng Ba Lan: "Wybór wieszy", 1980; "Jestem baba", 1975, và "Bulowalam barykade", 1974), nhà thơ Ba Lan Czeslaw Milosz (Nobel Văn chương 1980) đã nhận diện chủ đề trung tâm của thơ bà là xác thịt. “Xác thịt trong tình yêu ngây ngất, xác thịt trong đau đớn, xác thịt trong khủng khiếp, xác thịt sợ hãi sự cô đơn, xác thịt chứa chan, chuyển động, lười biếng, xác thịt của một phụ nữ sinh nở, nghỉ ngơi, ngáy ran, tập thể dục mềm dẻo buổi sáng...” Trong một bài thơ của bà, “một người yêu xuất hiện như một con dê đực man rợ hay có thể một con chó dại. Trong bóng tối thật khó mà nói”. Với những nét tài hoa và tập trung, Anna Swir viết những bài thơ đầy nhục dục, có khi dữ dội, và hầu như lúc nào cũng tinh xảo ngay cả trong chữ viết. Thơ Anna Swir là tiếng nói sáng sủa và mãnh liệt, riêng lẻ giữa một rừng rậm những nhà thơ thiên tài mới của Ba Lan thời hậu chiến.
Hai mươi bài thơ được giới thiệu kỳ này (rút từ hai phần được sắp xếp trong tập thơ Talking to My Body có tên là "Other Poems" và "Poems About My Friends") được chuyển ngữ từ các bản Anh ngữ của Czeslaw Milosz & Leonard Nathan (Talking to My Body của Anna Swir, Copper Canyon Press, Washington, 1996) và của Grazyna Baran & Margaret Marshment Marshment (Fat Like the Sun của Anna Swir, The Women’s Press, London, 1986).
Điều không thể tả được Từ nỗi đau, quyền uy ra đời.
Từ quyền uy, nỗi đau ra đời.
Hai từ cho một
điều không thể
tả được.
Tôi phản đối Chết
là việc vất vả nhất
trong mọi việc.
Người già và người bệnh
nên được miễn việc này.
Mối tình lớn nhất Nàng sáu mươi tuổi. Đang sống
mối tình lớn nhất của đời nàng.
Nàng bước đi tay ôm tay người yêu của nàng,
tóc nàng phất phơ bay trong gió.
Người yêu nói:
“Tóc em long lanh như hạt trai.”
Đám con nàng nói:
“Bà già khùng.”
Trò chuyện với một Nụ Hoa Nhỏ Đừng chết, hỡi nụ hoa nhỏ.
Ta sẽ chết thay cho.
Hoa ngây thơ và trong sạch biết bao,
đáng được bất tử
hơn ta vô cùng.
Với cái quan trọng nhất Nếu ta khép lại được
mắt, tai, chân, tay
và đi vào tận trong người ta
đến cả ngàn năm,
có lẽ ta sẽ đạt tới
– ta chưa biết tên nó –
cái đáng kể hơn cả.
Đọc thơ Ta cuộn tròn trong một quả bóng
như một con chó
bị lạnh.
Ai sẽ nói với ta
tại sao ta sinh ra,
tại sao có cái quái đản kia
gọi là đời sống.
Chuông điện thoại reo. Ta phải
đi đọc thơ.
Ta bước vào.
Một trăm con người, một trăm cặp mắt.
Họ nhìn, họ chờ đợi.
Ta biết chờ đợi gì.
Ta phải cho họ biết
tại sao họ sinh ra,
tại sao lại có cái quái đản
mà người ta gọi là đời sống.
Linh hồn và thân xác trên bờ biển Linh hồn trên bờ biển
đang nghiên cứu một cuốn giáo khoa triết học.
Linh hồn hỏi thân xác:
Ai đã buộc chúng ta lại với nhau?
Thân xác trả lời:
Thời gian làm đậm màu đầu gối.
Linh hồn hỏi thân xác:
Có thật
là chúng ta không thật sự hiện hữu?
Thân xác trả lời:
Ta đang làm đậm màu đầu gối ta.
Linh hồn hỏi thân xác:
Người ta chết bắt đầu từ đâu,
từ trong ngươi hay từ trong ta?
Thân xác cười to,
Nó đã làm đậm màu đầu gối nó.
Có một luồng sáng trong tôi Dù ngày dù đêm lúc nào
tôi cũng mang trong người mình
một luồng sáng.
Giữa tiếng động náo nhiệt
tôi mang im lặng.
Lúc nào cũng thế
tôi cũng mang trong người ánh sáng và im lặng.
Những chiếc giép trên bãi cát Tôi bơi ra khỏi tôi.
Hãy đừng gọi tôi.
Bạn cũng thế, hãy bơi ra khỏi mình.
Chúng ta ai nấy sẽ bơi đi xa, bỏ lại thân xác
trên bờ biển
như một đôi giép trên bãi cát.
Hai sự im lặng của ta Im lặng
chảy vào người em và ra khỏi người em
rửa sạch hết quá khứ em.
Em bây giờ tinh khiết, đang đợi anh. Hãy đem đến em
sự im lặng của anh.
Hai sự im lặng của ta
sẽ thiu ngủ,
ấm áp trong tay nhau.
Nhà văn nữ làm chuyện giặt giũ Đánh máy chữ đủ rồi.
Hôm nay tôi làm chuyện giặt giũ
theo kiểu xưa.
Tôi giặt, giặt, giũ, vắt
như ngày xưa bà tôi và bà cố tôi từng làm. Xả hơi.
Giặt giũ là chuyện lành mạnh và có ích
như một chiếc áo giặt sạch. Viết lách
khả nghi lắm.
Giống như ba dấu hỏi
đánh máy trên trang giấy.
Tôi nhìn với đôi mắt tôi đẫm lệ Tôi cho chàng khổ đau
mặc dù tôi rất muốn
cho chàng hạnh phúc.
Và chàng nhận nó
tinh tế, như người ta nhận
hạnh phúc. Ban ngày
chàng ôm nó trong tim,
ban đêm chàng ngủ cùng nó,
chàng yêu nó như chàng yêu tôi.
Với tình yêu của chàng nó xứng đáng
hơn cả tôi,
nó trong sáng hơn và chung thủy hơn.
Tôi thấy chàng mang nỗi khổ ra sao,
hai vai chàng
ngày càng oằn xuống
dưới sức nặng của nó.
Tôi thấy được với đôi mắt tôi đẫm lệ.
Nỗi khổ tôi cho chàng mang nặng biết bao,
mặc dù tôi rất muốn
cho chàng hạnh phúc.
Bạn tôi nói trong lúc hấp hối Đang đến gần
giờ phút ra đi.
Tim ta giống như một cái giá nến
với cả trăm nhánh, thắp sáng
cho cuộc lễ hấp hối.
Trong tim ta một ngọn lửa cao
tình cảm toả sáng,
một ngọn lửa hối tiếc và một ngọn lửa sợ hãi
và cũng là một ngọn lửa
yêu đương.
Ta nói lời vĩnh biệt với những ngôi sao trần thế,
với mặt trời trần thế, với cây cối
trong rừng và với gió trên đường,
ta nói lời vĩnh biệt với Anna.
Ta xin ân huệ cho những người
ta quen và cả những người ta
không quen. Những người tốt với ta
và cả những người xấu với ta.
Và những lời này ta nói quan trọng
như những lời vua ban.
Vào giờ phút này ta như một vị vua
khi con người ta tan biến
để ta bắt đầu hiện hữu.
Trong khi ta nằm đau đớn
trên một giường bệnh ở Warsaw.
Em không thể Em thèm được như anh.
Bất cứ lúc nào
anh cũng có thể bỏ em.
Còn em thì không thể
bỏ chính mình.
Để tái tạo chính tôi Điều tôi muốn
ấy là cuốn xa khỏi bàn tay của tôi,
khỏi đôi mắt cứ mãi nhìn tôi trong gương,
khỏi chân phải của tôi,
chân trái của tôi,
và hết thảy phần còn lại của tôi.
Tôi tuyệt đối cần
hiện hữu ở một nơi nào khác.
Một yêu cầu ngây ngất được hiện hữu
như một người nào khác.
Điều tôi muốn
ấy là tái tạo chính tôi.
Với tôi sống không là chuyện chủ yếu,
mà chuyện chủ yếu chính là
tôi cần tái tạo chính tôi.
Tranh minh họa cho bài "Bụng của bà",
của Jola Scicinska, nữ họa sĩ gốc Ba Lan sinh ở London.
trong Anna Swir, Fat Like the Sun
(London: The Women’s Press, 1986)
Bụng của bà Bà có quyền có một cái bụng bự,
bụng bà đã sinh ra năm người con.
Mấy người con đều sưởi ấm trong cái bụng ấy,
cái bụng từng là mặt trời của tuổi thơ chúng.
Năm người con giờ đây đã đi xa,
ở lại chỉ còn cái bụng bự của bà.
Cái bụng ấy
thật tuyệt đẹp.
Anh đã chết Anh thực sự đã chết trong em, không phải khi
một người khác cho em niềm vui.
Anh chết trong em
khi một người khác cho em nỗi khổ.
Bàn tay mẹ Khi mẹ tôi hấp hối
tôi nắm bàn tay của mẹ.
Khi mẹ mất tôi đem đốt tất cả những gì
bàn tay mẹ từng đụng tới.
Chỉ có hai bàn tay tôi
tôi không thể đem đốt.
Khi chúng ta thức dậy Em vui mừng biết bao vì chuyện ấy đã xảy ra,
và em vui mừng biết bao vì giờ đây chuyện đã kết thúc.
Em phải cám ơn anh, anh yêu,
về cả hai niềm vui ấy.
Giờ đây
thân thể em nhẹ
và tâm hồn em tinh khiết.
Em đã được rửa sạch khát khao của mình,
và giờ đây em say sưa thèm muốn
có được một việc làm cam khổ
một công việc nặng nhọc của con người.
Công việc ấy là thứ đầu em muốn có.
công việc ấy là thứ hai bàn tay em muốn có.
Em sinh ra để làm.
Không phải để hưởng thú.
Em mạnh khoẻ. Em có thể vác
những khối nặng mà những người khoẻ mới vác được.
Người đàn bà may mắn Đã có chiếc áo kiểu cách màu trắng,
văn phòng đăng ký kết hôn,
chiếc khăn phủ mượt mà và đàn phong cầm
ở nhà thờ.
Đã có buổi tiếp tân sang trọng,
rượu vodka tuôn chảy.
Đã có nỗi đau
của đêm tân hôn.
Đã có người chồng trẻ đẹp
Nhưng không có được
một lời yêu đương.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021