thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
TUYẾT [chương 5-8]

 

Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường

 

MAXENCE FERMINE

(1968~)

 

Lời người dịch:
 
"Ở cuối thế kỷ 19 tại Nhật Bản, một thanh niên tên Yuko ôm mộng trở thành một thi sĩ haiku. Để trau dồi nghệ thuật haiku, một thể thơ rất khó làm, Yuko lên đường về miền Nam tìm gặp một bậc thầy mà anh cảm thấy gắn bó ngay trong lần đầu gặp gỡ, mặc dù rất khó đoán biết trước giữa thầy và trò ai sẽ làm phong phú cho ai. Trong mối liên hệ này, được xây dựng trên sự nể kính, những dấu hiệu và im lặng, hình ảnh đeo đuổi mãi của một phụ nữ đã biến mất trong tuyết sẽ kết hợp họ lại với nhau. Với cách viết súc tích, sáng sủa như màu trắng, Maxence Fermine gọt dũa một câu chuyện trong đó cái đẹp và tình yêu sẽ mang sắc thái của thơ haiku. Độc giả sẽ bắt gặp ở đây bức chân dung của một nước Nhật Bản tế nhị, nơi mà, giữa sự tàn bạo và dịu dàng, truyền thống phải đương đầu với những sức mạnh bức phá của cuộc sống."[*]
 
Maxence Fermine sinh năm 1968 tại Albertville, thuộc miền Savoie, Pháp. Thời niên thiếu, ông sống ở quê nhà và Grenoble, rồi mười ba năm kế tiếp ở Paris. Nghề đầu tiên của ông là kỹ sư và kiến trúc sư, đã giúp ông đi nhiều nơi, nhất là châu Phi để ông "triển khai thiên hướng về nghệ thuật và thẩm mỹ". Ông là tác giả của nhiều cuốn tiểu thuyết và truyện ngắn, đã tự "lăng xê" với Neige (Tuyết), cuốn tiểu thuyết đầu tay này đã gây hứng thú nơi độc giả. Từ đó ông bỏ nghề cũ và dành trọn thì giờ cho văn chương. Năm 2001, ông chiếm Giải Del Duca và Giải Murat cho L'Apiculteur (Người nuôi ong), cuốn tiểu thuyết thứ hai của ông. Từ đó, độc giả đã có thêm Opium (Nha phiến, 2002), Billard blues, Jazz blanc, Poker (2003). Năm 2004 cuốn Amazone đã mang về cho tác giả Giải Europe 1. Tiếp theo là Tango Massai (Điệu tango Massai, 2005), Le labyrinthe du temps (Mê lộ thời gian, 2006). Và cuối cùng, trong năm 2007 là tác phẩm Le tombeau d'étoiles (Mộ sao).
 
Với các tác phẩm của ông, Maxence Fermine đã du hành xuyên qua các thời đại và các nền văn hoá. Nhật Bản ở cuối thế kỷ 19 với Tuyết, châu Phi với Người nuôi ongĐiệu tango Massai, nước Ý với Cây vĩ cầm đen, thành phố Chicago của Mỹ vào những năm 30 với Billard blues, Jazz blanc, Poker, và thời chiếm đóng ở Pháp với Mộ sao. Tác phẩm của Maxence Fermine đã gặt hái được nhiều thành công và đã được chuyển dịch sang nhiều ngoại ngữ. Đề tài chính trong tiểu thuyết của Maxence Fermine là sự đi tìm cái tuyệt hảo : thơ với Tuyết, nhạc với Cây vĩ cầm đenBillard blues, Jazz blanc, Poker, và mật ngọt với Người nuôi ong; dưới biểu trưng của các màu : trắng với Tuyết, đen với Cây vĩ cầm đen, vàng với Người nuôi ong, và xanh với Billard blues, Jazz blanc, Poker.
 
Tôi đọc Tuyết cuối năm 1999, trong tủ sách Points thuộc loại sách bỏ túi của nhà Editions du Seuil, thấy thú vị nên đã dịch ngay sang tiếng Việt được hơn nửa cuốn, vì Tuyết gồm cả thảy 54 chương ngắn và cực ngắn, với ngôn ngữ giản dị rất dễ dịch. Nhưng tôi đã để bản dịch lỡ dở, có thể vì lu bu nhiều chuyện khác, vì biếng nhác, vì đã bắt đầu thấy chán sau lúc hứng khởi ban đầu. Nhưng chắc chắn là vì đã nghĩ dịch để làm gì, và nhất là vì đã biết rõ một cuốn tiểu thuyết ngắn rất dễ thương về sự gặp gỡ giữa Đông-Tây, tất nhiên sẽ hợp khẩu vị độc giả trong nước, và tất nhiên sớm muộn gì ở trong nước cũng sẽ có người dịch để in sách, nên tôi chờ, để tránh việc dịch trùng, mất thì giờ vô ích. Chờ mãi gần tám năm, không thấy xuất hiện bản dịch ở trong nước, mà cũng chẳng thấy có ai ở quốc nội nhắc nhở đến Tuyết hay tác giả của nó, nên vào đầu tháng mười 11, năm 2007, tôi lấy ra dịch tiếp và gửi cho Tiền Vệ đăng để công hiến độc giả.
 
Maxence Fermine hiện sống — trong tuyết — với vợ và con gái (Léa) tại miền Haute-Savoie.
 
Nguyễn Đăng Thường
Đầu tháng 12, 2007
 
--------------
[*] Lời giới thiệu của nxb ở trang bìa sau.
 
Độc giả có thể xem rất nhiều chương của nguyên tác Pháp văn ở website:

 

_____________

 

 

TUYẾT

 

 

5

 

Trên truông này có tuyết rơi
Nếu chết đi thì ta sẽ hoá thành
Một ông phật tuyết
Chôsui

 

Tuyết là một bài thơ. Một bài thơ trắng xoá.

Tháng giêng tuyết phủ một nửa đất nước Phù Tang.

Nơi Yuko sinh sống, tuyết là thơ ca của mùa đông.

Trong nỗi muộn phiền của cha, Yuko ôm lấy nghiệp thi sĩ trong những ngày đầu của tháng giêng 1885. Anh quyết định chỉ làm thơ ca ngợi vẻ đẹp của tuyết mà thôi. Anh biết rằng anh sẽ chẳng bao giờ có thể chán chê cuộc đời sáng ngời đó.

Ngày nào có tuyết là ngày ấy anh theo thói quen bước ra khỏi nhà thật sớm và tiến thẳng về hướng ngọn núi. Anh luôn luôn tới đúng cái chỗ cũ để làm thơ. Anh ngồi xếp bằng dưới một gốc cây và cứ ngồi như vậy hàng giờ để thầm chọn mười bảy âm tiết đẹp nhất thế giới. Và khi đã nắm vững ý thơ anh đặt nó trên một trang giấy lụa.

Mỗi ngày là một bài thơ khác, một hứng cảm lạ, một tấm lụa mới. Mỗi ngày là một cảnh trí khác, một ánh sáng khác. Nhưng vẫn luôn luôn haiku và tuyết. Cho tới khi đêm xuống.

Anh luôn luôn trở về nhà để dự buổi trà đạo.

 
 

 

6

 

Chơi vũ cầu
Ngây thơ
Các nàng dạng hang
Taigi

 

Tuy nhiên có một đêm Yuko không về nhà.

Đó là một đêm trăng sáng, mọi vật trông rõ như ban ngày. Một đạo quân mây như những cuộn tơ kéo về che phủ cả bầu trời. Chúng là vạn chiến binh trắng xoá bay về chiếm giữ bầu trời. Đó là đội ngũ của tuyết.

Yuko, ngồi lặng người dưới ánh trăng, chứng kiến trong tĩnh lặng sự ngập tràn của chúng.

Anh chỉ trở về nhà vào lúc trời hửng sáng.

Trên đường về, trong cái mát xanh xao của mặt trời, anh thấy một phụ nữ trẻ đang múc nước trong bể nước.

Khi nghiêng mình, chiếc áo của người đàn bà mở hé ở tầm nách phơi bày một nhũ hoa trắng như tuyết.

Trong căn buồng riêng, một lúc sau, Yuko sờ trán: người anh ấm nóng như một chén rượu sa kê.

Anh thiếp ngủ, trong bàn tay anh là dương vật cứng, như trái ớt chín đỏ.

Bên ngoài trời lạnh giá.

 
 

 

7

 

Trời lạnh cứa da
Ta hôn đoá hoa mận
Trong mơ
Sôseki

 

Tuyết có năm đặc điểm chính.

 

Tuyết trắng.

Tuyết làm thiên nhiên đông đặc và che chở thiên nhiên.

Tuyết luôn luôn biến thái.

Tuyết trơn trượt.

Tuyết tan thành nước.

 

Khi Yuko thổ lộ với cha về các điều ấy, cha anh chỉ nhìn thấy các mặt tiêu cực, như thể mối đam mê lạ lùng của anh đối với tuyết khiến mùa đông càng thêm kinh khủng.

"Tuyết trắng. Vậy là nó phải vô hình và không đáng được hiện hữu.

"Tuyết làm thiên nhiên đông đặc và che chở thiên nhiên. A, con bé kiêu hãnh, mi là ai mà dám tự phụ rằng mình có thể tạc tượng?

"Tuyết luôn luôn biến thái. Vậy thời nó không đáng được tín nhiệm.

"Tuyết trơn trượt. Vậy thì có ai mà thấy thú vị gì khi trượt tuyết?

"Tuyết tan thành nước. Để gây lũ lụt vào mùa tuyết tan."

 

Yuko thì nhìn thấy trong cô bạn gái đó năm đặc điểm khác nữa khiến tài nghệ anh được thêm thoả mãn.

"Tuyết trắng. Thì tuyết là thơ. Là thơ với sự trong trắng vô ngần.

"Tuyết làm thiên nhiên đông đặc và che chở thiên nhiên. Thì tuyết là họa. Bức họa mỏng mảnh nhất trong mùa đông.

"Tuyết luôn luôn biến thái. Thì tuyết là thư pháp. Có muôn nghìn cách để viết ra chữ tuyết.

"Tuyết trơn trượt. Thì tuyết là vũ điệu. Mọi người đều có thể nghĩ rằng mình là một kẻ đi dây trên tuyết.

"Tuyết tan thành nước. Thì tuyết là nhạc. Vào mùa xuân, tuyết biến các dòng sông các con suối thành những giao hưởng khúc với những nốt nhạc trắng."

 

"Tuyết là các thứ ấy đối với con à?" nhà sư hỏi.

"Tuyết còn là biểu trưng của nhiều thứ khác nữa," bẩm cha.

Đêm đó, thân phụ của Yuko Akita hiểu rằng bài thơ haiku chưa đủ rót đầy mắt con trai mình với vẻ đẹp của tuyết.

 
 

 

8

 

Yuko tôn sùng nghệ thuật haiku, tuyết và con số bảy.

Số bảy là con số diệu kỳ.

Nó có sự thăng bằng của hình vuông và có chiều cao của tam giác.

Yuko lên mười bảy khi anh chọn lấy nghiệp thi ca.

Anh làm thơ mười bảy âm tiết.

Anh có bảy con mèo.

Anh đã hứa với cha rằng anh chỉ làm bảy mươi bảy bài haiku vào

mỗi mùa đông.

 

Phần còn lại của năm anh nằm nhà và quên tuyết.

 

[Còn 46 chương]

 

 

----------------
Nguồn: Maxence Fermine, Neige (Paris: Editions du Seuil, 1999) [tủ sách bỏ túi "Points"].
 

 

Đã đăng:

TUYẾT [chương 1-4]  (tiểu thuyết) - Fermine, Maxence
... Tuyết là một bài thơ. Một bài thơ từ những cụm mây rơi xuống thành những bông trắng và nhẹ. Bài thơ ấy đến từ cửa miệng trời, từ bàn tay Thượng Đế. Nó mang một cái tên. Một cái tên trắng ngần. Tuyết... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021