thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Người nhạc sĩ dương cầm tại một trung tâm thương mại

 

Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm

 

 

NGƯỜI NHẠC SĨ DƯƠNG CẦM TẠI MỘT TRUNG TÂM THƯƠNG MẠI

 

Tôi đang đi dạo một cách lơ đãng trong một trung tâm thương mại với Ursula, một người bạn, là nghệ sĩ vĩ cầm gốc Hungary và hiện nay là một nhạc sĩ chính trong hai dàn nhạc quốc tế. Thình lình, cô nắm chặt tay tôi:

“Lắng nghe kìa!”

Tôi lắng nghe. Tôi nghe tiếng nói của những người lớn, tiếng khóc gào của một đứa trẻ, tiếng ồn từ những máy truyền hình vọng ra từ những cửa hàng bán thiết bị điện, tiếng lách cách của những đôi giày cao gót gõ lên nền gạch hoa, và tiếng nhạc văng vẳng thường nghe trong mọi trung tâm thương mại trên thế giới.

“Tuyệt vời quá phải không?”

Tôi bảo rằng tôi không nghe được gì tuyệt vời hoặc khác thường cả.

“Tiếng dương cầm!”, cô nói, nhìn tôi với một vẻ thất vọng. “Người nhạc sĩ dương cầm thật là tuyệt diệu!”

“Chắc là một đĩa hát.”

“Đừng nói nhảm.”

Khi tôi lắng nghe chăm chú hơn, quả thực, chắc chắn đó là tiếng nhạc sống. Người nghệ sĩ đang chơi một bản sonata của Chopin, và bây giờ, khi tôi có thể tập trung lắng nghe, những nốt nhạc dường như lấn át mọi tiếng động dọc theo các lối đi chen chúc những con người, những cửa hàng, những cuộc trả giá, và mọi thứ mà ai cũng có được, theo như những lời rao hàng, ngoại trừ tôi và bạn. Chúng tôi đi đến khu vực bán thức ăn, nơi đó mọi người đang ăn, uống, nói, cãi nhau, đọc báo, và nơi đó có một trong những điều hấp dẫn đặc biệt mà tất cả các khu thương mại thường ban tặng cho các khách hàng của họ.

Trong trường hợp này, đó là một cây dương cầm và một nhạc sĩ dương cầm.

Người nhạc sĩ dương cầm chơi thêm hai bài sonata của Chopin, rồi những nhạc phẩm khác của Schubert và Mozart. Anh khoảng ba mươi tuổi. Lời yết thị bên cạnh sân khấu giới thiệu rằng anh là một nhạc sĩ nổi tiếng đến từ Georgia, một trong những nước cộng hoà Xô-viết trước kia. Có lẽ anh đã tìm việc làm, không có nơi nào tiếp nhận, anh tuyệt vọng, thôi không tìm việc nữa, và giờ đây anh có mặt tại trung tâm thương mại này.

Thế nhưng tôi không chắc rằng anh thực sự hiện diện ở nơi này: đôi mắt của anh tập trung vào cái thế giới kỳ diệu, nơi mà những bài nhạc được sáng tác; đôi bàn tay của anh chia sẻ cho chúng tôi tất cả tình cảm, tâm hồn, niềm đam mê của anh, những điều tốt đẹp nhất của anh, tất cả những năm tháng của sự rèn luyện, tập trung và kỷ luật của anh.

Có một điều hình như anh không hiểu, rằng không một ai, hoàn toàn không một ai, đến đó để lắng nghe anh; họ đến đó để mua sắm, ăn uống, để tiêu khiển thời gian, để ngắm hàng hoá qua cửa kính, hoặc để gặp gỡ bạn bè. Một vài người dừng lại bên cạnh chúng tôi, nói chuyện ồn ào, rồi đi tiếp. Người nhạc sĩ dương cầm không lưu ý — anh vẫn đang trao đổi với những thiên thần của Mozart. Và anh cũng không lưu ý rằng anh có hai khán giả, một trong hai người đó là một nhạc sĩ vĩ cầm cực kỳ tài ba đang lắng nghe với đôi mắt ngấn lệ.

Tôi nhớ lại, một lần nọ tôi đến nhà thờ và chứng kiến một phụ nữ trẻ đang đánh đàn để dâng tặng lên Thượng Đế, nhưng đó là trong nhà thờ, và tôi phần nào hiểu được. Còn ở đây thì, ngược lại, không một ai lắng nghe, có lẽ cả Thượng Đế cũng không.

Nói thế thì không đúng sự thật. Thượng Đế đang lắng nghe. Thượng Đế đang ở trong tâm hồn và trong đôi tay của người đàn ông này, bởi vì anh đang cống hiến những điều tốt đẹp nhất của anh, bất kể anh có được lưu tâm hay không, bất kể món tiền anh được thù lao là bao nhiêu. Anh đang chơi đàn như anh đang ở trong nhà hát lớn Scala tại Milan hoặc nhà hát lớn Opéra tại Paris. Anh đang chơi đàn vì đó là phận mệnh của anh, niềm vui của anh, và lẽ sống của anh.

Tâm hồn tôi tràn ngập niềm ngưỡng mộ và sự kính trọng sâu sắc đối với một con người, ngay trong khoảnh khắc ấy, đang nhắc nhở tôi một bài học rất quan trọng: rằng mỗi người chúng ta có một sứ mệnh riêng để hoàn thành, và đó là tất cả. Không hề gì nếu những người khác ủng hộ chúng ta hoặc phê phán chúng ta, chẳng màng đến chúng ta hoặc chấp nhận chúng ta — chúng ta thực hiện công việc đó bởi vì nó là phận mệnh của chúng ta trên mặt đất này, và là suối nguồn của mọi niềm vui.

Người nhạc sĩ dương cầm kết thúc với một bài nhạc khác của Mozart và, lần đầu tiên, anh lưu ý đến sự hiện diện của chúng tôi. Anh dè dặt và lịch sự gật đầu chào chúng tôi, và chúng tôi cũng làm như thế. Rồi anh quay trở lại cõi thiên đường của anh, và tốt nhất nên để yên cho anh ở đó, không bị ảnh hưởng bởi thế giới chung quanh, hoặc thậm chí bởi những tiếng vỗ tay khe khẽ của chúng tôi. Anh là một tấm gương cho chúng ta. Bất cứ khi nào chúng ta có cảm giác rằng không ai quan tâm đến điều chúng ta đang làm, chúng ta hãy nghĩ đến người nhạc sĩ dương cầm đó. Anh đang nói chuyện với Thượng Đế xuyên qua công việc của anh, và không có điều gì khác quan trọng cả.

 

 

-----------------
Dịch theo bản tiếng Anh của Margaret Jull Costa, “The Pianist in the Shopping Mall”, trong Paulo Coelho, Like the Flowing River: Thoughts and Reflections (Sydney: HarperCollins, 2007), 61-63
 

 

 

Đã đăng:

Ở Nhật, tôi có tham dự một nghi lễ uống trà. Bạn đi vào một căn phòng nhỏ, được mời trà, và thực sự chỉ có vậy, ngoại trừ mọi chuyện được thực hiện với rất nhiều nghi thức khiến một việc tầm thường hàng ngày được chuyển hoá thành một khoảnh khắc của sự giao hoà với vũ trụ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Đám mây và cồn cát  (truyện / tuỳ bút) 
... Rồi chàng mỉm cười hân hoan và nói: “Nếu em muốn, bây giờ anh có thể mưa lên em. Anh biết là anh chỉ vừa đến đây, nhưng anh yêu em, và anh muốn ở lại đây mãi mãi.” “Khi em vừa nhìn thấy anh trên bầu trời cao, em cũng yêu anh nữa,” nàng cồn cát nói. “Nhưng nếu anh biến những làn tóc trắng đáng yêu kia thành mưa, anh sẽ chết.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Lời cầu nguyện mà tôi đã quên  (truyện / tuỳ bút) 
Cách đây ba tuần, trong lúc tôi đi dạo quanh vùng São Paulo, thì một người bạn — Edinho — trao cho tôi một tờ truyền đơn có nhan đề Khoảnh Khắc Thiêng Liêng. Được in bốn màu, trên loại giấy rất tốt, không đề cập đến bất cứ nhà thờ hoặc tôn giáo nào, tờ truyền đơn này chỉ in một lời cầu nguyện trên mặt sau của nó. Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của tôi khi tôi nhìn thấy tên tác giả của lời cầu nguyện... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Biến cố này đã mang đến sự thay đổi lớn trên thế giới, và những người đã bị chôn vùi dưới đống đổ nát của hai toà cao ốc ấy giờ đây đang khiến cho chúng ta suy nghĩ lại về cuộc sống và những giá trị của chúng ta. Khi những toà cao ốc ấy sụp đổ, chúng kéo theo với chúng những ước mơ và những niềm hy vọng; nhưng đồng thời chúng mở ra cho chúng ta những chân trời, và cho phép mỗi chúng ta suy tưởng về ý nghĩa của cuộc sống chúng ta... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm, với sự hiệu đính của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Nữ Thánh Nhá Chica ở Baependi  (truyện / tuỳ bút) 
... Khi tôi đang bước vào trong ngôi nhà, một người phụ nữ trẻ bước ra từ một tiệm quần áo và nói: “Tôi biết rằng cuốn sách Maktub của ông đã được đề tặng Nữ Thánh Nhá Chica. Tôi chắc rằng bà thực sự hài lòng.” Và cô ấy không nói gì khác nữa. Nhưng đó chính là dấu hiệu mà tôi đã chờ đợi... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Du lịch một cách khác  (truyện / tuỳ bút) 
... Henry Miller thường nói rằng khám phá ra một giáo đường mà chưa từng có ai nghe đến thì quan trọng hơn là đi đến Rome và cảm thấy cần phải viếng Nhà Nguyện Sistina với hai trăm ngàn du khách khác la hét trong tai bạn... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Về sự thanh nhã  (truyện / tuỳ bút) 
... Sự thanh nhã của cơ thể mà tôi đang nói đến thì xuất phát từ bên trong cơ thể chứ không từ bề mặt hời hợt bên ngoài; với sự thanh nhã đó, chúng ta vinh danh cái cung cách chúng ta đặt hai bàn chân trên mặt đất. Đó là lý do tại sao, bất cứ khi nào bạn cảm thấy không thoải mái trong tư thái đúng đắn, bạn đừng nên nghĩ rằng nó sai hoặc giả tạo. Thật vậy, sự thanh nhã không phải dễ dàng đạt được. Những bước chân thanh nhã làm cho con đường cảm thấy vinh dự bởi phẩm cách của kẻ hành hương... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Đám tang của tôi  (truyện / tuỳ bút) 
... Chúng ta cũng phải biết ơn cái chết, bởi vì nó làm cho chúng ta suy nghĩ về tầm quan trọng của mỗi quyết định chúng ta đưa ra, hoặc không đưa ra; nó làm cho chúng ta dừng lại trước bất cứ hành vi nào khiến chúng ta bị vướng vào kiểu ‘sống mà như chết’, và, thay vào đó, nó thúc giục chúng ta bất chấp tất cả, đánh cược tất cả cho những điều mà chúng ta luôn luôn mơ ước thực hiện, bởi vì, dù chúng ta có thích hay không, thiên thần của cái chết vẫn đang chờ đợi chúng ta... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Phía bên kia của Tháp Babel  (truyện / tuỳ bút) 
... Khi Nhân Loại càng ngày càng có nhiều tham vọng, Thượng Đế đã tàn phá Tháp Babel, và mọi người bắt đầu nói nhiều ngôn ngữ khác nhau. Tuy nhiên, với sự khoan dung vô hạn của Ngài, Ngài cũng tạo nên những con người có khả năng xây dựng những chiếc cầu ngôn ngữ để giúp cho sự đối thoại và sự truyền bá tư tưởng của nhân loại. Những con người đó, những con người mà mỗi lần chúng ta mở một cuốn sách dịch ra để đọc, chúng ta hiếm khi chịu khó lưu ý đến tên tuổi của họ, chính là các dịch giả... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Xin vinh danh người phụ nữ, người làm cho những kẻ cô đơn bớt đơn độc, người nuôi dưỡng những ai khao khát công lý, người làm cho kẻ áp bức cảm thấy khổ sở như những kẻ bị áp bức. Xin vinh danh người phụ nữ, người luôn mở rộng cửa, với đôi tay luôn làm việc và đôi chân luôn bước tới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Sách và thư viện (truyện / tuỳ bút)
... Hãy cho những cuốn sách của chúng ta tự do du hành, để rồi chúng được những bàn tay khác chạm vào, và được những đôi mắt khác thưởng thức. Trong lúc tôi viết điều này, tôi thoáng nhớ lại một bài thơ của Jorge Luis Borges nói về những cuốn sách không bao giờ được giở ra một lần nữa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm & Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Phương cách của cây cung (truyện / tuỳ bút)
... Là một người chiến binh của ánh sáng, một khi đã thực hiện nhiệm vụ và chuyển hoá ý định của mình thành động tác, thì anh ta không còn sợ gì nữa: anh ta đã làm những gì nên làm. Anh ta không để mình bị tê liệt vì sợ hãi. Thậm chí nếu mũi tên không chạm vào mục tiêu, anh ta sẽ có một cơ hội khác, bởi vì anh ta không thoả hiệp với sự hèn nhát... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Manuel lên thiên đàng (truyện / tuỳ bút)
Có một dạo, Manuel được thưởng thức sự tự do của tuổi hưu trí, không phải thức dậy vào một giờ nhất định, và có thể dùng thời gian để làm bất cứ điều gì ông muốn. Tuy nhiên, chẳng mấy chốc ông lại rơi vào cơn trầm cảm. Ông cảm thấy vô dụng, bị loại ra khỏi cái xã hội mà ông đã góp phần xây dựng, bị những đứa con đã trưởng thành của ông bỏ rơi, ông không còn khả năng để hiểu ý nghĩa của cuộc sống, không hề băn khoăn để trả lời câu hỏi cũ kỹ: “Tôi đang làm gì đây?”... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Manuel là một người tự do (truyện / tuỳ bút)
... Một đêm kia, một thiên thần hiện đến bên ông trong lúc ông đang ngủ: “Ông đã làm gì trong cuộc đời? Có phải ông đã cố gắng để sống đúng như những gì ông mơ ước?” Một ngày dài khác bắt đầu. Những tờ báo. Những tin tức trên đài truyền hình. Khu vườn. Bữa ăn trưa. Một giấc ngủ trưa ngắn. Ông có thể làm bất cứ những gì ông muốn, ngoại trừ, ngay bây giờ, ông khám phá ra rằng ông không còn muốn làm gì nữa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Thiên thần tiếp tục hỏi: “Liệu ông có khả năng bỏ ra ít nhất mười lăm phút mỗi ngày để ngắm nhìn thế giới và bản thân, mà không làm gì cả?” Manuel nói ông cũng muốn như thế, nhưng ông không có thời giờ. “Ông đang nói dối với tôi”, thiên thần nói. “Mọi người đều có thời giờ để làm điều đó. Chỉ vì họ thiếu sự quyết tâm. Làm việc là một điều may mắn khi nó giúp cho chúng ta suy nghĩ về việc chúng ta đang làm; nhưng nó trở thành một tai hoạ khi khi tác dụng của nó chỉ là để ngăn chặn chúng ta suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Tôi tiếp tục đào nhổ những cây tôi không thích rồi xếp chúng vào một đống để đốt. Có lẽ tôi đã mất quá nhiều thời gian để suy nghĩ về những chuyện đáng lẽ không cần phải suy nghĩ, mà cần phải ra tay để làm. Thế nhưng, mỗi động tác được thực hiện bởi một con người thì đều thiêng liêng và mang đầy những hệ quả, và điều đó khiến tôi càng suy nghĩ nhiều hơn về việc tôi đang làm... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Thành Cát Tư Hãn và con chim ưng (truyện / tuỳ bút)
... Lần này, ông rút kiếm ra khỏi vỏ, nhặt chiếc cốc và lại hứng nước, một mắt canh chừng dòng nước chảy, còn mắt kia để ý đến con chim ưng. Ngay lúc ông có đủ nước trong cốc và sắp uống, thì con chim ưng lại bay lên và lao về phía ông. Thành Cát Tư Hãn, với một nhát kiếm, đâm thủng qua lồng ngực con chim... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Câu chuyện của cây bút chì (truyện / tuỳ bút)
Một cậu bé xem bà ngoại viết một lá thư. Được một chốc thì cậu hỏi: “Có phải bà đang viết một câu chuyện về những gì chúng ta đã làm? Có phải câu chuyện này nói về cháu không?” Bà ngoại của cậu bé ngừng tay và nói với đứa cháu: “Thực sự là bà đang viết về cháu đó, nhưng cây bút chì bà đang dùng để viết còn quan trọng hơn những chữ bà viết, cháu à. Bà hy vọng rằng khi cháu lớn lên, cháu sẽ giống như cây bút chì này.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Thường thường bạn có thể nhìn thấy một ngọn núi ở đàng xa — đẹp đẽ, lôi cuốn và nhiều thử thách. Tuy nhiên, khi bạn cố gắng để đi đến đó, điều gì sẽ xảy ra? Chung quanh nó sẽ có rất nhiều lối đi; những rừng cây sẽ chắn lối giữa bạn và mục tiêu của bạn; và những gì bạn thấy rõ ràng trên bản đồ sẽ trở nên phức tạp hơn rất nhiều trong thực tế. Vì vậy, bạn phải thử hết những lối đi và những đường mòn, cho đến một ngày nào đó, bạn tìm thấy đỉnh núi mà bạn muốn trèo lên... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Từ đây trở đi — và suốt hàng trăm năm sau nữa — Vũ Trụ sẽ hỗ trợ những chiến binh ánh sáng và ngăn chặn những kẻ mang định kiến. Năng lực của Quả Đất cần được làm mới lại. Những ý tưởng mới cần không gian. Thân thể và tâm hồn cần những thử thách mới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021