|
|
Đúng cách
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
TIM O’BRIEN (1946~)
Tim O'Brien là một cựu quân nhân Hoa-kỳ tham chiến ở Việt Nam. Giải ngũ và trở về nước vào năm 1970, đến năm 1973, O'Brien xuất bản một cuốn ký sự chiến trường dưới nhan đề If I Die in a Combat Zone: Box Me Up and Ship Me Home. Năm 1975, ông cho ra đời tiểu thuyết đầu tay Northern Lights. Đây là một thứ tiểu thuyết luận đề, sử dụng lối viết hiện thực chủ nghĩa để diễn tả sự xung đột và hoà giải giữa hai quan điểm đối lập về cuộc chiến Việt Nam. Đến năm 1978, ông tung ra tiểu thuyết kế tiếp: Going After Cacciato, vẫn lấy đề tài chiến tranh Việt Nam, nhưng sử dụng lối viết hiện thực thần kỳ để xoá nhoà ranh giới giữa hiện thực và tưởng tượng. Tiểu thuyết này đoạt giải National Book Award năm 1979. Sau đó, ông viết cuốn Nuclear Age (1984), hoàn toàn không chạm đến chiến tranh Việt Nam. Đến năm 1990, ông trở lại với đề tài chiến tranh Việt Nam với tiểu thuyết The Things They Carried. Tiểu thuyết này gồm 22 chương, nhưng mỗi chương lại có thể đứng riêng như một truyện ngắn. Thật ra, có 10 chương/truyện đã được đăng rải rác từ năm 1977 đến 1986 và đã giành cho O'Brien rất nhiều giải thưởng quan trọng về truyện ngắn.
_____________________
ĐÚNG CÁCH
Đã đến lúc phải nói trắng ra. Tôi bốn mươi ba tuổi, đúng vậy, và bây giờ tôi là nhà văn, nhưng trước đây khá lâu tôi đã đi xuyên qua Quảng Ngãi như một người bộ binh. Hầu như tất cả những điều khác trong cuốn sách này đều được sáng chế. Nhưng đây không phải là một trò chơi. Đây là một dạng thức. Ngay tại đây, lúc này, lúc tôi sáng chế chính tôi, tôi đang suy nghĩ về tất cả những gì tôi muốn kể cho quý vị tại sao cuốn sách này được viết theo cách này. Ví dụ, tôi muốn kể cho quý vị nghe chuyện này: cách đây hai mươi năm tôi đã chứng kiến một thanh niên chết trên một con đường mòn gần làng Mỹ Khê. Tôi đã không giết nó. Nhưng tôi có mặt ở đó, thật vậy, và sự có mặt của tôi đã đủ mang tội lỗi. Tôi còn nhớ khuôn mặt nó, không phải là một khuôn mặt đẹp, bởi vì cái hàm lọt vào cổ họng, và tôi còn nhớ tôi cảm thấy gánh nặng của trách nhiệm và sự khổ tâm. Tôi tự kết án tôi. Và làm vậy là đúng, vì tôi có mặt ở đó. Nhưng hãy nghe đây. Ngay cả câu chuyện đó cũng được bịa ra. Tôi muốn quý vị cảm thấy giống như tôi cảm thấy. Tôi muốn quý vị biết tại sao một sự-thật-trong-truyện đôi khi còn có thật hơn một sự-thật-có-xảy-ra. Đây là sự-thật-có-xảy-ra. Tôi đã từng là một người lính. Có rất nhiều xác chết, những xác chết có thật với những khuôn mặt có thật, nhưng lúc ấy tôi còn trẻ và tôi sợ, không dám nhìn. Và bây giờ, hai mươi năm sau, tôi vẫn còn mang trong tôi cái trách nhiệm vô hình vô tướng và nỗi khổ tâm vô hình vô tướng. Đây là sự-thật-trong-truyện. Nó là một cậu trai trẻ chừng hai mươi tuổi, thon gọn, khá dễ thương. Nó nằm chết giữa con đường mòn đất đỏ gần làng Mỹ Khê. Cái hàm nó lọt vào cổ họng nó. Một mắt nó khép lại, mắt kia là một cái lỗ hình ngôi sao. Tôi đã giết nó. Điều mà những câu chuyện có thể làm, tôi đoán, là làm cho nhiều điều được hiện diện. Tôi có thể nhìn vào những điều mà tôi đã chưa từng nhìn. Tôi có thể gắn những khuôn mặt vào niềm khổ tâm và tình yêu và niếm thương cảm và Thượng Đế. Tôi có thể trở thành can đảm. Tôi có thể làm cảm nghĩ của chính tôi sống lại một lần nữa. “Bố ơi, hãy kể thật,” Kathleen có thể hỏi, “bố đã từng giết ai chưa?” và tôi có thể nói, một cách thành thật, “Dĩ nhiên không.” Hoặc tôi có thể nói, một cách thành thật, “Có.”
Nguyên tác: "Good form",
Tim O'Brien, The Things They Carried (London: Collins, 1990) 195-196.
-------------------
Lời người dịch:
Để tìm hiểu thêm về bút pháp của Tim O'Brien qua tác phẩm The Things They Carried, độc giả có thể đọc tiểu luận “Văn chương về chiến tranh Việt Nam và nhu cầu sáng tạo bút pháp mới” của Hoàng Ngọc-Tuấn. (Bút pháp của Larry Heinemann qua tiểu thuyết Paco's Story cũng được phân tích trong tiểu luận này).
Tác phẩm của Tim O’Brien đã đăng trên Tiền Vệ:
Chiếc quần lót dài ống (truyện / tuỳ bút)
... Giống như nhiều người trong bọn tôi ở Việt Nam, Dobbins cảm thấy bị lôi cuốn vào mê tín dị đoan, và anh tin chắc chắn tuyệt đối vào năng lực phù hộ của chiếc quần lót dài ống. Nó giống như bộ giáp trụ, anh nghĩ thế... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021