thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
MỘT CÁCH NÓI KHÁC CỦA NIỀM KHAO KHÁT [chương XXXVII]

 

 

ba mươi bảy.

CUỘC CHUYỂN GIAO THẾ KỶ

 

Hoá ra chuyến đi ấy, điều chúng tôi muốn tìm, chẳng thấy đâu, nhưng tôi và nàng thì luôn là nạn nhân của những sự kiện lịch sử kỳ dị. Lần trước tôi với nàng phải bò ra khỏi ngôi làng ấy. Còn lần này thì phải nhờ đến sự dẫn dắt của một vị nữ thần xinh đẹp mới thoát khỏi tai hoạ. Cho đến khi thuật lại chuyện này tôi cũng chưa nghĩ ra được vị nữ thần là ai. Theo lời người làng, chúng tôi chỉ qua khỏi ngôi làng ấy là nhìn thấy được con nước đầu nguồn của nhánh sông chúng tôi đang theo đuổi. Cũng giống với những ngôi làng ở thượng nguồn, khi nhánh sông của con sông quê nàng chảy qua nơi này thì không còn được gọi là sông, mà chỉ gọi là suối. Quả là con suối định mệnh, bởi chính con suối ấy đã dẫn dắt chúng tôi vào cái biến cố lịch sử có tính cách định mệnh theo nghĩa là nó phải xảy ra thế, chứ chẳng thể khác đi. Phải bắt con ma làng đi ra đi vô theo ý của người làng mình. Đấy là lời vị trưởng làng nói với đám dân làng trong lễ cúng ma làng. Ở ngôi làng miền xuôi chúng tôi vừa mới thoát khỏi là lễ tống tiễn mùa đông. Còn ở đây là lễ cúng ma làng. Ở ngôi làng miền xuôi, vị trưởng làng chúng tôi gặp đã sắp mãn nhiệm, còn ở làng này là vị trưởng làng mới, một vị già làng mới vừa được vị già làng cũ, người sắp rời bỏ thế gian, chuyển giao cho tất cả những quyền lực của một vị già làng. Nó đã quay về làng ta rồi đấy. Sau khi phun ra một tràng dài những lời kỳ dị, vị già làng mới hô to lên thế. Và mọi người trong cuộc lễ lập tức cùng hướng mắt lên ngọn phướn đang rần rật bay trên đọt cây nêu, và cùng xướng lên thứ âm tiết nghe như tiếng ù của một đám bò rừng. Còn con trâu sắp bị giết để hiến tặng con ma làng thì vừa chạy quanh cột nêu, vừa lồng lộn chồm lên, như muốn quay đầu húc vào đám người vây quanh, nhưng chẳng tài nào húc được vì đã bị cột vào cột nêu bẳng một thứ dây rừng đã được xe thành nài, một kiểu cột để cho con vật bị cột có thể di chuyển quanh cột nhưng chẳng thể thoát ra khỏi cái vòng tròn của sự chết đã được định sẵn. Nó, cái con ma làng ấy, sau khi nghe những mệnh lệnh của vị già làng, thì từ một chốn thâm u giang hồ nào đó đã quay về, không phải quay về để đi đây đi đó trong làng, mà phải ở yên một chỗ theo lệnh của già làng, cái ngọn cờ phướn ấy chính là chỗ trú thân của con ma làng sau khi đã có lệnh của già làng. Không phải gió, mà là sự cựa quậy của con ma, đã làm cho ngọn phướn bay rần rật trên ngọn nêu. Nhìn ngọn phướn bay rần rật, vị già làng biết là con ma đã được triệu hồi. Làm sao có chuyện đó được. Sau khi nghe một chàng trai giảng giải cho hiểu cách triệu hồi ma làng của vị già làng thì nàng buột kêu theo kiểu nhận thức bình thường của một người đang trong thời văn minh hiện đại. Bà lão đang đứng cạnh chúng tôi cau mày nhìn nàng, bảo đồ con kinh thì biết gì. Con kinh là cách người làng ấy gọi người miền xuôi. Làm như thể nền văn minh hiện đại bỗng nghiêng ánh sáng về phía bà cụ, còn bóng tối thì trút xuống những kẻ đại diện cho người miền xuôi đang thừa hưởng nền văn minh ấy là tôi với nàng. Trước mắt chúng tôi bấy giờ là hình ảnh của thời tiền sử, nghĩa là tôi cũng dựa vào những gì đã đọc được q a sử sách mà suy nghĩ thế thôi. Bấy giờ thì cả vị già làng lẫn các tay đao phủ đều như đang say máu trước con mồi sắp chết, chỉ khác một điểm: ở thời tiền sử thì con mồi săn đang chạy trong rừng, còn ở đây, con mồi đang chạy quanh cây cột nêu. Sau khi vít cần rượu mấy mươi lần, có nghĩa đã cho vào bụng không biết bao nhiêu là rượu, vị già làng bắt đầu rống lên những tràng dài nghe tựa tiếng gào của một con vật lạ lẫm nào đó. Nhưng nói thế chỉ chứng tỏ sự bất lực trong cách miêu tả của tôi, thực ra đấy là lời mời gọi con ma làng nhận vật phẩm của cuộc hiến tế. Giây phút sắp dâng vật phẩm quả là rất thiêng liêng. Các tay đao phủ có vẻ mệt lả trong cuộc đuổi bắt con mồi, nhưng chẳng có ai dám rời bỏ vũ khí trong tay là những dao, búa, gậy gộc. Các tay đao phủ như vừa chạy, vừa hắt thứ hơi rượu đậm đặc từ trong người ra để lấy đà chạy, vừa giơ cao lên những dao búa gây gộc để bắt con mồi sắp bị giết phải chạy hết tốc lực, và, dường như cuộc săn đuổi phải được diễn ra trong sự cuồng nhiệt của kẻ say máu và sự khiếp hãi của kẻ sắp bị giết, dường như là phải xảy ra trong thứ trạng thái cực điểm như thế thì cuộc hiến tế mới đạt được hiệu quả mong muốn. Cho đến lúc con mồi như sắp quị xuống, thì kẻ cầm đầu đám đao phủ, tức vị đồ tể đã được người làng chọn từ trước, xoay nhẹ người một cái, dường như tôi chẳng thể nhìn thấy gì ngoài việc kẻ cầm đầu đám đao phủ xoay nhẹ người một cái, và sau đó máu từ nơi cổ họng con mồi bị giết cứ tiếp tục vọt ra, cho đến lúc con vật hiến tế nằm yên trên đất, chúng tôi mới hiểu ra việc làm vừa qua của vị đồ tể là thật giản đơn, có nghĩa là chỉ xoay người lại để thọc một nhát dao vào cổ họng con vật hiến tế. Hãy nghỉ ngơi trong đất của làng. Vị già làng lại hô to. Và đám người làng đang vây quanh vị chủ làng cũng hô to: Nó sẽ ở mãi trong đất của làng. Theo lời giải thích của chàng trai đứng cạnh chúng tôi thì vị già làng mới vừa được vị già làng cũ giao cho thứ quyền năng sai khiến con ma làng, và đấy là lần đầu vị già làng mới ra lệnh cho con ma làng phải làm theo ý của người làng. Hay là chúng ta đã không hiểu hết sự khám phá đang diễn ra giữa chốn cao sơn cùng cốc? Nàng chợt rỉ tai tôi, khiến tôi cũng cảm thấy bàng hoàng trước cách thế tồn tại của nhân sinh, sự u ám tiền sử ngang nhiên sánh vai cùng với những gì gọi là văn minh hiện đại. Chúng tôi cũng chỉ định dừng lại một lúc để xem cho biết lễ cúng ma làng. Nhưng khi sắp sửa lên đường tiếp tục cuộc tìm kiếm của mình thì dường có hằng vạn binh quân đang vượt qua vùng núi rừng đầu nguồn ấy. Sau đó chúng tôi mới rõ đó là tiếng vỗ trống, một thứ nhạc cụ làm bằng gỗ rừng và da thú rừng. Khi có tin đám người ở làng bên kia đã vượt sang con suối là đường biên giới của hai làng để săn con mang thuộc rừng núi của làng bên này, thì hết thảy những người trong làng đã mang trống ra vỗ. Cuộc cúng ma làng lập tức chuyển sang một cuộc quyết đấu. Quả tình những gì đang xảy ra ở đây có sức thu hút rất lớn đối với tôi và nàng. Ta phải nán lại thử xem. Nàng nói với tôi. Thứ bản năng tri thức khiến tôi đồng tình ngay. Và chúng tôi lập tức theo ị già làng đến ngôi nhà chung của làng. Đã có rất nhiều người làng tề tựu sẵn ở đó để chờ vị già làng của mình. Khi ông ta bước vào thì mọi người đều quì xuống, và cùng ngẩng mặt lên trời. Sau đó chúng tôi mới hiểu những cử chỉ đó là biểu hiện của sự quyết chiến. Vị già làng cũng quì. Và bắt đầu hú gọi. Những tiếng hú phát ra từ miệng ông ta, nhưng cứ nghe như đang vọng lại từ một thế giới hoang lạnh khắc nghiệt nào đó. Bỗng ông ta bước tới, rút xuống một cặp giò gà khô đang mắc ở nơi vách nhà sàn, và bắt đầu nói ra những lời kỳ dị như thể là đang phun ra vô số những phép màu. Hãy đánh nhau với nó cho tới lúc nó thua chạy mới thôi. Vị già làng vừa mân mê cặp giò gà, vừa hét lên thế. Cứ căn cứ vào những động tác của ông ấy, chúng tôi cũng đoán biết được là qua cặp giò gà khô, ông ta đang chi huy con ma làng của làng mình đánh nhau với con ma làng của làng bên. Tôi muốn tạm mượn ngôn ngữ hiện đại của loài người để nói đấy là chỉ huy cuộc chiến từ xa. Và bỗng ông thì thào, tôi dám chắc là mình không thể nghe lầm khi ông bỗng thì thào nói ra những lời buồn bã, rằng con ma làng của làng ông đã đánh không lại con ma làng của làng bên, vì ông đã nhìn thấy nước mắt của nó. Xư…ợt! Sau những lời buồn bã, ông ta hô lên như thế. Và đấy là tôi ghi lại theo cách nghe của mình. Khi thấy mọi người rần rần đứng lên, người thì rút những cung tênh đang mắc trên vách nhà sàn, người thì lấy cây đao dựng ở góc vách, chúng tôi mới đoán biết là vừa rồi vị già làng đã hô “đánh”. Xư…ợt, như cách tôi nghe, là đánh. Bấy giờ thì nghe như đang có những dòng suối chuyển động trên mặt đất. Nhưng thật ra đó là tiếng chân ra trận của những con người mang sẵn trong người dòng máu quyết chiến. Cho đến lúc ấy tôi và nàng mới cảm thấy ân hận là tại sao mình đã nán lại nơi đó. Tiếp tục đi tất nhiên là không dám, mà quay lại cũng chẳng dám, vì chẳng biết chuyện đánh nhau giữa hai làng xảy ra ở nơi nào. Hãy theo ta, bởi các người là khách. Vị già làng nói với tôi và nàng, như ra lệnh. Đến lúc ấy thì ông ta vẫn ngồi ở ngôi nhà chung của làng để chỉ huy con ma làng và người làng mình đánh nhau với con ma làng và người làng kia. Thì chúng tôi cũng chỉ biết đến chừng ấy. Chỉ biết là người làng kia đã sang bên phía núi rừng thuộc làng này để săn con mang mà chiến tranh đã xảy ra. Máu đã chảy rồi đấy! Vị già làng giơ cặp giò gà khô lên, vừa ngắm nghía, vừa thì thào. Có nghĩa là qua cách biểu hiện thế nào đấy của những cái giò gà đã được hong khô bằng khói bếp, ông ta đã nhìn thấy máu đang đổ ở chiến trận. Bấy giờ trong ngôi nhà chung của làng chỉ còn lại ông ta, tôi với nàng, và một ông cụ nữa, có lẽ là người già nhất làng. Lúc đầu tôi cứ nghĩ ông cụ ấy giữ vai trò tham mưu cho già làng. Nhưng không phải. Người hãy nói với tổ tiên của những người làng này là ta sẽ không còn để mất đến nửa sợi lông con chim của núi rừng làng này. Khi nghe vị già làng nói với ông cụ thế, chúng tôi liền đoán được kẻ già nhất làng ấy là đang làm công việc trung gian giữa già làng với những người làng đã khuất. Ông cụ liền đứng dậy, vươn thẳng người lên, và bắt đầu nói ra những lời kỳ dị. Tới lúc đó chÊng tôi mới hiểu ra những con người đang tồn tại ở nơi núi rừng ấy đang sở hữu một thứ ngôn ngữ riêng có thể giao tiếp với quỉ ma và những kẻ đã khuất. Nhưng mặt ông cụ chợt tái ngắt, và bỗng sụp xuống, lạy giữa thinh không. Xin bớt giận... xin bớt giận. Ông cụ vừa run rẩy lạy giữa thinh không, vừa thì thào. Còn vị già làng lúc bấy giờ, mặt đầy sắt máu, tay run rẩy với cặp giò gà khô, miệng hô xượt xượt không ngớt. Máu lũ chúng đã chảy ngập suối... Chúng tôi biết là ông cụ già nhất làng ấy đang nói với những người đã khuất. Và những gì ông nói ra là hoàn toàn có tính cách duy lý. Nhưng khi nghe vị già làng, kẻ chỉ huy cuộc chiến, gào lên rằng máu kẻ thù đang chảy ngược về phía thượng nguồn bởi xác lũ chúng đã làm nghẽn con suối, còn con ma làng ấy đang biến thành thứ gió chướng làm héo đi những chiếc lá non trên rừng, thì nàng chợt rỉ tai tôi, rằng nàng đang nghe thấy mùi máu ở trong ngôi nhà chung ấy. Anh cũng thế, cũng cảm thấy có mùi máu. Tôi cũng rỉ tai nàng. Sau đó thì chúng tôi nhắm chặt cả hai mắt, vì thử mở mắt nhìn thì thấy máu chảy lênh láng ở quanh mình. Và sau đó nữa thì cứ coi như chúng tôi chẳng còn biết gì nữa.

Các vị đã ra khỏi cuộc chiến rồi đấy.

Cho đến lúc nghe vẳng bên tai giọng nói ấy, cả tôi lẫn nàng đều mở mắt nhìn, thì thấy là chúng tôi đang đối mặt với một thiếu nữ trẻ đẹp. Như thể là có một thứ tri thức thần bí nào đó vừa thâm nhập vào tôi để tôi có thể thốt lên rằng nếu không có nữ thần cứu giúp thì chúng tôi đã tan xương nát thịt trong trận chiến ấy. Điều gì đã giúp anh nhận ra đấy là nữ thần? Về sau nàng cứ theo tra hỏi. Và tôi thì cũng chẳng thể nói ra vì sao lúc bấy giờ tôi lại biết đó là nữ thần.

Cuộc chuyển giao này có tính cách định mệnh. Có nghĩa là các vị sẽ còn gặp những điều u ám, tàn bạo trong suốt cuộc tìm kiếm chân lý.

Những lời ấy vừa dứt thì chúng tôi chẳng còn nhìn thấy vị nữ thần đâu cả.

Lại một chuyến đi nữa không thành.

 

[còn tiếp]

 

_________
MỘT CÁCH NÓI KHÁC CỦA NIỀM KHAO KHÁT là cuốn tiểu thuyết thứ sáu của Nguyễn Thanh Hiện [1. Những Tháng Năm Nghiệt Ngã - 2. Trở Lại Xương Quơn (NXB Văn Học, Việt Nam, in năm 2007) - 3. Vật Gia Bảo Của Một Dòng Họ - 4. Bên Này Trần Gian - 5. Người Đánh Cắp Sự Thật (NXB Văn Học, Việt Nam, in năm 2008) - 6. Một Cách Nói Khác Của Niềm Khao Khát - 7. Rốt Cuộc Thì Bọn Họ Là Ai?], sách gồm 38 chương, chưa nhà xuất bản nào in.

 

 

Đã đăng:

... Mặt đất này thì rộng lớn, và con sông nào cũng có chỗ bắt đầu của nó, mà các người đi tìm nguồn con sông nào? Ông hỏi. Tôi nói là con sông chảy qua quê nàng. Con sông quê của người mình yêu. Ông quảng diễn thêm câu nói của tôi. Rồi bảo hai chúng tôi có vẻ khăng khít nhau thế còn đi tìm nguồn con sông đó chi nữa. Tôi nói đó là bí mật của tình yêu. Hoá ra không phải chỉ tôi với nàng mới có bí mật của tình yêu. Đêm đó, nơi căn nhà lá ở giữa rừng, người coi rừng đã nói cho chúng tôi biết ông cũng có một bí mật của tình yêu... (...)
 
... Rằng từ khi loài người biết truyền những ý nghĩ cho nhau bằng máy móc thì thần không còn trực tiếp cai quản núi rừng, nhưng không phải là không để mắt đến chuyện con người, rằng trong cuộc chuyển lưu lớn lao của vạn hữu thì không phải hễ là thần thì nhìn thấy được sự thật của mọi sự, rằng ngày xưa, ngay chính bản thân vũ trụ cũng chưa biết mình do đâu mà có, thì lớp cha ông của thần quả đã cho rằng hễ là thần thì biết hết mọi sự, từ đó mới có chuyện toàn trị của các vị thần... (...)
 
... Xin chào bác homo sapiens! Đám đồng bào của ta nơi mặt đất đã bớt lạnh lẽo gọi ta là bác homo sapiens. Là homo sapiens, hay không là homo sapiens, thì có hệ trọng gì đâu. Bởi điều đáng nói là ta đã vượt qua cuộc thử thách lớn nhất trong trời đất, cuộc thử thách diễn ra hằng triệu triệu năm, để được thiên hạ trong trời đất gọi ta là con người... (...)
 
... Có cái gì là chẳng ngoi lên từ cõi hỗn mang? Một vùng trời đất âm thầm, từ đấy ngân vang những giai điệu nguyên sơ. Sáng tỏ và u uẩn. Ôm ấp và cô đơn. Mở và khép. Gặp lại và chia xa... Buổi ban đầu ấy là một cuộc lưu luyến kỳ cục giữa ngẫu nhiên và tất yếu. Ai đã ngang qua đất trời lãm thuý?... (...)
 
... Lại hỏi về cây thong dong. Thưa, có bao giờ thấy mặt trời mặt trăng vội vã đâu, nếu là biển, thì sáng tinh mơ, mặt trời trườn đi trên nước, nếu là bầu trời đêm có nhiều mây, thì mặt trăng ẩn hiện ở trong mây, cái cách như thế của mặt trời mặt trăng thì gọi là thong dong... (...)
 
Mùa thu năm ấy chúng tôi ngược về thượng nguồn một nhánh sông của con sông quê nàng. Và bị cầm chân ở ngôi làng ấy. Khoa học hiện đại dù đã phát hiện được bao nhiêu là luật lệ của trời đất, nhưng những con người ở ngôi làng ấy vẫn khăng khăng vị thần làng của mình là thần của tất cả các thần, là tổ thần, không có vị này thì không có người làng và cũng không có cả loài người... (...)
 
Quả tình mùa thu ở đây vàng một nỗi ám ảnh. Ám ảnh bởi một thứ quá khứ đã được tinh kết thành thứ từ vựng tinh tế, kiêu sa, và không phải cứ nghe thấy là hiểu. Ám ảnh bởi một thứ hiện tại được biểu lộ trong một diện mạo có vẻ minh bạch, nhưng không dễ gì cứ trông thấy là hiểu. Đúng là tôi với nàng không dễ gì rời khỏi một nơi chốn như thế... (...)
 
... Một người đàn ông nằm trên mặt đất, chắc là đã chết, trước mặt có con bò rừng đứng trong tư thế kỳ lạ, như đang sắp ngã xuống, ruột gan tràn ra bên ngoài, bên sườn có cắm một ngọn lao. Đó là nội dung một phiên bản tranh hang động thời tiền sử treo ở nhà vị trưởng tế... (...)
 
... Hãy nói cho tôi nghe là ngài căn cứ vào đâu để bảo đó là sự thật? Một văn bản bằng giấy ư? Hay một văn bản bằng đá? Mà chép trên giấy, hay trên đá, thì đều là ngôn ngữ của con người, ai dám bảo với ngài rằng ngôn ngữ ấy thuật lại đúng sự kiện đó, xin ngài hãy nhớ cho, khi ngài tham gia vào việc nói về sự kiện đó thì nó không còn là nó, mà sẽ hiện ra theo cái cách của ngài nói về nó... (...)
 
... Khi kể ra những sự tích đó, người làng muốn nói với chúng tôi, mà họ vẫn đinh ninh là những nhà báo của chính phủ, rằng cái gò hoang là bản gia phả chung của các dòng họ trong làng, rằng những thế kỷ đã trôi qua, các dòng họ đó vẫn giữ gìn bản gia phả đó như giữ gìn dòng máu tộc họ của mình... (...)
 
... Các vị đại diện nhà nước bắt đầu thay nhau nói, rằng cái gò hoang không phải là nghĩa địa, nghĩa địa sao lại không có mồ mả, mà chỉ là nghe kể lại rằng tổ tiên của dân làng đã chôn ở đó, nên việc yên nghỉ đó cũng chỉ là khái niệm, cũng như nói cái gò đó là gia phả chung của các dòng họ thì cũng là khái niệm, nói gọn lại, dẫu cái gò hoang đó không còn thì những khái niệm kia vẫn còn. Nhưng về chỗ này thì đám dân làng không dễ gì mủi lòng để các vị đại diện nhà nước biến mồ mả tổ tiên thành những khái niệm... (...)
 
... Ta phải nói thế nào với các người đây? Sự cư trú của con người trên mặt đất này thì có vẻ ngẫu nhiên. Chẳng ai muốn chọn những nơi nghèo nàn như ngôi làng ấy để sống. Mà chuyện ngẫu nhiên như thế xảy ra khắp nơi trên mặt đất này. Và bằng trí tuệ của mình, con người đã vượt qua được biết bao cái ngẫu nhiên để làm nên những cuộc đổi thay có tên là những nền văn minh nhân loại... (...)
 
... Nhưng nàng bảo để có nền văn minh đương đại, các nhà khoa học đã phải cống hiến cho nhân loại cả tinh thần lẫn thể xác của họ. Việc làm cái nhà máy thuỷ điện là thừa hưởng thành quả của văn minh đương đại, nhưng người chỉ huy công việc làm này lại nói về nền văn minh này theo ngôn ngữ của loài chim là điều chẳng thể chấp nhận. Bởi trong mối quan hệ giữa các loài trong hiện tại thì chỉ có loài người nói về loài chim, chứ không thể có chuyện loài chim nói về loài người... (...)
 
... Chúng tôi lại lặng đi trong giây lát. Trí tuệ con người lớn lao biết bao mà cũng nhỏ nhoi biết bao trước vẻ kỳ bí của tự nhiên. Nàng nói. Và khẽ rùng mình. Tôi cũng khẽ rùng mình... (...)
 
... Đây là thời hết thảy các chính phủ trên mặt đất này mở miệng là nói phải làm giàu đất nước, là thời mà sự giàu có được coi như niềm đam mê mới mẻ nhất trong việc trị nước của các vị nguyên thủ của hầu hết các quốc gia hiện đang có mặt trên bản đồ thế giới, là thời mà việc xuất nhập khẩu hàng hoá của một quốc gia được coi như chìa khoá mở cửa vào cõi giàu có, bởi từ cân đường cân thịt cho đến tri thức của con người đều được xem là hàng hoá... (...)
 
... Nàng hỏi có phải anh ta đang nói đến ảo ảnh cuộc đời hay không? Anh ta bảo con người là sinh vật duy nhất biết có ngày mai, trong cái gọi là ngày mai thì có cái chết, biết là chết mà vẫn cố tạo ra bao nhiêu chuyện để hướng tới gọi là tương lai, nếu như cái ảo ảnh ấy không phải là vĩnh hằng, tức chết trước cái chết, thì loài người đã treo cổ chết cả từ lâu... (...)
 
... Em chết mất. Nàng chỉ kịp nói thế. Và bị dòng nước cuốn phăng đi. Dốc hết cả sức lực, tôi lao theo nàng. Bấy giờ thì tôi nhìn thấy quá rõ cái tương lai chẳng mấy tốt đẹp của chúng tôi. Nên đã đi đến quyết định có chết là phải chết cùng nàng. Nhưng rồi tôi cũng chẳng thể thực hiện được cái quyết định đó. Bởi con nước đã đẩy tôi dạt vào bờ. Có nghĩa là không chết. Còn nàng thì chẳng hiểu là con nước cuốn về đâu... (...)
 
... Con người đang hô hoán lên khắp nơi rằng mình đang toàn cầu hoá. Nhưng máu lại đang chảy rất nhiều trong các cuộc chiến nhằm để chia tách một quốc gia cũ ra thành nhiều quốc gia mới. Con người đương tự hào với nhau rằng mình đương củng cố ngôi nhà chung của mình trên mặt đất. Nhưng ta nghe dường như đây là thời mà một tay đại bịp cũng muốn dựng tượng đài riêng cho mình? Dường như đây là thời trăm nhà đua tiếng, kẻ đê hèn cũng có thể nói được lời cao cả?... (...)
 
... Thời mà cha ông bọn này chỉ ăn củ mài để sống có phải là thời thần thánh nhập vô các vị vua quan, khiến các vị chỉ lo chuyện bòn rút của dân mà không lo việc cơm áo cho dân? Tôi với nàng đã điên đầu với những câu hỏi như thế. Có vẻ như khi vây hỏi chúng tôi về nỗi bất hạnh, bọn họ đã từ cảnh trí siêu hình tụt xuống cảnh trí trần thế? ... (...)
 
... Vào một ngày có lũ khỉ đùa giỡn trên cây còn lũ chim bồ chao thì làm như núi rừng là của chúng, một người đàn ông và một người đàn bà ngồi ở nơi gộp đá ấy nhìn trời đất đang chìm trong hoang dã. Làng xóm của ta là ở đây. Người đàn ông nói. Người đàn bà lấy một viên sỏi cuội vạch lên gọp đá như viết lên một lời thề... (...)
 
... Trên các dòng sông ta đi lại đã bắt đầu nghe thấy mùi máu. Máu của các cuộc thể nghiệm về các cuộc cãi vã. Lịch sử là biên niên sử về các cuộc thể nghiệm các cuộc cãi vã. Cho đến lúc nước trên các dòng sông pha màu máu, thì ta, kẻ náu mình trên sông nước, chỉ còn biết thở dài. Thì còn biết làm sao khi các cuộc thể nghiệm đã thuộc về cách thức tồn tại của con người... (...)
 
... Các nhà thông thái có vầng trán vừa đủ để tỏ ra mình là thông thái đang rao giảng thứ thuyết lý cao siêu vốn lấy từ kinh điển của thế kỷ trước nhưng đã được sửa sang qua nhiệt tình cháy bỏng của các vị. Nếu không có nó, đám trẻ tuổi các người hỏng bét hết... Cứ sau một hồi giảng thuyết, các vị lại thét vào tai đám cử toạ trẻ tuổi thứ lửa hoả ngục chết người ấy... (...)
 
... Không bắt được con cá vượt thác, mà lại bắt được hai con người vượt thác. Chưa hiểu thác là gì, và vượt thác là sao, nhưng chỉ nghe bắt được hai con người vượt thác, thì chúng tôi đã tính đến con đường chết. Ta lại gặp đám ăn thịt người! Nàng rỉ tai tôi. Không dám thể hiện nỗi sợ hãi của mình, mà cũng chẳng muốn người yêu của mình rơi vào nỗi sợ hãi, tôi gượng cười, rồi rỉ tai nàng, bảo chớ nghĩ quấy. Thuyền đã cập bờ... (...)
 
... Giữa nghiêm túc với hài hước, em thích thứ nào hơn? Chẳng rõ bấy giờ nàng đang nghĩ gì, nhưng rồi cũng trả lời được câu hỏi nảy ra một cách ngẫu hứng từ dòng suy nghĩ hỗn tạp của tôi. Theo nàng, hài hước là nghiêm túc. Và, nghiêm túc là hài hước. Nàng đã nói ra những điều tôi đang nghĩ. Tình yêu chúng tôi bấy giờ coi như đạt tới đỉnh cao. Có nghĩa, chỉ bước thêm một bước nữa là tới chỗ vĩnh hằng... (...)
 
... Nàng bảo mọi thứ trên đời là do con người nghĩ ra, mới đầu nghĩ mặt trời quay quanh trái đất, sau lại nghĩ trái đất quay quanh mặt trời, nghĩ ra rồi, thì đi tìm chứng cứ, tìm có chứng cứ rồi, thì la toáng lên quá khứ là sai lầm, cứ thế, công cuộc chống sai lầm dường như bất tận... (...)
 
Từ những ý nghĩ về khủng long, nàng đã chuyển sang những ý nghĩ về cọp. Tiếng động kiểu ấy nhất định là tiếng chân của chúa sơn lâm. Nàng lại khẳng định. Ta hãy dừng lại để nghe kỹ thử sao? Tôi đề nghị. Và dường như từ một chỗ tăm tối nào đó trong trí nhớ của nàng, những con cọp thời thơ ấu của nàng đã lần lượt hiện ra.... (...)
 
... Một nền hoà bình cho con người không phải chỉ là không có tiếng súng, mà còn làm sao cho con người có cơm ăn áo mặc, ngay tự lúc có tổ chức nhà nước thì người ta đã nói đến những thứ đó, người đứng đầu nhà nước nào cũng nói đến những thứ đó, nhưng suốt mấy trăm nghìn năm lịch sử của loài người thì súng vẫn cứ nổ, và con người thì vẫn cứ thiếu đói. Các vị đã rõ chưa?... (...)
 
... Ngày xưa có một người con gái đủng đỉnh bước giữa cuộc đời, xin chào hạt bụi, vào một hôm nàng đang đủng đỉnh bước thì nghe có tiếng ai nói từ thinh không, xin chào thinh không, nàng liền đáp, và lập tức từ thinh không bước ra một hạt bụi... Hoá ra hạt bụi là thinh không?... (...)
 
... Con người thuở đầu nói bằng tiếng của cóc ếch nhái, nhưng tiếng cóc ếch nhái thì chẳng thể diễn đạt những giả dối, bèn chuyển sang nói tiếng nói của giun dế, nhưng tiếng giun dế thì chỉ để mô tả những cay đắng lầm than, mà con người lại cần sự chiến thắng, phải bước qua xác những kẻ khác, nên phải chuyển sang nói tiếng của cọp, nhưng tiếng con cọp chẳng thể nói ra trong những phút yêu đương, nên con người phải chuyển qua nói tiếng nói của chim... (...)
 
Như một thứ định mệnh hài hước luôn phủ lên cái nhúm người cư ngụ nơi góc trời heo may gầy guộc. Cũng đủ cả những chi tiết núi sông để có thể dự vào hàng giang sơn gấm vóc, có điều đây là thứ gấm vóc như còn nằm trong cuộc thể nghiệm của trời đất, cuộc thể nghiệm như một cách thức của tồn tại, nghĩa là không còn thể nghiệm thì không còn tồn tại. Có thể là tự ngày người làng đầu tiên có mặt ở ngôi làng ấy, cuộc thể nghiệm ấy đã được coi như một thứ định mệnh có tính cách áp đảo, khó lường... (...)
 
... Đói khát, dốt nát, và khốn khổ lầm than... là man rợ. Xin bằng an cho những xác chết của những đứa trẻ không còn đủ sức chờ một cuộc di chuyển đến một nơi văn minh hơn nơi chúng đã chết, những xác chết vẫn nằm rải rác nơi những bụi gai đơn sơ trên những bãi cát đơn sơ như dài đến vô tận. Xin bằng an cho cả những nền văn minh đã lụi tàn và chưa lụi tàn. Xin bằng an cho hết thảy những vong hồn những kẻ đã nằm xuống vì sức công phá của man rợ... (...)
 
... Nhân loại là loài giống kỳ cục, khi có ngọn gió nào mới thổi tới thì bảo là thức tỉnh, là tân dân, ra sức đón nhận, làm như ngọn gió mới ấy làm thay đổi được mọi thứ của con người, nhưng khi gió tan rồi lại thấy giật mình. Ông trưởng làng sắp mãn nhiệm nói. Chúng tôi hỏi sao gió tan rồi lại thấy giật mình, thì ông chỉ im. Tôi với nàng bảo câu chuyện về ngôi làng ấy có vẻ huyễn hoặc là do mỗi thời người làng ấy lại thêm vào một chút, thành ra không còn phân biệt được trắng đen... (...)
 
... Kẻ này mà được làng tín nhiệm cho làm trưởng làng thì sẽ nguyện đem hết tâm sức ra mà lo việc làng nước, bởi bấy lâu kẻ này nhìn thấy ở trong làng việc dân làm chủ như không còn nghe thấy ai nhắc đến, nếu không nói là dường như mọi người đã lãng quên thứ tinh thần dân chủ, bởi đây là buổi văn minh của loài người đã đạt tới đỉnh cao, cho nên con người sinh ra là phải biết thật rõ cái quyền làm chủ cuộc sống của mình... (...)

 

 

----------------

 

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021