|
|
Một câu chuyện tuỳ sở thích của bạn
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
RAYMOND QUENEAU (1903-1976)
[Xem tiểu sử Raymond Queneau]
Truyện ngắn “Un conte à votre façon” [“Một câu chuyện tuỳ sở thích của bạn”] là một trong những sáng kiến văn chương của Raymond Queneau. Ông đã công bố văn bản này tại cuộc họp thứ 83 (năm 1965) của Ouvroir de Littérature Potentielle (OuLiPo). Sáng kiến của ông đã tạo tiền đề cho văn chương hypertext hậu hiện đại và loại truyện “tự-chọn-cuộc-phiêu-lưu-cho-mình” khá phổ cập trong những thập niên gần đây.
Trong khi công bố văn bản đầu tiên, Raymand Queneau đã trình bày sơ đồ phát triển của câu chuyện như sau:
Trong bản dịch Việt ngữ này, tôi xin lợi dụng phương tiện internet để trình bày truyện theo cách đặt những hyperlinks vào những con số liên hệ để độc giả có thể nhảy từ đoạn này đến đoạn khác một cách dễ dàng. Khi chọn đọc đoạn nào, độc giả hãy bấm vào con số đã có sẵn hyperlink.
Hoàng Ngọc-Tuấn
________________
MỘT CÂU CHUYỆN TUỲ SỞ THÍCH CỦA BẠN Bạn có muốn nghe câu chuyện về ba hạt đậu Hà-lan hay không? nếu có, đọc đoạn [4] nếu không, đọc đoạn [2] Bạn có ưa thích câu chuyện về ba cây trụ giàn đậu cao lênh khênh? nếu có, đọc đoạn [16] nếu không, đọc đoạn [3] Bạn có ưa thích câu chuyện về ba khóm cây lúp xúp? nếu có, đọc đoạn [17] nếu không, đọc đoạn [21] Một lần nọ, có ba hạt đậu Hà-lan mặc áo quần màu xanh lục ngủ say trong những vỏ đậu của chúng. Những khuôn mặt tròn trĩnh của chúng thở qua những lỗ mũi của chúng, và người ta có thể nghe tiếng ngáy nhẹ nhàng và du dương của chúng. nếu bạn thích một lối mô tả khác, đọc đoạn [9] nếu lối mô tả này hợp với sở thích của bạn, đọc đoạn [5] Chúng không nằm chiêm bao. Thật ra, những vật nhỏ bé này không bao giờ nằm chiêm bao. nếu bạn thích chúng nằm chiêm bao, đọc đoạn [6] nếu không, đọc đoạn [7] Chúng nằm chiêm bao. Thật ra, những vật nhỏ bé này luôn luôn nằm chiêm bao và những đêm tối của chúng tiết ra những giấc chiêm bao hấp dẫn. nếu bạn muốn biết những giấc chiêm bao này, đọc đoạn [11] nếu bạn chẳng lưu tâm đến điều ấy, đọc đoạn [7] Những đôi chân xinh xắn của chúng được bọc bằng những đôi tất dài ấm áp và chúng mang những đôi găng tay bằng nhung đen khi nằm ngủ. nếu bạn thích những đôi găng tay có màu khác, đọc đoạn [8] nếu màu đen hợp với sở thích của bạn, đọc đoạn [10] Chúng mang những đôi găng tay bằng nhung xanh khi nằm ngủ. nếu bạn thích những đôi găng tay có màu khác, đọc đoạn [7] nếu màu đen hợp với sở thích của bạn, đọc đoạn [10] Một lần nọ, có ba hạt đậu lăn dọc theo đại lộ. Khi đêm xuống, chúng mệt nhoài, lập tức ngủ say. nếu bạn muốn biết tiếp theo là điều gì, đọc đoạn [5] nếu không, đọc đoạn [21] Cả ba hạt đậu đều nằm chiêm bao giống nhau; thật vậy, chúng yêu thương nhau thắm thiết và, như những tấm gương đầy tự hào, chúng luôn luôn nằm chiêm bao giống nhau. nếu bạn muốn biết giấc chiêm bao của chúng, đọc đoạn [11] nếu không, đọc đoạn [12] Chúng nằm chiêm bao thấy chúng đang lãnh xúp trong quán xúp tế bần, và khi giở tô xúp ra chúng phát hiện đó là xúp ers. Hoảng hốt, chúng thức giấc. nếu bạn muốn biết tại sao chúng hoảng hốt thức giấc, hãy tra chữ “ers” trong từ điển Larousse và đừng nói gì nữa cả nếu bạn thấy việc truy lục này là vô ích, đọc đoạn [12] Opopoï! chúng la lên khi mở mắt ra. Opopoï! thật là một giấc chiêm bao quái dị! Điềm xấu, hạt đậu thứ nhất nói. Thật vậy, hạt đậu thứ hai nói, thật đúng như vậy, và tôi buồn. Đừng lo lắng như thế, hạt đậu thứ ba, thông minh nhất trong ba hạt đậu, nói. Đừng phiền muộn, mà phải hiểu rõ, nói tóm lại, tôi sẽ phân tích điều này cho các anh thấy. nếu bạn muốn biết ngay lập tức giấc chiêm bao được diễn giải ra sao, đọc đoạn [15] nếu, ngược lại, bạn muốn biết phản ứng của hai hạt đậu kia, đọc đoạn [13] Chán mày quá đi, hạt đậu thứ nhất nói. Chứ mày biết phân tích chiêm bao từ khi nào vậy? Đúng, từ khi nào vậy? hạt đậu thứ hai nói thêm. nếu bạn muốn biết từ khi nào, đọc đoạn [14] nếu không, vẫn cứ đọc đoạn [14], vì bạn cũng sẽ chẳng biết gì hơn Từ khi nào hả? hạt đậu thứ ba kêu lên. Tôi chẳng tự biết mình sao nhỉ! Sự thật là tôi có tập luyện điều ấy. Các anh sẽ thấy! nếu bạn cũng muốn thấy, đọc đoạn [15] nếu không, vẫn cứ đọc đoạn [15], vì bạn cũng sẽ chẳng thấy gì cả Ừ để rồi xem, hai đứa anh của nó kêu lên. Cái lối nói chua chát của hai anh chẳng làm tôi vui chút nào, hạt đậu thứ ba đáp lại, và rồi các anh sẽ chẳng hiểu biết gì cả. Hơn nữa, trong cuộc đối thoại linh hoạt này, chẳng phải cảm giác hoảng hốt của các anh đã giảm đi, thậm chí tan biến đi rồi hay sao? Cứ khuấy cái vũng vô thức giữa hai nửa hạt đậu lên thì có ích gì chứ? Tốt hơn chúng ta nên đi tắm rửa trong bể nước và chào đón buổi sáng tươi đẹp này trong sự thanh khiết và hoan lạc thánh thiện! Nói là làm ngay: chúng trượt ra khỏi những vỏ đậu của chúng, lăn nhẹ nhàng xuống đất và vui vẻ chạy đến nơi thực hiện phép thanh tẩy. nếu bạn muốn biết điều gì xảy ra tại nơi thực hiện phép thanh tẩy, đọc đoạn [16] nếu bạn không muốn biết, đọc đoạn [21] Ba cây trụ giàn đậu cao lênh khênh đang chăm chú nhìn chúng. nếu ba cây cây trụ giàn đậu cao lênh khênh làm bạn không vui, đọc đoạn [21] nếu chúng hợp với sở thích của bạn, đọc đoạn [18] Ba khóm cây lúp xúp đang chăm chú nhìn chúng. nếu ba khóm cây lúp xúp làm bạn không vui, đọc đoạn [21] nếu chúng hợp với sở thích của bạn, đọc đoạn [18] Thấy mình bị nhòm lén như thế, ba hạt đậu cảnh giác, vốn rất khiêm tốn, vội lẩn tránh. nếu bạn muốn biết sau đó chúng làm gì, đọc đoạn [19] nếu bạn không muốn biết, đọc đoạn [21] Chúng chạy rất nhanh trở về với những vỏ đậu của chúng và, sau khi khép vỏ đậu lại, chúng tiếp tục ngủ. nếu bạn muốn biết thêm, đọc đoạn [20] nếu bạn không muốn biết, đọc đoạn [21] Không có gì thêm và câu chuyện kết thúc. Trong trường hợp này, câu chuyện cũng kết thúc.
--------------
Dịch từ nguyên tác “Un conte à votre façon” của Raymond Queneau. Đầu tiên, truyện này xuất hiện trên tạp chí Nouvel Observateur, vol.140 (19 juillet 1967), trang 28-29; rồi được đăng lại trên tạp chí Les Lettres nouvelles (juillet-septembre 1967), trang 11-14; rồi tái xuất trên tờ Promesses (été 1970), numéro spécial “Les Fusils poétiques,” trang 9-11; sau đó, được in lại trong Oulipo, La littérature potentielle: Créations, re-créations, récréations (Gallimard, Collection “Folio|Essais”, 1973), trang 273-276; rồi sau khi Raymond Queneau qua đời, truyện này được in lại trong Contes et propos (Paris: Gallimard, 1981), trang 221-226; và được in lại thành một cuốn sách dưới nhan đề Un conte à votre façon cùng những bức đồ hoạ của Sheila Bourne (Paris: Kickshaws, 1982), đặc biệt chỉ ấn hành 485 bản.
_________________________________________________
Các tác phẩm của Raymond Queneau đã đăng trên Tiền Vệ:
Đêm nay, / Sao ta không viết một bài thơ / cho hậu thế nhỉ? / ái chà / ý nghĩ hay đấy... | Này đến đây, gà con, / Ngồi xuống / Ta sẽ dạy các con về cái trứng... | Cần phải có đủ thứ mới có đông người / Cần có những người già run rẩy / Cần có hàng tỉ giây đồng hồ... [Bản dịch Hoàng Ngọc Biên]
Năm bài thơ của Raymond Queneau (1903-1976) — một trong những khuôn mặt quan trọng nhất của văn chương Pháp thế kỷ 20 — lần đầu tiên được giới thiệu đến bạn đọc Tiền Vệ qua bản dịch của nhà thơ Hoàng Ngọc Biên.
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021