|
|
Năm câu chuyện bỏ lửng
|
|
Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn
DANIIL KHARMS (1905-1942)
Daniil Kharms (tên thật là Daniil Ivanovich Yuvachev) là nhà văn, nhà thơ, nhà viết kịch người Nga, sinh ra tại St. Petersburg. Thân phụ của ông là Ivan Yuvachev, một thành viên nổi tiếng của nhóm cách mạng “Nguyện Vọng Nhân Dân”. Daniil chào đời trong lúc thân phụ của ông đang bị cầm tù vì hoạt động chống sa hoàng. Sau này, chính Daniil lại bị cầm tù bởi chính quyền “cách mạng” của Stalin, rồi chết đói trong tù.
Từ năm 1924, Daniil Kharms bỏ trường đại học và dấn thân vào văn chương. Năm 1928, ông sáng lập nhóm OBERIU (Hiệp Hội Nghệ Thuật Thực Sự) với các thành viên là những nghệ sĩ tiền vệ triệt để. Chế độ Stalin không chấp nhận nghệ thuật của nhóm này, nên đã bắt nhốt Daniil Kharms vào năm 1931 và đày ông từ St. Petersburg đến Kursk. Năm 1932, ông được thả trở về St. Petersburg và vừa viết vừa sống nghèo đói lây lất cho đến khi bị bắt lần cuối cùng vào năm 1941. Họ nhốt ông trong trại tâm thần của nhà giam Leningrad số 1, và ông chết ở đó vào ngày 2 tháng 2 năm 1942, vì đói.
Năm 1962, một số tác phẩm ông viết cho thiếu nhi mới bắt đầu được ấn hành, và sau đó họ cho in một số truyện khôi hài của ông. Mãi đến năm 1987, chính sách glasnost mới cho phép xuất bản hàng loạt các tác phẩm chính của Daniil Kharms.
Nhà văn George Saunders nhận định: “Kharms nằm trong cùng một tủ sách với Tolstoy, Chekhov, và Babel... như một trong những nhà tiền phong vĩ đại của truyện ngắn đương đại. Trong thể loại này, truyện ngắn của ông sẽ là những tác phẩm ngắn gọn nhất, khôi hài nhất, và ở những phương diện nào đó, trung thực nhất... Truyện ngắn của ông gần như không có hình hài, nhưng vừa bạo động, buồn bã, vừa khoái hoạt và kinh hoàng trong cùng một lúc.”
_____________
NĂM CÂU CHUYỆN BỎ LỬNG
Yakov Semyonovich[*] thân mến, 1. Một người đàn ông nào đó, đang chạy ngon trớn, bỗng tông đầu vào một nhà lò rèn mạnh đến nỗi bác thợ rèn đang làm việc phải dừng lại, đặt cái búa tạ qua một bên, cởi tấm tạp-dề bằng da và, sau khi dùng bàn tay vuốt tóc cho tươm tất, bước ra đường để xem cái gì vừa xảy ra. 2. Thế rồi bác thợ rèn thấy người đàn ông ngồi trên mặt đất. Người đàn ông ngồi trên mặt đất, hai tay ôm đầu. 3. “Chuyện gì đã xảy ra?” bác thợ rèn hỏi. “Ôi!” người đàn ông nói. 4. Bác thợ rèn bước đến gần người đàn ông thêm một chút. 5. Chúng ta ngưng câu chuyện về bác thợ rèn và người đàn ông vô danh ấy và bắt đầu một câu chuyện khác về bốn người bạn và một cái harem. 6. Một lần nọ, có bốn kẻ bị ám bởi cái harem. Họ nghĩ nếu mỗi người có tám nàng hầu cùng một lúc thì khá thú vị. Thế rồi họ gặp nhau trong một buổi tối để bàn cãi về đời sống trong cái harem. Họ uống rượu, họ uống say mù mịt, họ ngã lăn dưới gầm bàn, họ mửa thốc ra. Trông họ thật là tởm. Họ cắn chân nhau. Họ chửi những lời tục tĩu vào mặt nhau. Họ bò lê trên sàn nhà. 7. Chúng ta ngưng câu chuyện về họ và bắt đầu một câu chuyện mới về bia. 8. Có một thùng đựng bia và kề bên đó có một triết gia ngồi càu nhàu: “Cái thùng này đựng đầy bia. Bia đang lên men và tăng nồng độ. Và trí tuệ tôi đang lên men cùng với những đỉnh núi đầy ánh sao và tâm hồn tôi tăng nồng độ. Bia là một thức uống tuôn chảy trong không gian. Tôi cũng là một thức uống tuôn chảy trong thời gian.” 9. “Khi bia bị giữ trong thùng, nó không có chỗ nào để tuôn chảy. Thời gian sẽ dừng lại và tôi sẽ đứng dậy.” 10. “Nhưng nếu thời gian không dừng lại, thì tôi vẫn tuôn chảy không ngừng.” 11. “Không, tốt hơn nên để cho bia tuôn chảy tự do, vì nó đứng yên thì phản lại quy luật của tự nhiên.” Nói xong những lời ấy, triết gia mở vòi thùng bia, và bia chảy tràn cả sàn nhà. 12. Chúng ta đã kể về bia như thế là đủ, bây giờ chúng ta sẽ kể về một cái trống. 13. Một triết gia vỗ một cái trống và gào lên: “Tôi đang tạo ra một tiếng ồn triết lý! Tiếng ồn này thì vô ích cho bất kỳ ai, thậm chí nó quấy nhiễu mọi người. Nhưng nếu nó quấy nhiễu mọi người, thì có nghĩa là nó không thuộc về thế giới này. Và nếu nó không thuộc về thế giới này, thì nó đến từ một thế giới khác. Và nếu nó đến từ một thế giới khác, thì tôi sẽ tiếp tục tạo ra nó.” 14. Triết gia tiếp tục tạo ra tiếng ồn suốt một thời gian dài. Nhưng chúng ta sẽ ngưng câu chuyện ồn ào này và xoay sang câu chuyện yên ả kế tiếp về những cái cây. 15. Một triết gia tản bộ dưới những tàn cây và không nói một lời, bởi vì ông không còn cảm hứng nữa.
(1931)
_________________________ [*]Yakov Semyonovich ở đây chính là triết gia Yakov Semyonovich Druskin (1902-1980), bạn thân của Daniil Kharms, người đã cất giữ được hầu hết bản thảo tác phẩm của Daniil Kharms sau khi nhà văn bị bắt giam lần cuối tại trại tù Leningrad và chết vì bị bỏ đói trong khu tâm thần của trại tù vào năm 1924. [Chú thích của người dịch]
---------
Dịch từ bản Anh ngữ: “Five Unfinished Narratives”, trong Daniil Kharms, Incidences, trans. Neil Cornwell (London: Serpent's Tail / five-star edition, 2006), 89-90.
Đã đăng:
Pushkin và Gogol | Nhà toán học và Andrey Semyonovich (truyện / tuỳ bút)
(Hai truyện cực ngắn, viết dưới hình thức kịch bản) GOGOL té nhào từ cánh gà ra sân khấu và nằm im ở đó. PUSHKIN xuất hiện trên sân khấu, vấp phải GOGOL và té nhào... | NHÀ TOÁN HỌC (Rút từ trong đầu ông ra một quả bóng ) Tôi đã rút từ trong đầu tôi ra một quả bóng. Tôi đã rút từ trong đầu tôi ra một quả bóng. Tôi đã rút từ trong đầu tôi ra một quả bóng. Tôi đã rút từ trong đầu tôi ra một quả bóng... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
IỚIG ẾHT (truyện / tuỳ bút)
Có một dạo tôi tin rằng tôi đã nhìn thấy thế giới. Nhưng thế giới như một toàn thể thì mắt tôi không chạm tới được, tôi chỉ thấy những mảnh vụn của nó. Và tất cả những gì tôi trông thấy, tôi gọi là “những mảnh vụn của thế giới”... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Bốn mẩu minh hoạ về một ý tưởng mới lạ... | Đề tài cho một câu chuyện (truyện / tuỳ bút)
... NHÀ VĂN: Tôi là một nhà văn. ĐỘC GIẢ: Tôi nghĩ ông là cứt! NHÀ VĂN đứng sững vài phút, run rẩy trước ý tưởng mới lạ này, rồi ngã xuống chết điếng. Ông được khiêng đi chỗ khác... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Bốn truyện cực ngắn (truyện / tuỳ bút)
(Bốn truyện cực ngắn rất đặc dị của một nhà văn Nga kỳ tài nhưng phải chết vì bị bỏ đói trong nhà tù của Stalin.) Có một người đàn ông tóc đỏ không có mắt cũng chẳng có tai. Gã cũng chẳng có sợi tóc nào, vì thế gã được gọi là tóc đỏ, một cách lý thuyết. Gã không thể nói, vì gã không có miệng. Gã cũng chẳng có mũi... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Thật là khó bàn về Pushkin với một người không biết gì về Pushkin. Pushkin là một nhà thơ vĩ đại. Napoleon không vĩ đại bằng Pushkin... | Tôi không ưa con nít, ông già, bà già và những người có tuổi, đứng đắn. / Thật là dã man cho con nít uống thuốc giết chuột. Nhưng phải có biện pháp với chúng nó chứ! / Tôi chỉ tôn trọng những thiếu nữ khoẻ mạnh, đầy đặn. Tôi nghi ngờ tất cả đại biểu khác của loài người… [Bản dịch của Đinh Linh]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021