Ông chủ báo đặc biệt ưa thích truyện ngắn của anh ta. Ông nói truyện ngắn của anh ta “lãng đãng, chiếc lá từ thinh không lơ lửng rơi, làn khói thuốc vương trên mặt bàn, bước chân lững thững của người đi dạo...” Tôi không biết ông nhớ lại một dòng văn, hay ông nói cảm tưởng khi đọc truyện ngắn của anh ta. “Truyện như được viết trong cơn ngà ngà say, lạ lắm. Tiếc rằng trí nhớ của tôi kém quá, không nhớ được truyện nào hết, cả tên tác giả nữa, tôi cũng không nhớ, một phần cũng vì tôi đọc truyện của tác giả này từ lâu lắm rồi. Mà hình như truyện ngắn của tác giả này không nhiều, tôi đọc được ở vài số báo văn nghệ cũ, xuất bản từ trước ba mươi tháng Tư.” Ông chủ báo nói mơ hồ như thế, tôi làm sao biết được tác giả ấy là nhà văn nào. Ông nhờ tôi dò hỏi, tìm kiếm tác giả, liên hệ để đặt viết một truyện ngắn, đăng vào số báo đặc biệt về truyện ngắn mà ông quyết định sẽ là kỳ tới. Ông chủ báo cho rằng một người làm thơ như tôi thì hẳn là rảnh rỗi. Sự thật cũng đúng như vậy, tôi rảnh rỗi, quá rảnh rỗi là đằng khác. Vả lại tôi quý mến ông, một ông chủ báo không giống những ông chủ báo tôi đã gặp. Người chủ báo, dù là báo văn nghệ, tôi chỉ nghĩ đấy là một người có khả năng về tài chính, để làm báo hay làm bất cứ gì khác. Một tay kinh doanh, vậy thôi. Ấy thế mà ông yêu thích truyện ngắn, lại là loại truyện lãng đãng, người-viết-trong-cơn-ngà-ngà-say, thì thật hiếm có. Tôi nhận lời. Tôi sẽ cố dò hỏi cho ra tác giả bí ẩn đó.

Vào lúc không còn biết cách nào để gặp được tác giả truyện ngắn như vậy, tôi chợt nhớ tới một người, một lữ khách trên đường phố. Tôi vẫn thấy người này. Anh ta trạc tuổi tôi, có dáng vẻ một chàng văn nghệ, cái túi xách bằng vải bố khoác bên vai, đẹp kiểu thô tháp, không cũ không mới. Tôi lại ra bến xe buýt ở đối diện chợ Bến Thành, lên bất kỳ chiếc xe buýt nào, miễn là xe buýt chạy đường nội ô thành phố, như tôi thường hay đi. Ngồi yên vị trên xe buýt, bên hông xe phía tay mặt, tôi chờ xe mau chạy để tới một trạm dừng, không trạm này thì trạm khác, gặp nhân vật của tôi, và lần này tôi sẽ xuống trạm dừng ấy, làm quen anh ta. Thấy anh ta ở dọc đường tôi cũng xuống xe để gặp, tôi biết cách nhảy xuống mà không ngã khi xe đang chạy, nếu người tài xế không chịu dừng xe. Tôi đã thấy anh ta nhiều lần, có lẽ hai mười lần đi xe buýt, thì mười chín lần tôi thấy anh ta. Lúc thì thấy anh ta đi lững thững trên hè đường, đường này đường khác, phố vắng phố đông người. Lúc thì thấy anh ta ngồi trên băng ghế ở trạm dừng, hút thuốc lá, hoặc mở đọc một cuốn sách, một tờ báo, một tập giấy vở. Tôi đoán anh ta là nhà văn. Có lẽ anh ta đúng là một nhà văn. Tôi chờ xe buýt tới trạm dừng. Tự dưng tôi tin chắc chắn, anh ta là tác giả những truyện ngắn mà ông chủ báo ưa thích. Hình như đấy là linh tính. Linh tính đã cho tôi biết như vậy.

Khi thấy anh ta ở trạm dừng thứ hai, tôi vội bước xuống xe. Tay tôi tự động lấy điện thoại trong túi, gọi ông chủ báo: “Tôi tin rằng tôi sẽ gặp được tác giả truyện ngắn mà ông ưa thích...” Ông chủ báo, giọng nói hớn hở, mừng rỡ như thể tôi đã gặp tác giả ấy rồi: “Nhớ đặt viết một truyện ngắn cho số đặc biệt vào kỳ tới đấy nhé. Đúng nửa tháng nữa là ra số ấy đấy. Trong vòng mười ngày mà có truyện ngắn của tác giả ấy thì rất tốt. Đã biết tên ông nhà văn ấy chưa? Ừ mà thôi, cứ gặp gỡ chuyện trò vui vẻ nhé...” Băng ghế không rộng, anh ta lại ngồi ở giữa. Anh ta ngước lên nhìn tôi, chậm rãi dịch sang một bên ghế khi tôi nói muốn ngồi xuống đây. Tôi nhìn sang anh ta, tất nhiên tôi đã chuẩn bị sẽ nói câu gì, nghĩa là tôi cứ nói thẳng vào chuyện: “Tôi rất muốn gặp anh. Không biết tại sao tôi tin anh là tác giả một vài truyện ngắn tôi đã được đọc. Nếu tôi lầm thì anh thứ lỗi, còn đúng như vậy thì tôi muốn đặt anh viết cho một truyện ngắn, để đăng vào số đặc biệt về truyện ngắn của tạp chí Chính Văn. Ông chủ báo cũng từng đọc và rất thích truyện ngắn của anh, chính ông chủ báo nhờ tôi liên hệ đặt bài đấy.” Anh ta quay sang nhìn tôi, điếu thuốc lá cầm trên tay chưa mồi lửa, nói tiếng miền Bắc như tôi: “Bé cái lầm, ông bạn!”

Anh ta nhỏ người, có thể nói là khá đẹp trai, dù râu ria lởm chởm và mái tóc dày vuốt ra phía sau đã ngả bạc. Phục sức trễ nải, anh ta mang vẻ biếng nhác, mệt mỏi, tôi liên tưởng một người lính Pháp bại trận Điện Biên Phủ. Có lẽ anh ta là người học thức, anh ta lấy nhan đề bản dịch một tác phẩm hài kịch của Oliver Goldsmith, nhà văn Anh thế kỷ XVIII, bé-cái-lầm, để nói tôi đã lầm tưởng anh ta là nhà văn. “Vậy anh bỏ qua chuyện ấy, nhưng quả là trông anh có vẻ nhà văn. Tôi đã hình dung tác giả những truyện tôi đọc giống như anh vậy.” Anh ta châm thuốc lá, vừa nhả một cụm khói vừa nói: “Nhà văn thì chỉ có mỗi một nghề viết văn, tôi có tới bảy nghề.” Tôi mừng rỡ là có thể ngồi chuyện trò với anh ta, có lẽ anh ta ít nói nhưng vui tính. “Nhưng có thể anh đã được nghỉ hưu rồi chứ?” “Bảy nghề là thất nghiệp. Thất nghiệp không phải là nghỉ hưu.” Câu trả lời giống như anh ta khó chịu, nhưng ngữ điệu câu nói và vẻ mặt bình thản, có lẽ anh ta không khó chịu gì cả. Tôi hỏi tại sao anh ta cứ đi bộ hoài, giống nhân vật trong một cuốn phim Mỹ, Forrest Gump, hết đi tới chạy, hết chạy tới đi, nói chung là đi bộ miết, đi từ đất liền ra tới biển, đi từ biển vòng quanh nước Mỹ bao la bất tận. “Tôi chả biết cuốn phim Mỹ ấy. Nếu có giống một ông Mỹ nào, thì chắc là ông Johnnie-Đi-Bộ.” Anh ta không trả lời tại sao anh ta cứ đi bộ hoài. Anh ta rời băng ghế ở trạm dừng xe buýt, thản nhiên như lúc anh ta ngồi xuống. Cái túi xách khoác bên vai như chưa hề được đặt trên băng ghế, anh ta chỉ gật đầu thay lời chào từ giã, tiếp tục đi bộ xuôi trên hè đường. Tôi nhìn theo anh ta, vẫn là cái vẻ lững thững của người đi dạo, như cảm nhận của ông chủ báo, về truyện ngắn của một tác giả ông không nhớ tên.

Ngay buổi sáng hôm sau, ông chủ báo điện thoại, giọng hào hứng tuôn trào: “Anh đặt cái truyện ngắn ấy rồi phải không, thế thì hay lắm, hay lắm, tôi đã đưa đăng quảng cáo số đặc biệt về truyện ngắn của tờ báo, ghi đậm dòng này, anh nghe có được không: đặc biệt một truyện ngắn như ‘túy bút’, chữ ‘túy bút’ ông Vũ Khắc Khoan đặt ra đấy, của một nhà văn chuyên viết trong cơn ngà ngà say.” Tôi không kịp nói với ông chủ báo lời nào, ngoài tiếng “dạ”. Thêm một lần nữa sau rất nhiều lần, sự cả nể đã đẩy tôi vào tình trạng bối rối. Không còn cách nào khác, tôi lại thêm một lần đi vào chốn mịt mù cát bụi. Nghĩa là tôi lại viết truyện ngắn, thể loại ngoài sự lựa chọn khi tôi khởi sự cầm cây bút văn nghệ. Tôi đã viết vài truyện ngắn, bạn bè trong giới văn nghệ ai cũng cho rằng tôi bỏ sở trường để lấy sở đoản. Họ thích thơ của tôi bao nhiêu, thì họ không thích truyện ngắn của tôi bấy nhiêu, có thể còn nhiều hơn nữa.

Tôi nói với ông chủ báo về chuyện bé-cái-lầm của tôi. Nhưng bù lại, tôi nói với ông, tôi đã tìm gặp một nhà văn, ông ấy từng viết nhiều truyện ngắn khá lạ, có lẽ cũng lạ như truyện của người viết-trong-cơn-ngà-ngà-say. Nhà văn này đã nhận lời viết một truyện ngắn, sẽ gửi tới toà soạn qua đường bưu điện.

Dĩ nhiên tôi đóng vai nhà văn không có thật này, viết một truyện ngắn chẳng có câu chuyện cốt chuyện, một truyện ngắn khơi khơi, không mang ý nghĩa gì. Anh ta, nhân vật duy nhất của truyện, ngồi uống rượu một mình bên cây cầu, trong chạng vạng chiều hôm, như chính tôi thỉnh thoảng cũng ngồi uống rượu một mình ở quán bình dân ngoài trời, bên cầu Chà Và, một khu vực gọi là Xóm Củi của Chợ Lớn thuở trước. Chỉ có cây cầu để anh ta nhìn, trên cây cầu đủ thứ xe cộ chạy vùn vụt, và những đám khói xe thì chậm rãi, lâu tan. Trên thành cầu, người qua kẻ lại, mặt ai cũng ít nhiều vương bụi. Anh ta ngồi mãi như thế, ngật ngừ nửa tỉnh nửa say. Khi anh ta giật mình thức dậy thì đêm đã khuya, xe cộ và người qua lại trên cầu đã bặt vắng. Chỉ còn anh ta ngồi ngó cây cầu. Tôi lại cho nhân vật của tôi làm thơ nữa, dĩ nhiên làm thơ về cây cầu: Nơi đây có một cây cầu / Có xe qua vội, khói lâu trên đường / Có mặt người có bụi vương / Có hồn neo giữa tiếc thương nuối hoài / Nơi đây có một tương lai / Có cơn mộng lỡ nối dài ngày sau // H. ơi nào có gì đâu / Nơi đây có một cây cầu đứng không. Ở hai dòng cuối của bài thơ, tôi viết tắt tên người phụ nữ của anh ta, cho có vẻ bí ẩn. Tôi lại chọn thể thơ lục bát để ông chủ báo không thể nhận ra đấy là thơ của tôi, ông biết tôi chuyên làm thứ thơ gọi là thơ tự do, thơ hiện đại, chẳng vần điệu gì hết. Ông chủ báo từng đọc thơ của tôi khá kỹ, ông nói thơ tôi — ông nói đùa, mà biết đâu thật — là thơ hại điện, chong đèn nê-ông đọc mãi, vẫn chả hiểu tôi muốn nói cái quái quỷ gì.

Ông chủ báo nhận được truyện ngắn ấy qua bưu điện, lúc tôi đang uống nước trà với ông tại toà soạn. Đọc tới đâu, ông chủ báo gật đầu tới đó, vẻ hết sức thú vị. Đọc khoảng phân nửa cái truyện ngắn, ông nói: “Rất độc đáo. Tác giả này, có thể nói là uống-chung-một-ly-nước với tác giả tôi đã đọc.” Ông lấy cục đá cuội đặt trên chỗ vừa đọc, đi vào phía trong, có lẽ ông vào toa-lét. Trở ra, ông cầm mấy trang truyện lên đọc tiếp. Ông bỗng ngồi im sững, rồi buột tiếng nói như tiếng kêu: “Đích thị là nhà văn tôi tìm kiếm đây. Hoá ra là nhà văn Nhã Đăng, cái tên dễ nhớ như thế mà tôi không nhớ. Những gì ở truyện ngắn của Nhã Đăng thì tôi không nhớ được thật đấy, nhưng cách viết, mở đầu một câu văn bằng ba chữ Ấy-tuy-nhiên, thì chỉ có một nhà văn này mà thôi, làm sao mà tôi không nhớ.” Tôi nói với ông chủ báo say mê cuồng nhiệt truyện ngắn của Nhã Đăng: “Theo tôi biết, từ Ấy-tuy-nhiên mở đầu dòng, nhà văn Nhã Đăng mượn của nhà biên khảo Đỗ Long Vân. Hai người này là bạn thân thiết với nhau đấy mà. Theo cách nói của ông, thì hai người này uống-chung-một-ly-nước khi viết từ mở đầu Ấy-tuy-nhiên.”

Tôi đã ngưng viết truyện ngắn, sau khi nghe hầu hết bạn bè văn nghệ nói đấy là sở đoản của tôi. Nhưng thây kệ, tôi lại tiếp tục viết truyện ngắn, dù chỉ có một độc giả là ông chủ báo Chính Văn. Có thể ông là một người kỳ quặc, và cảm tưởng của ông về truyện ngắn của tôi, người-viết-trong-cơn-ngà-ngà-say, thật khó hiểu. Khi ngà ngà say, tôi chán đời ghê gớm, chỉ muốn ngủ một giấc không bao giờ thức dậy.