|
|
Bốn mẩu minh hoạ về một ý tưởng mới lạ... | Đề tài cho một câu chuyện
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
DANIIL KHARMS (1905-1942)
Daniil Kharms (tên thật là Daniil Ivanovich Yuvachev) là nhà văn, nhà thơ, nhà viết kịch người Nga, sinh ra tại St. Petersburg. Thân phụ của ông là Ivan Yuvachev, một thành viên nổi tiếng của nhóm cách mạng “Nguyện Vọng Nhân Dân”. Daniil chào đời trong lúc thân phụ của ông đang bị cầm tù vì hoạt động chống sa hoàng. Sau này, chính Daniil lại bị cầm tù bởi chính quyền “cách mạng” của Stalin, rồi chết đói trong tù.
Từ năm 1924, Daniil Kharms bỏ trường đại học và dấn thân vào văn chương. Năm 1928, ông sáng lập nhóm OBERIU (Hiệp Hội Nghệ Thuật Thực Sự) với các thành viên là những nghệ sĩ tiền vệ triệt để. Chế độ Stalin không chấp nhận nghệ thuật của nhóm này, nên đã bắt nhốt Daniil Kharms vào năm 1931 và đày ông từ St. Petersburg đến Kursk. Năm 1932, ông được thả trở về St. Petersburg và vừa viết vừa sống nghèo đói lây lất cho đến khi bị bắt lần cuối cùng vào năm 1941. Họ nhốt ông trong trại tâm thần của nhà giam Leningrad số 1, và ông chết ở đó vào ngày 2 tháng 2 năm 1942, vì đói.
Năm 1962, một số tác phẩm ông viết cho thiếu nhi mới bắt đầu được ấn hành, và sau đó họ cho in một số truyện khôi hài của ông. Mãi đến năm 1987, chính sách glasnost mới cho phép xuất bản hàng loạt các tác phẩm chính của Daniil Kharms.
Nhà văn George Saunders nhận định: “Kharms nằm trong cùng một tủ sách với Tolstoy, Chekhov, và Babel... như một trong những nhà tiền phong vĩ đại của truyện ngắn đương đại. Trong thể loại này, truyện ngắn của ông sẽ là những tác phẩm ngắn gọn nhất, khôi hài nhất, và ở những phương diện nào đó, trung thực nhất... Truyện ngắn của ông gần như không có hình hài, nhưng vừa bạo động, buồn bã, vừa khoái hoạt và kinh hoàng trong cùng một lúc.”
_____________
Bốn mẩu minh hoạ về một ý tưởng mới lạ làm tá hoả một người chưa được chuẩn bị để lĩnh hội như thế nào [*]
1. NHÀ VĂN: Tôi là một nhà văn. ĐỘC GIẢ: Tôi nghĩ ông là cứt! NHÀ VĂN đứng sững vài phút, run rẩy trước ý tưởng mới lạ này, rồi ngã xuống chết điếng. Ông được khiêng đi chỗ khác.
2. HOẠ SĨ: Tôi là một hoạ sĩ. CÔNG NHÂN: Tôi nghĩ ông là cứt! HOẠ SĨ trắng nhợt người như một tấm bố vẽ, lảo đảo như một cây sậy khẳng khiu và bất ngờ ngất xỉu. Ông được khiêng đi chỗ khác.
3. NHÀ SOẠN NHẠC: Tôi là một nhà soạn nhạc. VANYA RUBLYOV: Tôi nghĩ ông là cứt! [**] NHÀ SOẠN NHẠC thở hổn hển, quỵ xuống. Bất ngờ ông được khiêng đi chỗ khác.
4. NHÀ HOÁ HỌC: Tôi là một nhà hoá học.[**] NHÀ VẬT LÝ: Tôi nghĩ ông là cứt! NHÀ HOÁ HỌC không nói thêm một lời và té nhào xuống đất.
_________________________ [*]Truyện này được gợi hứng bởi chính sách "vô sản hoá" của chế độ cộng sản đối với nghệ thuật và khoa học. [Chú thích trong văn bản do Serge Winitzki và karuSELLI sưu tầm] [**]Trong bản dịch Anh ngữ của Neil Cornwell, chữ "cứt" ở đây được thay thế bằng dấu "...". Nhưng trong bản của karuSELLI thì chữ "cứt" được giữ nguyên. ----------
Đề tài cho một câu chuyện
Một kỹ sư nào đó quyết định xây một bức tường khổng lồ ngang qua Petersburg. Hắn suy tính làm thế nào thực hiện công trình này, thức trắng nhiều đêm để nghĩ ngợi. Dần dần một nhóm vẽ đồ án kỹ thuật được thành lập và một kế hoạch xây bức tường được soạn thảo. Họ quyết định xây bức tường vào ban đêm, thật vậy, xây xong tất cả trong một đêm, để rồi nó sẽ xuất hiện bất ngờ trước sự kinh ngạc của mọi người. Lực lượng công nhân được triệu tập. Việc tổ chức được bí mật tiến hành. Các cán bộ chức trách của thành phố đều không được quyền biết nội dung công việc, và cuối cùng thì đến cái đêm để xây bức tường ấy. Việc xây bức tường chỉ có bốn người biết. Các công nhân và kỹ sư nhận các chỉ thị chính xác: ai ở vị trí nào và làm gì. Nhờ sự tính toán chính xác, họ xây bức tường thành công trong chỉ một đêm. Ngày hôm sau, một sự hoảng hốt bao trùm cả Petersburg. Và chính kẻ phát minh ra bức tường cũng cảm thấy bực dọc. Xây bức tường này để làm gì, chính hắn cũng không biết. (1935)
---------
Dịch từ bản Anh ngữ: “Four Illustrations of How a New Idea Disconcerts a Man Unprepared for It” và “Theme for a Story”, trong Daniil Kharms, Incidences, trans. Neil Cornwell (London: Serpent's Tail / five-star edition, 2006), 63-64, 112-113.
Đã đăng:
Bốn truyện cực ngắn (truyện / tuỳ bút)
(Bốn truyện cực ngắn rất đặc dị của một nhà văn Nga kỳ tài nhưng phải chết vì bị bỏ đói trong nhà tù của Stalin.) Có một người đàn ông tóc đỏ không có mắt cũng chẳng có tai. Gã cũng chẳng có sợi tóc nào, vì thế gã được gọi là tóc đỏ, một cách lý thuyết. Gã không thể nói, vì gã không có miệng. Gã cũng chẳng có mũi... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Thật là khó bàn về Pushkin với một người không biết gì về Pushkin. Pushkin là một nhà thơ vĩ đại. Napoleon không vĩ đại bằng Pushkin... | Tôi không ưa con nít, ông già, bà già và những người có tuổi, đứng đắn. / Thật là dã man cho con nít uống thuốc giết chuột. Nhưng phải có biện pháp với chúng nó chứ! / Tôi chỉ tôn trọng những thiếu nữ khoẻ mạnh, đầy đặn. Tôi nghi ngờ tất cả đại biểu khác của loài người… [Bản dịch của Đinh Linh]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021