Shirin Ebadi

Một tuần sau Hội Chợ Sách Frankfurt 2003, tôi nhận được một cú điện thoại từ nhà xuất bản sách của tôi ở Na Uy. Ban tổ chức buổi hoà nhạc nhân lễ phát giải Nobel Hoà Bình cho bà Shirin Ebai muốn nhờ tôi viết một điều gì đó cho sự kiện này.

Đây là một vinh dự mà tôi không nên từ chối; xét cho cùng, Shirin Ebadi là một nhân vật vang danh như huyền thoại. Có lẽ bà thấp hơn một mét rưỡi, nhưng bà có đủ uy thế để nói lên những thông điệp bảo vệ nhân quyền, và tiếng nói của bà vang vọng cả thế giới. Cùng lúc đó, tôi có đôi chút lo lắng về một nhiệm vụ như thế — sự kiện này sẽ được trực tiếp truyền hình đến 110 quốc gia, và tôi chỉ có hai phút để nói về một người đã cống hiến cả cuộc đời cho những người khác. Tôi tản bộ trong khu rừng gần nhà máy xay cũ kỹ nơi tôi sống ở châu Âu. Có đôi lần, tôi định gọi điện thoại cho họ biết rằng tôi không thể nghĩ ra được điều gì để nói; thế nhưng, điều làm cho cuộc sống thú vị lại là những thử thách mình phải đối diện, và như thế, cuối cùng tôi chấp nhận lời mời.

Tôi du hành đến Oslo vào ngày 9 tháng 12, và ngày sau đó — một ngày nắng đẹp — tôi có mặt trong hàng khán giả tại buổi lễ trao giải. Những cửa sổ to lớn của toà đại sảnh mở ra trước khung cảnh của hải cảng nơi, cách đây hai mươi năm, cũng vào mùa này, tôi đã ngồi với vợ tôi, nhìn ra biển lạnh giá và ăn những con tôm vừa được những tàu đánh cá mang vào. Tôi nghĩ về cuộc hành trình dài đã mang tôi từ hải cảng đó đến căn phòng này, nhưng những hồi ức của tôi bị cắt ngang bởi những tiếng kèn trumpet và sự xuất hiện của Nữ Hoàng cùng hoàng gia. Ban tổ chức trao tặng giải thưởng, và Shirin Ebadi nói một bài diễn văn đầy nhiệt huyết, phản đối kịch liệt thái độ của một vài nhà cầm quyền đang dùng cái gọi là chiến tranh chống khủng bố như một sự bào chữa để cố gắng tạo ra một loại nhà nước cảnh sát toàn cầu.

Đêm hôm đó, tại buổi hoà nhạc vinh danh người nhận giải, nữ diễn viên Catherine Zeta-Jones công bố rằng bài viết của tôi sẽ được đọc. Ngay lúc đó, tôi nhấn nút trên điện thoại di động của tôi, và chuông điện thoại ngân lên tại nhà máy xay cũ kỹ nơi tôi sống (điều này đã được xếp đặt trước), và vợ tôi bất ngờ cùng có mặt với tôi để lắng nghe Michael Douglas đọc những lời tôi viết.

Đây là những gì tôi viết, những lời mà tôi nghĩ là thích hợp cho tất cả những ai đang nỗ lực để tạo ra một thế giới tốt đẹp hơn:

Rumi, nhà thơ của xứ Ba Tư, có lần nói rằng cuộc đời giống như một sứ giả được nhà vua gởi đến một đất nước khác để thực hiện một trọng trách. Sứ giả có thể làm hàng trăm việc khác nhau trên đất nước kia, nhưng nếu người ấy không hoàn thành chỉ riêng cái trọng trách được giao phó, thì kể như chưa có việc gì được làm.

Xin vinh danh người phụ nữ, người đã hiểu được trọng trách của mình.

Xin vinh danh người phụ nữ, người đã nhìn vào con đường phía trước, và biết rằng hành trình của mình đầy khó khăn.

Xin vinh danh người phụ nữ, người đã không cố gắng để xoa dịu những khó khăn này, nhưng, ngược lại, đã lên tiếng chống lại chúng và phơi bày chúng rõ ràng trước mắt thế gian.

Xin vinh danh người phụ nữ, người làm cho những kẻ cô đơn bớt đơn độc, người nuôi dưỡng những ai khao khát công lý, người làm cho kẻ áp bức cảm thấy khổ sở như những kẻ bị áp bức.

Xin vinh danh người phụ nữ, người luôn mở rộng cửa, với đôi tay luôn làm việc và đôi chân luôn bước tới.

Xin vinh danh người phụ nữ, người là hiện thân của những câu thơ của một nhà thơ Ba Tư khác, Hafez, khi ông ta nói:

Thậm chí bảy ngàn năm của niềm vui cũng không thể biện minh cho bảy ngày áp bức.

Xin vinh danh người phụ nữ, người có mặt tại đêm nay, cầu mong bà là mỗi người của chúng ta, cầu mong cho tấm gương của bà được truyền bá, cầu mong cho bà vẫn còn nhiều ngày khó khăn trước mặt, để bà có thể hoàn tất công việc của bà, nhờ đó mà trong những thế hệ tiếp theo, ý nghĩa của chữ ‘bất công’ sẽ chỉ được tìm thấy trong những định nghĩa của từ điển và không bao giờ có trong đời sống của con người.

Và cầu mong cho bà du hành một cách chậm rãi, bởi vì bước chân của bà là bước chân của sự chuyển hoá, và sự chuyển hoá, sự chuyển hoá đúng nghĩa, luôn luôn cần một thời gian rất dài.

Đã đăng: