Khi họ đến nhà ga Phần-lan thì Lenin và đám tuỳ tùng đã đói lả.

"Thứ gì đây sếp, Burger King hay McDonald's?" Zinoviev[1] hỏi.

Lenin xốc lấy mấy đồng kô-pếch để mua một cái bánh và khoai tây rán cho cả bọn và họ bắt đầu xơi. Khi ăn xong, Lenin nảy ra một ý hay.

"Ta mệt mỏi về cái chuyện cách mạng này rồi," ông bảo. "Thay vì vậy hãy thành lập một hệ thống nhà hàng gia đình."

Cần cả một thời gian để thuyết phục cánh Menshevik,[2] đám Cách Mạng Dân Chủ tả phái, và những phần tử tiểu tư sản khác. Dù sao thì Lenin cũng thắng thế, và những Đảng viên nòng cốt toả ra khắp nước với một chiến dịch đặc quyền tinh vi. Ðến cuối năm 1917, Moscow và Petersburg đã hoàn toàn nằm dưới tầm kiểm soát, và Siberia cũng nối bước theo. Thương hiệu Bolshevik của Lenin - "Bánh burger cho người lao động" - đang dẫn đầu.

Những đại tập đoàn quốc tế không chấp nhận nằm yên chịu trận. Với một chiến dịch đầy xông xáo phối hợp đại hạ giá, quà tặng không, và thẳng thừng dọa dẫm, họ xen vào đấu vật với phe Bolsheviks. Trong suốt bốn năm, cuộc đấu tranh tiếp diễn. Những dân cư đói khổ của miền bắc nước Nga thức dậy mỗi sáng không biết rằng biểu tượng Cổng Vàng[3] hay là Búa Liềm sẽ ngự trị trên mái nhà chi nhánh bán thức ăn nhanh ở địa phương mình.

Tình hình dạo đó xấu toàn diện, nhưng cuối cùng, lá cờ đỏ với biểu tượng búa liềm vàng đã thống lĩnh toàn bộ nước Nga. Người ta đổ xô đến để tận hưởng sự phục vụ hồ hởi, đầy hiệu quả và thưởng thức những món burger căn bản mang hiệu Bolshevik hoặc các món khác trong thực đơn như Quảng Trường Ðỏ (thịt bò thượng hạng Ba-lan với bánh mì kẹp vuông) và Kỵ sĩ Ðồng (dái ngựa với bánh mì đen - một món nổi tiếng). Ðược tiếp sức bằng bánh burger Bolshevik, nước Nga đang trên đà tiến lên. Sản xuất máy cày tăng hai mươi phần trăm. Sản lượng điện tăng gấp đôi trong vòng năm năm.

Sau khi Lenin chết vì nghẹn bánh burger cá vào năm 1924, tân Tổng Giám Ðốc Joseph Stalin phát động một chiến dịch toàn diện về tập thể hoá và công nghiệp hoá. Dái ngựa bị loại bỏ, thay vào là súp củ cải. Những cải cách này không được số đông quần chúng ủng hộ lắm, nhưng, như câu khẩu hiệu nói, “Không thể nói không với Bác Joe.”[4] Từ Murmansk đến Magadan, phải chọn hoặc là theo đường lối của Joe hoặc là đi tàu suốt.

Khoảng thời gian từ 1939-1945 là những năm tệ hại cho thương hiệu Bolshevik. Một thử nghiệm bị xúi dại nhằm tạo một liên kết chiến lược với Schickelgruber’s, một tập đoàn mới mạnh bạo của Ðức, bị thất bại thảm hại. Những cái tên Leningrad và Stalingrad trong khoảng thời gian đó được xem như là những điển hình của việc phục vụ cẩu thả và những nguyên liệu bánh lạ lẫm. Nhưng rồi Schickelgruber’s cũng bị đào thải và thương hiệu Bolshevik bước vào một thời kỳ bành trướng mới. Bác Joe nói đây là giai đoạn để giới thiệu di sản của Lenin với thế giới.

Ðó là một thành công không xứng đáng. Những gì trôi chảy ở Kharkov có thể gây ra chứng khó tiêu ở Kabul. Chính sách bành trướng đã giúp cánh Bolshevik thâu tóm thị trường Trung Quốc đầy quan trọng, nhưng ngay cả ở đấy, những cố gắng của người Nga nhằm đưa bắp cải vào những bánh burger Trung Quốc sớm gặp phải những đòi hỏi của dân Trung Hoa rằng tất cả các món ăn Bolshevik phải kèm theo một phần cơm. Không bao lâu, có đến hai thương hiệu Bolshevik cạnh tranh nhau, và rồi đến thương hiệu thứ ba khi dân Albany nhập cuộc.

Ðó là sự bắt đầu của giai đoạn cuối. Bị suy yếu bởi những chi phí lớn lao trong việc áp đặt tiêu chuẩn thương hiệu ở các lãnh thổ khác biệt nhau như Kazakhstand và Cuba, đế chế Bolshevik sụp đổ vì nợ nần và đấu đá. Một trong những tập đoàn độc quyền lớn của thế kỷ thứ 20 đã lụi tàn.

Nếu muốn tìm một dấu vết kỷ niệm của dạo ấy, hãy đáp tàu xuống ga Phần-lan, nơi ấy bạn vẫn có thể thấy bức tượng của Lenin đang diễn thuyết cho dân lao động, một tay cầm bánh burger, tay kia cầm khoai tây rán.

------------------------------------

TIM JONES, thi sĩ và nhà văn, hiện sống tại Wellington, New Zealand. Truyện ngắn và thơ của ông được đăng trên nhiều tạp chí và hợp tuyển văn học tại New Zealand, Anh Quốc, Hoa Kỳ, Úc và Canada. Ông đã xuất bản tập truyện ngắn Extreme Weather Events (Wellington, New Zealand: HeadworX, 2001), và tập thơ Boat People (Wellington, New Zealand: HeadworX, 2002).

_________________________

[1]Gregory Zinoviev (1883-1936): Thành viên thế lực của nhóm Bolshevik và cánh tay phải của Lenin trong Uỷ Ban Trung Ương Ðảng Cộng Sản Liên Xô. Sau khi Lenin chết, do bất đồng chính kiến, Zinoviev bị Joseph Stalin buộc tội phản đảng và âm mưu lật đổ, bị đi tù và cuối cùng bị xử tử hình theo lệnh của Stalin.

[2]Menshevik: Sau đại hội lần thứ hai, Ðảng Xã Hội Dân Chủ Lao Ðộng chia ra làm hai phái. Phái do Lenin dẫn đầu với quan điểm kết nạp đảng viên một cách hạn chế với sự ủng hộ của quần chúng, gọi là Bolshevik. Phái do Julius Martov dẫn đầu với quan điểm kết nạp đảng viên đại trà, gọi là Menshevik.

[3]Golden Arches, biểu tượng của tập đoàn McDonald's.

[4]Uncle Joe, tức là Bác Joseph Stalin.