Trong khoảng thời gian làm ở báo VnExpress, tôi có lần từ chối một bài viết cậy đăng của Peter M., vốn là phóng viên văn hóa nổi tiếng của hãng CNN. Bài viết xem ra sắc sảo và nhẹ nhàng.

Peter M. giới thiệu và viết về nghệ sĩ T., một tay saxophone có hạng trong làng kèn Jazz Việt Nam. Nội dung bài viết có thể lược thuật bằng những nét chính như sau:

“So với các trào lưu âm nhạc hiện đại của thế giới thì ‘Jazz Việt Nam’ chưa thực sự phát triển. Nhưng qua liên hoan ‘Nhạc Jazz châu Âu lần thứ 3’ được tổ chức ở Sàigòn tôi đã tin vào tài năng của T.

“Về kĩ thuật của T. chúng ta sẽ còn thời gian nói đến. Ở bài viết này, tôi chỉ lưu ý đặc biệt về đôi mắt của T. Tôi đã xem nhiều nghệ sĩ biểu diễn Jazz trên thế giới tôi chưa thấy ai có đôi mắt đẹp như anh ấy. Trong tiếng kèn mê mỏi, đôi mắt như làm chủ được thực tại và thấu thị vào tương lai. Lịch sử như ngưng đọng trong đôi mắt nhưng lại đột phá qua tiếng kèn. Đó là những phách đảo tột bậc làm nên những khoảnh khắc phiêu lãng của Jazz…

“ Đôi mắt của người nghệ sĩ ấy bao giờ cũng lim dim, đê mê như đang mơ ngủ. Nhưng không, nó đã khôn ngoan giấu kín ngọn lửa tiềm ẩn khát vọng nghệ thuật. Nó cho tôi tình yêu và niềm tin vào nghệ thuật Việt Nam trong tương lai…”

Tôi không thể đăng bài viết đó nếu như chưa đưa được cho T. tham khảo. Nhưng làm sao có thể đưa cho T. xem khi mà thực sự đôi mắt anh đã mù cách đây 30 năm vì thương tích đạn pháo trong chiến tranh? Đã từ lâu T. không thấy được hiện tại, vô vọng trước tương lai. Tâm hồn nghệ sĩ của anh triền miên chảy máu vì bị chà xát nỗi căm hờn trong quá khứ. Chẳng lẽ đó tiếp tục là cái nhìn của nghệ thuật Việt Nam trong tương lai?