LAU LÁCH THÌ BUỒN

Chiều...

Xe dừng lại đỉnh đèo cho mình nhảy xuống hút thuốc. Nắng chiều trên đèo quả nhiên không giống nắng chiều đồng bằng. Những sườn núi sáng rực bên cạnh cái vạt núi nắng không rọi tới thẫm một màu riêng. Mái nhà sàn người Tày nhả khói êm đềm. Bóng áo chàm lùa bầy trâu đủng đỉnh qua đèo, xuống con đường dẫn về thung lũng, tiếng mõ trâu lốc cốc. Cha mẹ ơi! Cái bài hát hơn nửa thế kỷ trước đây này, nó đang trước mắt... “Chiều ơi! Lúc chiều về rợp bóng nương khoai... trâu bò về giục mõ xa xôi... ới chiều!...”

Ông nhạc sĩ già “tay chơi” mọi thời đại, áo bà ba nâu ngồi trầm ngâm cách đó không xa trên một tảng đá nhỏ mép vực. Phạm Duy đấy. Lúc này trông “tay chơi” hiền lành, hiền triết, dễ thương hơn hẳn lúc gặp trong mấy cái hội chợ phù hoa Sài Gòn. Thì ra dưới thung sâu có con suối nhỏ vươn qua bãi cái, mấy bóng áo chàm vài cô gái vác mai, cuốc từ nương khoai ra, đang lom khom rửa chân, rửa mặt. Một bản Tày gần đấy, có con đường mòn che chắn bằng những vạt liếp tre cho hoa cải vàng tựa vào, viền suốt lối vào bản... “Chiều ơi! Mái nhà sàn thở khói âm u... cô nàng về để suối tương tư... ới chiều!...” A! ta biết vì sao “cô nàng về để suối tương tư...” rồi. Con suối trong nhìn ngược lên thấy tất tật khi các cô Tày vén xống váy rửa chân rồi nhé, những đôi chân rất trắng...

Bỗng bật cười khe khẽ. Ta là suối ta cũng tương tư thập tử nhất sinh là cái chắc!

Chiều ở vùng cao thanh bình không chịu nổi. Mọi chuyển động đều thong thả, chậm như đoạn phim chiếu chậm. Nắng loang trên sườn núi cũng chậm, khói bếp nhà sàn như không chuyển động, mùi phân trâu ngai ngái trên đường lẫn vào mùi hoa dại trắng li ti bên bờ vực. Đẹp và buồn. Nhưng vừa mới có “ý định buồn” thì lại suýt bật ra cười khi trong đầu nảy một câu vè không rõ của ai “Bên đường ông lão đi cày / là con ông lão ngày xưa đi bừa / bên đường ông lão đi bừa / là cháu (chắt) ông lão ngày xưa đi cày...” Hơn nửa thế kỷ của “Nương chiều” rồi mà cảnh vật, con người vẫn... y nguyên, không thay đổi. Vậy thì cười-buồn nhé!

Nhạc sĩ già “ tay chơi” hẳn đã nhìn thấy cái mép “suýt cười” vừa thoáng qua gương mặt một gã trẻ mặt mũi vêu vao lúc nào nhìn cũng bắt chán khi gã bước vào xe.

Xe chạy, một mảnh trăng non còn rất nhạt phía xa vì nắng chiều chưa tắt hẳn bên sườn núi... “Chiều ơi! Lúc chiều về mọc ánh trăng tơ... cho ngày mùa bài hát nên thơ ... ới chiều!...”

Ca khúc thì hay.

Lau lách bên đèo vùng cao Đông Bắc thì buồn lắm...