thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Nước mắt sa mạc

 

Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm

 

 

NƯỚC MẮT CỦA SA MẠC

 

Một người bạn của tôi trở về từ Morocco kể lại một câu chuyện thú vị về một nhà truyền giáo. Ngay khi nhà truyền giáo ấy đến Marrakesh, ông đã quyết định mỗi buổi sáng sẽ đi bộ trong sa mạc nằm kề ngay bên ngoài thành phố. Lần đầu tiên đi bộ trong sa mạc, ông thấy có một người nằm úp tai xuống đất và dùng một bàn tay xoa lên cát.

“Rõ là chàng này điên,” nhà truyền giáo nghĩ thầm.

Nhưng cảnh này lập lại mỗi ngày, và sau một tháng, thắc mắc vì hành động lạ lùng này, ông quyết định nói chuyện với người lạ mặt. Quỳ xuống bên cạnh người lạ mặt, cảm thấy rất khó khăn vì chưa nói tiếng Ả-rập lưu loát, ông hỏi:

“Anh đang làm gì vậy?”

“Tôi làm bạn với sa mạc và an ủi nó vì nó đang cô đơn và rơi nước mắt.”

“Tôi không hề biết rằng sa mạc có khả năng rơi nước mắt.”

“Mỗi ngày nó khóc bởi vì nó mơ được hữu ích cho con người, và được biến thành một khu vườn mênh mông để người ta có thể trồng ngũ cốc và hoa, và có cỏ để nuôi cừu.”

“Vậy thì hãy bảo với sa mạc rằng nó đang thực hiện một nhiệm vụ rất quan trọng,” nhà truyền giáo nói. “Bất cứ khi nào ta đi trong sa mạc, ta mới hiểu được kích thước thật của con người, bởi vì sự mênh mông của sa mạc nhắc cho ta rằng chúng ta nhỏ nhoi biết bao khi so với Thượng Đế. Khi ta nhìn vào những hạt cát của sa mạc, ta liên tưởng đến hàng triệu con người trên thế giới được sinh ra bình đẳng, mặc dù thế giới thường không công bằng đối với mọi con người. Những ngọn núi của sa mạc giúp cho ta trầm tưởng, và khi ta nhìn thấy mặt trời mọc ở chân trời, tâm hồn ta tràn đầy niềm vui và ta cảm thấy gần gũi hơn với Tạo Hoá.”

 

Nhà truyền giáo chia tay với người đàn ông rồi quay lại với công việc hàng ngày của mình. Hãy hình dung sự ngạc nhiên của ông khi, sáng hôm sau, ông lại thấy người ấy tại vị trí cũ và cũng với một tư thế như vậy.

“Anh đã kể cho sa mạc những điều ta nói chưa?”

Người đàn ông gật đầu.

“Và nó vẫn khóc?”

“Tôi có thể nghe từng tiếng nức nở. Bây giờ nó đang than khóc bởi vì nó đã bỏ ra hàng ngàn năm để nghĩ rằng nó hoàn toàn vô ích và nó đã lãng phí hàng bấy nhiêu năm để báng bổ Thượng Đế và số mệnh của chính nó.”

“Vậy thì hãy bảo với sa mạc rằng mặc dù con người chúng ta có cuộc sống ngắn ngủi hơn nhiều, chúng ta cũng bỏ nhiều thời gian để nghĩ rằng chúng ta vô dụng. Hiếm khi chúng ta khám phá ra số phận đích thực của chúng ta, và có cảm giác rằng Thượng Đế đã bất công với chúng ta. Cuối cùng, khi thời điểm đến, và một điều gì đó xảy ra tiết lộ cho chúng ta biết lý do chúng ta được sinh ra, chúng ta nghĩ rằng đã quá trễ để thay đổi cuộc sống của mình và tiếp tục chịu đựng, và, như sa mạc, chúng ta oán trách chính mình về khoảng thời gian đã bị lãng phí.”

“Tôi không biết sa mạc sẽ nghe điều đó hay không,” người đàn ông nói. “Sa mạc đã quen với sự đau khổ, và không thể nhìn mọi điều theo một cách khác được.”

“Hãy làm điều ta thường làm khi ta cảm nhận được người nào đó mất tất cả hy vọng. Chúng ta hãy cầu nguyện.”

Hai người đàn ông quỳ xuống và cầu nguyện. Một người quay về hướng Mecca bởi vì anh là một tín đồ Hồi Giáo, và người kia đan hai tay lại để cầu nguyện bởi vì ông là người Công Giáo. Mỗi người cầu nguyện Thượng Đế riêng của họ, mãi mãi chỉ là một Thượng Đế, mặc dù con người khăng khăng gọi ngài bằng những tên khác nhau.

 

Ngày kế tiếp, khi nhà truyền giáo đi bộ vào buổi sáng, người đàn ông kia không còn ở đó nữa. Tại nơi anh ta thường ôm mặt đất, dường như cát đã trở nên ẩm ướt, bởi một dòng suối nhỏ đã bắt đầu nổi bọt nước chỗ đó. Trong những tháng tiếp theo, dòng suối phát triển, và dân cư trong thành phố đến xây một cái giếng ở đó.

Người Bedouin gọi nơi đó là “Giếng của Nước Mắt Sa Mạc”. Họ bảo rằng bất cứ ai uống nước từ cái giếng này sẽ tìm ra cách chuyển hoá lý do của sự đau khổ thành lý do của niềm hân hoan, và cuối cùng sẽ tìm thấy số phận đích thực của mình.

 

 

-----------------
Dịch theo bản tiếng Anh của Margaret Jull Costa, “The Tears of the Desert”, trong Paulo Coelho, Like the Flowing River: Thoughts and Reflections (Sydney: HarperCollins, 2007), 173-175.
 

 

 

Đã đăng:

Tin vào điều bất khả  (truyện / tuỳ bút) 
... Hầu hết người ta tránh né sự tranh đấu, vì vô số lý do khác nhau: vì óc thoả hiệp, vì tuổi tác, vì sợ những người khác chê cười, vì cảm giác bất lực. Chúng ta thấy những người đồng loại bị đối xử bất công và chúng ta không nói gì cả. “Tôi sẽ không dính líu vào những cuộc ẩu đả một cách không cần thiết” là lời biện hộ được đưa ra. Đây là thái độ của một kẻ hèn nhát... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Những quy chế cho thiên niên kỷ mới  (truyện / tuỳ bút) 
1. Tất cả chúng ta đều khác nhau, và nên hết sức cố gắng để giữ nguyên sự dị biệt như vậy. / 2. Mỗi con người được trao cho hai khả năng: hành động và tư duy. Cả hai khả năng đều đưa chúng ta đến cùng một điểm. / 3. Mỗi con người được trao cho hai phẩm chất: sức mạnh và tài năng. Sức mạnh dẫn dắt chúng ta hướng tới số phận của mình. Tài năng buộc chúng ta chia sẻ với những người khác những gì tuyệt hảo nhất của mình... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Trên Blue Mountains  (truyện / tuỳ bút) 
... “Thật vậy, anh đã sai lầm,” người pháp sư nói, “nhưng bây giờ đã quá trễ rồi.” Rồi ông biến hoá ba chị em thành ba tảng đá, để bất cứ ai đi ngang qua đó sẽ hiểu được rằng hạnh phúc của một người không có nghiã là niềm bất hạnh của những người khác... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Và tôi nhận thức được rằng tôi đang trải qua một khoảnh khắc không thể quên được trong đời mình, một loại nhận thức chỉ đến với chúng ta một khi khoảnh khắc kỳ diệu đã trôi qua. Tôi hoàn toàn chìm đắm vào khoảnh khắc đó, không nhớ về quá khứ, không nghĩ đến tương lai, chỉ đơn thuần cảm nghiệm buổi bình minh ấy, âm nhạc ấy, sự dịu ngọt ấy, và lời cầu nguyện tình cờ ấy... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Những người Da Đỏ nói: “Hôm nay là một ngày tốt cho bất cứ ai từ giã thế giới này.” Và một hiền nhân đã nói: “Cái chết luôn ngồi bên cạnh bạn, vì vậy, khi bạn cần làm điều gì quan trọng, nó sẽ cho bạn sức mạnh và sự can đảm mà bạn cần.” Độc giả thân mến, tôi hy vọng rằng bạn đã nghĩ đến điều này. Sợ chết là dại dột, bởi vì tất cả chúng ta, sớm muộn gì rồi cũng sẽ chết. Và chỉ những ai chấp nhận sự thật này thì mới được chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc sống... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Chiếc hộp của Pandora  (truyện / tuỳ bút) 
... Chữ “hy vọng” đã bị lạm dụng bởi các nhà cầm quyền, những kẻ luôn đưa ra những lời hứa hẹn dù tự biết trước rằng sẽ không thực hiện; do đó, họ càng nói đến chữ “hy vọng” chừng nào thì càng gây tổn thương đến tâm trạng của người dân chừng ấy. Chữ “hy vọng” thường thức dậy cùng với chúng ta vào buổi sáng, bị tổn thương đau đớn suốt cả ngày dài, và chết gục khi đêm xuống, rồi lại tái sinh vào buổi sớm mai của một ngày mới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Tôi hỏi cô tại sao cô làm như thế. “Để duy trì sự quân bình của thế giới,” cô trả lời. “Có thể điều này nghe như vô lý, nhưng có một mạng lưới mỏng manh chung quanh tất cả chúng ta; chúng ta có thể làm cho mạng lưới này mạnh hơn hoặc yếu hơn, tuỳ vào cách cư xử của chúng ta như thế nào...” [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Thượng Đế đang lắng nghe. Thượng Đế đang ở trong tâm hồn và trong đôi tay của người đàn ông này, bởi vì anh đang cống hiến những điều tốt đẹp nhất của anh, bất kể anh có được lưu tâm hay không, bất kể món tiền anh được thù lao là bao nhiêu. Anh đang chơi đàn như anh đang ở trong nhà hát lớn Scala tại Milan hoặc nhà hát lớn Opéra tại Paris. Anh đang chơi đàn vì đó là phận mệnh của anh, niềm vui của anh, và lẽ sống của anh... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Ở Nhật, tôi có tham dự một nghi lễ uống trà. Bạn đi vào một căn phòng nhỏ, được mời trà, và thực sự chỉ có vậy, ngoại trừ mọi chuyện được thực hiện với rất nhiều nghi thức khiến một việc tầm thường hàng ngày được chuyển hoá thành một khoảnh khắc của sự giao hoà với vũ trụ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Đám mây và cồn cát (truyện / tuỳ bút)
... Rồi chàng mỉm cười hân hoan và nói: “Nếu em muốn, bây giờ anh có thể mưa lên em. Anh biết là anh chỉ vừa đến đây, nhưng anh yêu em, và anh muốn ở lại đây mãi mãi.” “Khi em vừa nhìn thấy anh trên bầu trời cao, em cũng yêu anh nữa,” nàng cồn cát nói. “Nhưng nếu anh biến những làn tóc trắng đáng yêu kia thành mưa, anh sẽ chết.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Cách đây ba tuần, trong lúc tôi đi dạo quanh vùng São Paulo, thì một người bạn — Edinho — trao cho tôi một tờ truyền đơn có nhan đề Khoảnh Khắc Thiêng Liêng. Được in bốn màu, trên loại giấy rất tốt, không đề cập đến bất cứ nhà thờ hoặc tôn giáo nào, tờ truyền đơn này chỉ in một lời cầu nguyện trên mặt sau của nó. Hãy tưởng tượng sự ngạc nhiên của tôi khi tôi nhìn thấy tên tác giả của lời cầu nguyện... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Biến cố này đã mang đến sự thay đổi lớn trên thế giới, và những người đã bị chôn vùi dưới đống đổ nát của hai toà cao ốc ấy giờ đây đang khiến cho chúng ta suy nghĩ lại về cuộc sống và những giá trị của chúng ta. Khi những toà cao ốc ấy sụp đổ, chúng kéo theo với chúng những ước mơ và những niềm hy vọng; nhưng đồng thời chúng mở ra cho chúng ta những chân trời, và cho phép mỗi chúng ta suy tưởng về ý nghĩa của cuộc sống chúng ta... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm, với sự hiệu đính của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Nữ Thánh Nhá Chica ở Baependi (truyện / tuỳ bút)
... Khi tôi đang bước vào trong ngôi nhà, một người phụ nữ trẻ bước ra từ một tiệm quần áo và nói: “Tôi biết rằng cuốn sách Maktub của ông đã được đề tặng Nữ Thánh Nhá Chica. Tôi chắc rằng bà thực sự hài lòng.” Và cô ấy không nói gì khác nữa. Nhưng đó chính là dấu hiệu mà tôi đã chờ đợi... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Du lịch một cách khác (truyện / tuỳ bút)
... Henry Miller thường nói rằng khám phá ra một giáo đường mà chưa từng có ai nghe đến thì quan trọng hơn là đi đến Rome và cảm thấy cần phải viếng Nhà Nguyện Sistina với hai trăm ngàn du khách khác la hét trong tai bạn... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Về sự thanh nhã (truyện / tuỳ bút)
... Sự thanh nhã của cơ thể mà tôi đang nói đến thì xuất phát từ bên trong cơ thể chứ không từ bề mặt hời hợt bên ngoài; với sự thanh nhã đó, chúng ta vinh danh cái cung cách chúng ta đặt hai bàn chân trên mặt đất. Đó là lý do tại sao, bất cứ khi nào bạn cảm thấy không thoải mái trong tư thái đúng đắn, bạn đừng nên nghĩ rằng nó sai hoặc giả tạo. Thật vậy, sự thanh nhã không phải dễ dàng đạt được. Những bước chân thanh nhã làm cho con đường cảm thấy vinh dự bởi phẩm cách của kẻ hành hương... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Đám tang của tôi (truyện / tuỳ bút)
... Chúng ta cũng phải biết ơn cái chết, bởi vì nó làm cho chúng ta suy nghĩ về tầm quan trọng của mỗi quyết định chúng ta đưa ra, hoặc không đưa ra; nó làm cho chúng ta dừng lại trước bất cứ hành vi nào khiến chúng ta bị vướng vào kiểu “sống mà như chết”, và, thay vào đó, nó thúc giục chúng ta bất chấp tất cả, đánh cược tất cả cho những điều mà chúng ta luôn luôn mơ ước thực hiện, bởi vì, dù chúng ta có thích hay không, thiên thần của cái chết vẫn đang chờ đợi chúng ta... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Phía bên kia của Tháp Babel (truyện / tuỳ bút)
... Khi Nhân Loại càng ngày càng có nhiều tham vọng, Thượng Đế đã tàn phá Tháp Babel, và mọi người bắt đầu nói nhiều ngôn ngữ khác nhau. Tuy nhiên, với sự khoan dung vô hạn của Ngài, Ngài cũng tạo nên những con người có khả năng xây dựng những chiếc cầu ngôn ngữ để giúp cho sự đối thoại và sự truyền bá tư tưởng của nhân loại. Những con người đó, những con người mà mỗi lần chúng ta mở một cuốn sách dịch ra để đọc, chúng ta hiếm khi chịu khó lưu ý đến tên tuổi của họ, chính là các dịch giả... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Xin vinh danh người phụ nữ, người làm cho những kẻ cô đơn bớt đơn độc, người nuôi dưỡng những ai khao khát công lý, người làm cho kẻ áp bức cảm thấy khổ sở như những kẻ bị áp bức. Xin vinh danh người phụ nữ, người luôn mở rộng cửa, với đôi tay luôn làm việc và đôi chân luôn bước tới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Sách và thư viện (truyện / tuỳ bút)
... Hãy cho những cuốn sách của chúng ta tự do du hành, để rồi chúng được những bàn tay khác chạm vào, và được những đôi mắt khác thưởng thức. Trong lúc tôi viết điều này, tôi thoáng nhớ lại một bài thơ của Jorge Luis Borges nói về những cuốn sách không bao giờ được giở ra một lần nữa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm & Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Phương cách của cây cung (truyện / tuỳ bút)
... Là một người chiến binh của ánh sáng, một khi đã thực hiện nhiệm vụ và chuyển hoá ý định của mình thành động tác, thì anh ta không còn sợ gì nữa: anh ta đã làm những gì nên làm. Anh ta không để mình bị tê liệt vì sợ hãi. Thậm chí nếu mũi tên không chạm vào mục tiêu, anh ta sẽ có một cơ hội khác, bởi vì anh ta không thoả hiệp với sự hèn nhát... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Manuel lên thiên đàng (truyện / tuỳ bút)
Có một dạo, Manuel được thưởng thức sự tự do của tuổi hưu trí, không phải thức dậy vào một giờ nhất định, và có thể dùng thời gian để làm bất cứ điều gì ông muốn. Tuy nhiên, chẳng mấy chốc ông lại rơi vào cơn trầm cảm. Ông cảm thấy vô dụng, bị loại ra khỏi cái xã hội mà ông đã góp phần xây dựng, bị những đứa con đã trưởng thành của ông bỏ rơi, ông không còn khả năng để hiểu ý nghĩa của cuộc sống, không hề băn khoăn để trả lời câu hỏi cũ kỹ: “Tôi đang làm gì đây?”... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Manuel là một người tự do (truyện / tuỳ bút)
... Một đêm kia, một thiên thần hiện đến bên ông trong lúc ông đang ngủ: “Ông đã làm gì trong cuộc đời? Có phải ông đã cố gắng để sống đúng như những gì ông mơ ước?” Một ngày dài khác bắt đầu. Những tờ báo. Những tin tức trên đài truyền hình. Khu vườn. Bữa ăn trưa. Một giấc ngủ trưa ngắn. Ông có thể làm bất cứ những gì ông muốn, ngoại trừ, ngay bây giờ, ông khám phá ra rằng ông không còn muốn làm gì nữa... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Thiên thần tiếp tục hỏi: “Liệu ông có khả năng bỏ ra ít nhất mười lăm phút mỗi ngày để ngắm nhìn thế giới và bản thân, mà không làm gì cả?” Manuel nói ông cũng muốn như thế, nhưng ông không có thời giờ. “Ông đang nói dối với tôi”, thiên thần nói. “Mọi người đều có thời giờ để làm điều đó. Chỉ vì họ thiếu sự quyết tâm. Làm việc là một điều may mắn khi nó giúp cho chúng ta suy nghĩ về việc chúng ta đang làm; nhưng nó trở thành một tai hoạ khi khi tác dụng của nó chỉ là để ngăn chặn chúng ta suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Tôi tiếp tục đào nhổ những cây tôi không thích rồi xếp chúng vào một đống để đốt. Có lẽ tôi đã mất quá nhiều thời gian để suy nghĩ về những chuyện đáng lẽ không cần phải suy nghĩ, mà cần phải ra tay để làm. Thế nhưng, mỗi động tác được thực hiện bởi một con người thì đều thiêng liêng và mang đầy những hệ quả, và điều đó khiến tôi càng suy nghĩ nhiều hơn về việc tôi đang làm... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Thành Cát Tư Hãn và con chim ưng (truyện / tuỳ bút)
... Lần này, ông rút kiếm ra khỏi vỏ, nhặt chiếc cốc và lại hứng nước, một mắt canh chừng dòng nước chảy, còn mắt kia để ý đến con chim ưng. Ngay lúc ông có đủ nước trong cốc và sắp uống, thì con chim ưng lại bay lên và lao về phía ông. Thành Cát Tư Hãn, với một nhát kiếm, đâm thủng qua lồng ngực con chim... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Câu chuyện của cây bút chì (truyện / tuỳ bút)
Một cậu bé xem bà ngoại viết một lá thư. Được một chốc thì cậu hỏi: “Có phải bà đang viết một câu chuyện về những gì chúng ta đã làm? Có phải câu chuyện này nói về cháu không?” Bà ngoại của cậu bé ngừng tay và nói với đứa cháu: “Thực sự là bà đang viết về cháu đó, nhưng cây bút chì bà đang dùng để viết còn quan trọng hơn những chữ bà viết, cháu à. Bà hy vọng rằng khi cháu lớn lên, cháu sẽ giống như cây bút chì này.” ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
... Thường thường bạn có thể nhìn thấy một ngọn núi ở đàng xa — đẹp đẽ, lôi cuốn và nhiều thử thách. Tuy nhiên, khi bạn cố gắng để đi đến đó, điều gì sẽ xảy ra? Chung quanh nó sẽ có rất nhiều lối đi; những rừng cây sẽ chắn lối giữa bạn và mục tiêu của bạn; và những gì bạn thấy rõ ràng trên bản đồ sẽ trở nên phức tạp hơn rất nhiều trong thực tế. Vì vậy, bạn phải thử hết những lối đi và những đường mòn, cho đến một ngày nào đó, bạn tìm thấy đỉnh núi mà bạn muốn trèo lên... [Bản dịch của Hoàng Ngọc Trâm] (...)
 
Từ đây trở đi — và suốt hàng trăm năm sau nữa — Vũ Trụ sẽ hỗ trợ những chiến binh ánh sáng và ngăn chặn những kẻ mang định kiến. Năng lực của Quả Đất cần được làm mới lại. Những ý tưởng mới cần không gian. Thân thể và tâm hồn cần những thử thách mới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021