Có một gã nhà thơ tính tình thâm trầm u nhã. Gã thích làm bạn với tịch liêu và rong ruổi vó ngựa khắp cõi ta bà nhằm tìm ra chơn lý cùng ý nghĩa cuộc sống.

Một hôm, đang lang thang ngang một khu rừng, gã thấy mỏi chân. Gã nhảy xuống khỏi lưng ngựa, nghỉ mệt, và giở bầu rượu túi thơ ra. Gã ngồi ngó trời ngó mây ngó ngang ngó dọc. Mắt gã lướt về phía xa xăm khắp khu rừng, rồi bất chợt dừng trên một thân đại thụ lớn mấy vòng tay ôm. Điều kỳ lạ là trên đoạn giữa của thân cây có một vết nứt lớn chia đôi vỏ cây. Trên mỗi mảnh vỏ có một vân gỗ tròn. Hai văn gỗ giống như hai con mắt lớn đang chằm chằm nhìn gã.

Gã bật dậy. Chạy đến bên gốc cây. Đứng tần ngần một hồi, không hiểu sao cái vết nứt trên thân cây ấy lại có sức hút đối với gã thật mãnh liệt. Ngắm nghía thoả thuê, gã ngồi xuống cạnh gốc cây mơ màng. Rồi gã ngủ thiếp đi.

Giấc mơ ập đến rất nhanh. Gã thấy đôi mắt trên thân cây hoá thành hai nắm đấm cửa. Gã đặt tay lên đó giật mạnh. Vết nứt trên thân cây trở thành đôi cánh cửa mở toang ra. Hồn phách gã bay tọt vào trong một cái hang rất lớn. Không khí trong lòng hang mát rượi, sực nức mùi nhựa cây thơm ngát.

Gã thấy một thư viện nhỏ chất đầy những sách. Gã tò mò bốc một quyển lên, giở ra xem. Trong sách có ghi từng niên đại đã qua với những sự kiện xảy ra trong từng khoảng thời gian. Thì ra đây là một cuốn sử ký. Gã bốc một cuốn sách khác. Đó là một tập thơ, và nó cũng xếp những bài thơ theo từng năm tháng đi qua. Đàng kia là một cuốn tuyển tập những bài nhạc có ghi rõ năm sáng tác cùng với tên tác giả. Gã còn khám phá ra những cuốn biên khảo về hội hoạ. Rồi còn có cả một cuốn ghi chép về lịch sử phát triển của loài người đang sống trong khu rừng này. Những cuốn sách khác nhau ấy nói về các lĩnh vực và sự kiện lịch sử đã xảy ra từ ngày cây mới chỉ là hạt mầm bé xíu nằm trong lòng đất. Gã thấy tấm bảng nhỏ có ghi nguồn gốc tiểu sử của cái cây mà gã đang đứng trong lòng của nó. Gã có thể tính được số tuổi thọ của nó dựa trên số vân gỗ gã đếm được trong lòng thân cây. Gã nhẩm tính ắt hẳn thân cây này đã từng hiện diện ở đây đã mấy ngàn năm. Nghĩa là gấp mấy trăm lần số tuổi của gã hiện có. Nghĩa là gã đã chết đi sống lại mấy chục kiếp rồi mới có duyên hạnh ngộ với gốc đại thụ này trên một xứ sở xa lạ.

Gã cứ thế mà ngây người với biết bao điều mà gã vừa vỡ lẽ hôm nay. Gã đứng không biết bao lâu cho đến khi hồn phách gã sực tỉnh và chạy ra khỏi hang, tìm lại cái thân xác gã đang say sưa ôm gốc cây trong cõi mơ.

Gã tỉnh giấc trong tiếng lá khua xào xạc trên đầu. Bầy vẹt ngũ sắc giành ăn la hét náo động cả một khu rừng. Những tia nắng cuối ngày rực sáng cuối chân trời. Gã đưa tay lên sờ vào đôi cánh cửa đang khép im lìm trên thân cây, rồi bất chợt cảm thán thốt lên: “Ôi thời gian! Mi là thứ mà ta không bao giờ hiểu được.”