thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
TUYẾT [chương 29-32]

 

Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường

 

MAXENCE FERMINE

(1968~)

 

Lời người dịch:
 
"Ở cuối thế kỷ 19 tại Nhật Bản, một thanh niên tên Yuko ôm mộng trở thành một thi sĩ haiku. Để trau dồi nghệ thuật haiku, một thể thơ rất khó làm, Yuko lên đường về miền Nam tìm gặp một bậc thầy mà anh cảm thấy gắn bó ngay trong lần đầu gặp gỡ, mặc dù rất khó đoán biết trước giữa thầy và trò ai sẽ làm phong phú cho ai. Trong mối liên hệ này, được xây dựng trên sự nể kính, những dấu hiệu và im lặng, hình ảnh đeo đuổi mãi của một phụ nữ đã biến mất trong tuyết sẽ kết hợp họ lại với nhau. Với cách viết súc tích, sáng sủa như màu trắng, Maxence Fermine gọt dũa một câu chuyện trong đó cái đẹp và tình yêu sẽ mang sắc thái của thơ haiku. Độc giả sẽ bắt gặp ở đây bức chân dung của một nước Nhật Bản tế nhị, nơi mà, giữa sự tàn bạo và dịu dàng, truyền thống phải đương đầu với những sức mạnh bức phá của cuộc sống."[*]
 
Maxence Fermine sinh năm 1968 tại Albertville, thuộc miền Savoie, Pháp. Thời niên thiếu, ông sống ở quê nhà và Grenoble, rồi mười ba năm kế tiếp ở Paris. Nghề đầu tiên của ông là kỹ sư và kiến trúc sư, đã giúp ông đi nhiều nơi, nhất là châu Phi để ông "triển khai thiên hướng về nghệ thuật và thẩm mỹ". Ông là tác giả của nhiều cuốn tiểu thuyết và truyện ngắn, đã tự "lăng xê" với Neige (Tuyết), cuốn tiểu thuyết đầu tay này đã gây hứng thú nơi độc giả. Từ đó ông bỏ nghề cũ và dành trọn thì giờ cho văn chương. Năm 2001, ông chiếm Giải Del Duca và Giải Murat cho L'Apiculteur (Người nuôi ong), cuốn tiểu thuyết thứ hai của ông. Từ đó, độc giả đã có thêm Opium (Nha phiến, 2002), Billard blues, Jazz blanc, Poker (2003). Năm 2004 cuốn Amazone đã mang về cho tác giả Giải Europe 1. Tiếp theo là Tango Massai (Điệu tango Massai, 2005), Le labyrinthe du temps (Mê lộ thời gian, 2006). Và cuối cùng, trong năm 2007 là tác phẩm Le tombeau d'étoiles (Mộ sao).
 
Với các tác phẩm của ông, Maxence Fermine đã du hành xuyên qua các thời đại và các nền văn hoá. Nhật Bản ở cuối thế kỷ 19 với Tuyết, châu Phi với Người nuôi ongĐiệu tango Massai, nước Ý với Cây vĩ cầm đen, thành phố Chicago của Mỹ vào những năm 30 với Billard blues, Jazz blanc, Poker, và thời chiếm đóng ở Pháp với Mộ sao. Tác phẩm của Maxence Fermine đã gặt hái được nhiều thành công và đã được chuyển dịch sang nhiều ngoại ngữ. Đề tài chính trong tiểu thuyết của Maxence Fermine là sự đi tìm cái tuyệt hảo : thơ với Tuyết, nhạc với Cây vĩ cầm đenBillard blues, Jazz blanc, Poker, và mật ngọt với Người nuôi ong; dưới biểu trưng của các màu : trắng với Tuyết, đen với Cây vĩ cầm đen, vàng với Người nuôi ong, và xanh với Billard blues, Jazz blanc, Poker.
 
Tôi đọc Tuyết cuối năm 1999, trong tủ sách Points thuộc loại sách bỏ túi của nhà Editions du Seuil, thấy thú vị nên đã dịch ngay sang tiếng Việt được hơn nửa cuốn, vì Tuyết gồm cả thảy 54 chương ngắn và cực ngắn, với ngôn ngữ giản dị rất dễ dịch. Nhưng tôi đã để bản dịch lỡ dở, có thể vì lu bu nhiều chuyện khác, vì biếng nhác, vì đã bắt đầu thấy chán sau lúc hứng khởi ban đầu. Nhưng chắc chắn là vì đã nghĩ dịch để làm gì, và nhất là vì đã biết rõ một cuốn tiểu thuyết ngắn rất dễ thương về sự gặp gỡ giữa Đông-Tây, tất nhiên sẽ hợp khẩu vị độc giả trong nước, và tất nhiên sớm muộn gì ở trong nước cũng sẽ có người dịch để in sách, nên tôi chờ, để tránh việc dịch trùng, mất thì giờ vô ích. Chờ mãi gần tám năm, không thấy xuất hiện bản dịch ở trong nước, mà cũng chẳng thấy có ai ở quốc nội nhắc nhở đến Tuyết hay tác giả của nó, nên vào đầu tháng mười 11, năm 2007, tôi lấy ra dịch tiếp và gửi cho Tiền Vệ đăng để công hiến độc giả.
 
Maxence Fermine hiện sống — trong tuyết — với vợ và con gái (Léa) tại miền Haute-Savoie.
 
Nguyễn Đăng Thường
Đầu tháng 12, 2007
 
--------------
[*] Lời giới thiệu của nxb ở trang bìa sau.
 
Độc giả có thể xem rất nhiều chương của nguyên tác Pháp văn ở website:

 

_____________

 

 

TUYẾT

 

Phần I:

 

Phần II:

 

29

 

Tuyết đã trở thành một nghệ sĩ đi dây vì nỗi bâng khuâng về sự thăng bằng. Nàng, mà cuộc đời trải ra như một khúc dây quanh co, lấm tấm những gút thắt do sự ngẫu nhiên uốn lượn và sự phẳng lặng của kiếp sống thắt buộc hay cởi mở, nàng xuất sắc trong nghệ thuật tế nhị và nguy hiểm của trò cất bước trên một sợi kẽm căng thẳng.

Nàng chỉ thực sự cảm thấy thoải mái những lúc bước đi khi ở cách xa mặt đất cả ngàn bàn chân. Thẳng tiến về phía trước. Không một lần rời bước khỏi con đường của nàng dù chỉ một phân thôi.

Đó là định mệnh của nàng.

Tiến tới từng bước một.

Từ đầu này tới đầu kia của cuộc đời.

 
 

 

30

 

Nàng đã chinh phục mọi nơi ở châu Âu với kỳ công của nàng. Năm lên mười chín, Tuyết đã đi băng qua hơn một trăm cây số trên sợi dây căng thẳng của nàng, đôi khi với sự hiểm nguy đến tính mệnh.

Nàng đã căng dây giữa hai tháp chuông của Đền Thánh Mẫu ở Paris và đã giữ được thăng bằng cả mấy tiếng đồng hồ trên ngôi thánh đường, tựa như một nàng Esmeralda của gió, của tuyết, và của im lặng.

Rồi nàng lập lại cuộc trình diễn ấy ở mọi thủ đô của châu Âu, thách đố các quy luật của sự thăng bằng.

Nàng không đơn giản là một nghệ sĩ đi dây. Nàng tiến bước trong không khí bằng ảo thuật.

Từ một chỗ xa mà người ta còn có thể nhìn thấy nàng, thân hình nàng hiện ra thẳng đứng như một ngọn lửa, mái tóc vàng của nàng được bàn tay gió vuốt ve, khán giả nghĩ rằng nàng là một nữ thần của tuyết.

Bởi vì, thực ra, cái khó đối với nàng chẳng phải là sự giữ thăng bằng hay chế ngự nỗi sợ hãi, lại càng không phải là cất bước trên sợi dây liên tục đó, sợi dây của âm nhạc bị gián đoạn bởi những cơn choáng váng choá loà, mà cái khó khăn nhất, khi nàng tiến bước trong ánh sáng của thế giới, là ráng giữ cho mình không hoá thành một bông tuyết.

 
 

 

31

 

Một hôm, người ta đã yêu cầu nàng biểu diễn khắp nơi trên thế giới. Và như thế, nàng đã đi băng qua thác Niagara và sông Colorado.

Và, chẳng rõ tại sao, nàng đã đáp xuống đất Phù Tang, góp phần vào niềm hạnh phúc lớn của Soseki.

Đó là lần đầu tiên một nghệ sĩ nước ngoài đến biểu diễn trên xứ sở của những chàng hiệp sĩ.

Và một chàng hiệp sĩ đã ngắm nghía nàng và đã si mê nàng.

Trong mắt Soseki, nàng là một bài thơ, một bức hoạ, một hoa tự, một vũ điệu và một khúc nhạc gộp chung lại. Nàng là Tuyết và nàng là biểu trưng của nghệ thuật.

Khi màn trình diễn của nàng kết thúc, nàng đặt chân xuống đất, Soseki không thể cưỡng được tìm đến bên người đẹp quốc ngoại để chào hỏi. Anh tiến sát đến gần nàng, phát hiện nét mặt trang nhã, vòng miệng, nét mày và hiểu ngay rằng chẳng bao giờ anh có thể quên được gương mặt ấy. Anh nhìn thẳng vào mắt nàng và nàng cũng nhìn anh tận mặt. Không cần phải nói thêm. Nàng nở một nụ hoa và nụ cười ấy đã chiếm đoạt tâm hồn Soseki.

Anh quỳ xuống, đặt thanh kiếm dưới chân nàng và nói:

"Cô chính là người tôi mong đợi."

 
 

 

32

 

Tuyết không tìm kiếm ai. Tuy nhiên nàng cũng nhìn thấy một nét đẹp tuyệt vời trong cử chỉ của Soseki nên nàng đón nhận. Và nàng kết nghĩa vợ chồng với anh.

Những năm đầu rất hạnh phúc. Một đứa con chào đời để thắt chặt tình lứa đôi. Một bé gái. Nó có vẻ đẹp huyền ảo của mẹ và mái tóc đen mun của cha. Nó được đặt tên là Tuyết Xuân.

Cuộc đời của họ xây bằng yên bình và im lặng. Tuyết dần dà quen với khí hậu của Nhật Bản. Thỉnh thoảng nàng cảm thấy nhớ nhà nhưng không hề than thở. Điều thiếu thốn đối với nàng là một cái khác: ấy là nghề đi dây.

Một đêm kia, nàng chiêm bao thấy mình đang bay lượn trên không trung. Sáng hôm sau, lúc tỉnh giấc, nàng càng nghĩ ngợi sâu sắc hơn về việc đó. Rồi nàng thôi nghĩ tới nó.

Đông đến. Rồi xuân về. Đứa bé lớn lên trong niềm hân hoan của ánh sáng. Tuyết cảm thấy mình hạnh phúc. Trên một bàn tay nàng cầm tình yêu của Soseki, trên bàn tay kia là trái tim của nàng dâng cho đứa bé. Và chiếc gậy giữ thăng bằng dễ gãy đó cũng đủ cho nàng giữ thăng bằng trên sợi tơ vàng của hạnh phúc.

 

[Còn 22 chương]

 

 

----------------
Nguồn: Maxence Fermine, Neige (Paris: Editions du Seuil, 1999) [tủ sách bỏ túi "Points"].
 

 

Đã đăng:

TUYẾT [chương 1-4]  (tiểu thuyết) - Fermine, Maxence
... Tuyết là một bài thơ. Một bài thơ từ những cụm mây rơi xuống thành những bông trắng và nhẹ. Bài thơ ấy đến từ cửa miệng trời, từ bàn tay Thượng Đế. Nó mang một cái tên. Một cái tên trắng ngần. Tuyết... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
TUYẾT [chương 5-8]  (tiểu thuyết) - Fermine, Maxence
... Mỗi ngày là một bài thơ khác, một hứng cảm lạ, một tấm lụa mới. Mỗi ngày là một cảnh trí khác, một ánh sáng khác. Nhưng vẫn luôn luôn haiku và tuyết. Cho tới khi đêm xuống... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
TUYẾT [chương 9-12]  (tiểu thuyết) - Fermine, Maxence
... Nó không gợi lên một điều gì lớn lao cho người phàm tục. Nhưng đối với một tâm hồn thơ, nó tựa như một nhịp cầu dẫn đến ánh sáng thiêng liêng. Một nhịp cầu đưa đến ánh sáng trắng của những thiên thần... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
Tối hôm đó anh làm tình với cô gái đã gặp ở bể nước. Anh giao hợp với cô trên tuyết, dưới cành pha lê của một cây anh đào. Họ ân ái tất thảy bảy lần. Rất mãnh liệt. Cho tới khi dương vật anh tựa như một bông ác-ti-sô già và cái giống của cô gái tựa một lằn rạch tím... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
... Nhưng anh biết được một điều, một điều thôi, buồn bã và đẹp đẽ: rằng tất nhiên anh rồi cũng sẽ già nua, và cũng phải chết trong một ngày nào đó, thế nhưng tình yêu của anh đối với người thiếu phụ kia sẽ không bao giờ héo úa, và cũng như thế cái khuôn mặt ngủ mê dưới lớp băng sẽ chẳng bao giờ già nua... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
... Đúng, một phụ nữ. Bởi vì tình yêu chính là bộ môn nghệ thuật khó nhất. Và viết văn, biên vũ, soạn nhạc, vẽ tranh, cũng là một việc tương đồng với âu yếm. Đó là nghệ thuật biểu diễn trò đi dây. Cái khó nhất là bước tới trước mà không vấp ngã... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
 
... Nàng đã từ Paris tới đây, từ nước Pháp. Tên nàng là Tuyết. Người ta đã gọi nàng như thế vì nàng có làn da trắng muốt, cặp mắt trong như nước đá và mái tóc vàng óng ả. Mà cũng vì khi di chuyển trên tầng cao, nàng có dáng vẻ nhẹ nhàng của một bông tuyết... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021