thơ | truyện / tuỳ bút | phỏng vấn | tiểu thuyết | tiểu luận / nhận định | thư toà soạn | tư tưởng | kịch bản văn học | ý kiến độc giả | sổ tay | thảo luận | ký sự / tường thuật | tư liệu / biên khảo | thông báo |
văn học
Đêm nguy khốn

 

Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn

 

CLARICE LISPECTOR

(1925-1977)

 

Clarice Lispector, nhà văn chuyên viết truyện ngắn và tiểu thuyết, là một trong những khuôn mặt quan trọng nhất trong văn chương Ba-tây thế kỷ 20. Ngược lại với đa số nhà văn Ba-tây đương thời, nhãn quan nghệ thuật của bà vượt qua những giới hạn thời gian và địa lý; các trạng huống và nhân vật trong truyện của bà không phản ảnh hiện thực đời sống Ba-tây, mà mang tính hoàn vũ: đó là những gì mà con người ở mọi thời và mọi nơi trên trái đất có thể bắt gặp và cảm nhận — những gì ở đâu đó bên trong mỗi chúng ta.
 
Tiểu thuyết đầu tay của bà, Perto do Coração Selvagem ("Bên trái tim man dại", 1944) được xuất bản lúc bà mới 19 tuổi, và được giới phê bình khen ngợi về tài diễn đạt tinh tế những khía cạnh đời sống phức tạp của tuổi dậy thì. Những tác phẩm sau đó, như A Maçã no Escuro (Trái táo trong bóng tối", 1961), A Paixão Segundo G.H. ("Niềm đam mê qua nhãn giới của G.H.", 1964), Água Viva ("Dòng nước sinh động", 1973), đều đào xới tâm cảm của những con người lạc lõng, tìm kiếm ý nghĩa cuộc sống, rồi gặp lại chính mình và chấp nhận tồn tại trong một thế giới mãi mãi lạ lùng.
 
Văn tài của Lispector biểu lộ rõ nét nhất qua những truyện ngắn. Những tập truyện ngắn nổi tiếng nhất của bà là Laços de Família ("Những ràng buộc gia đình", 1960), A Legião Estrangeira ("Đạo quân xa lạ", 1964), A Via Crucis do Corpo ("Những trạm thể xác", 1974) và Onde Estivestes de Noite ("Nơi có anh trong đêm tối", 1974).
 
Dưới đây là một truyện trong cuốn A Descoberta do Mundo (“Khám phá thế giới”, 1984; bản Anh ngữ mang nhan đề Selected Crônicas, do Giovanni Pontiero dịch, nhà xuất bản A New Directions Book ấn hành tại New York năm 1996).

 

___________________

 

ĐÊM NGUY KHỐN

 

Em thề với anh — phòng khách lúc ấy tối mịt — nhưng âm nhạc níu em đến giữa phòng — có một điều gì đáng ngờ ở đó — cả căn phòng tối mịt trong đêm — em thấy chính mình đứng giữa những bóng đen — cảm nhận rằng, mặc dù giữa đêm tối, căn phòng vẫn toả ra ánh sáng — em nép mình trong sự sợ hãi — như có lần em đã nép mình trong anh — và em đã thấy gì? chỉ thấy rằng ánh sáng toả ra giữa căn phòng mà không làm bất cứ đồ vật gì sáng hơn — và thấy em đang run rẩy giữa thứ ánh sáng khó hiểu này — hãy tin em, ngay cả mặc dù em không thể giải thích điều ấy — em là một cái gì hoàn hảo và dễ vỡ — như thể em chưa bao giờ trông thấy một đoá hoa — và em hoảng sợ khi nghĩ đoá hoa ấy có thể là linh hồn của một người vừa mới chết — và em nhìn đăm đăm vào cái trung tâm ánh sáng đang di động ấy — và đoá hoa khiến em bất an như thể có một con ong nguy hiểm đang bay chập chờn chung quanh nó — một con ong sững sờ kinh ngạc trước vẻ đẹp bất tuyệt của đoá hoa run rẩy ấy — và rồi đoá hoa sững sờ tê điếng trước con ong đã trở thành ngọt lịm vì chất mật nó đã hút từ đoá hoa trong bóng tối — hãy tin em, ngay cả nếu em không hiểu — một lễ nghi không thể tránh khỏi đang diễn ra — căn phòng được làm đầy bởi một nụ cười thâm thuý trong lúc bóng tối bắt đầu tan dần — không một bằng chứng nào còn lại — em không thể trưng ra một bằng chứng nào cả — em là bằng chứng duy nhất của em — đó là tất cả những gì em có thể kể lại cho anh về cơn bệnh này của em, một cơn bệnh đã đẩy em vào bệnh viện, một cơn bệnh không một ai khác hiểu được — em không biết liệu có bất cứ ai khác lại cảm thấy hoảng sợ trước một đoá hoa hồng — người ta đã từng thí nghiệm với những đoá hoa tử đinh hương, loài hoa có vẻ tinh tế hơn cả hoa hồng nữa — nhưng em lại hoảng sợ — chúng có mùi như những đoá hoa trong nghĩa điạ — và những đoá hoa và những con ong đã không ngớt kêu gọi em — em không thể cưỡng lại tiếng kêu của chúng — em thật sự khao khát được ra đi. Đừng khóc thương cho cái chết của em. Em đã quyết định những gì em phải làm trong bệnh viện này. Anh yêu, đây không phải là sự tự tử. Em vô cùng quý trọng sự sống và do đó em sẽ không bao giờ nghĩ đến sự tự tử. Em đang ra đi, nhưng ra đi để trở thành thứ ánh sáng phù du, để cảm nhận vị mật ngọt, và nếu quả đúng như định phận, để trở thành một con ong.

 

 

-----------------
Dịch theo bản Anh văn: “Perilous Night”, trong Clarice Lispector, Selected Crônicas, trans. Giovanni Pontiero, (New York: New Directions Books, 1996) 73-74.

 

Những tác phẩm khác của Clarice Lispector qua bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn:

Dies Irae [Ngày thịnh nộ]  (truyện / tuỳ bút) 
... Đây là cơn thịnh nộ của Thượng Đế. Và nếu sự tối tăm này chuyển thành mưa, thì xin trận hồng thuỷ hãy trở lại mà không có con tàu của Noah. Bởi vì chúng ta đã thất bại, không xây dựng được một thế giới xứng đáng để sống, và vì chúng ta đã nhuốm chứng bệnh tê liệt, chúng ta không biết làm sao để sống. Bởi vì nếu trận hồng thuỷ không trở lại, thì Sodom và Gomorrah sẽ trở lại để giải quyết vấn đề... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Theo dõi thế giới  (truyện / tuỳ bút) 
... Bạn hẳn phải thắc mắc tại sao tôi theo dõi thế giới. Tôi đã được sinh ra cho sứ mệnh này. Và tôi chịu trách nhiệm về mọi điều trong cõi tồn sinh, ngay cả về những cuộc chiến tranh và những tội ác gây nên bao đau đớn cho thể xác và tinh thần con người. Tôi chịu trách nhiệm cả về Thượng Đế... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Đó là nơi tôi đang tới  (truyện / tuỳ bút) 
Bên ngoài tầm tai nghe là một âm thanh, tại điểm tận cùng của nhãn giới là một hình dáng, ở đầu ngón tay là một vật thể – và đó là nơi tôi đang tới... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
 
Cảm hứng  (truyện / tuỳ bút) 
Ngực to, hông nở, đôi mắt trong, nâu, và mơ mộng. Thỉnh thoảng nàng có thể đột nhiên khóc nức nở. Nói quá nhanh đến mức ít khi có ai nghe rõ, nàng vui vẻ thú nhận, với một chút bồng bột: "Tôi nghĩ tôi sẽ không bao giờ trở thành một nhà văn. Tôi có quá... quá... ít điều để nói." ... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Những sợi tơ nhện  (truyện / tuỳ bút) 
... Chẳng có thiên tài chút nào, thì liệu tôi bắt được bao nhiêu điều khải thị, bao nhiêu phân tử bay trong không gian! Và con nhện khổng lồ ấy ẩn nấp trong căn buồng của ý thức tôi. Chao ôi, tuyệt vời biết mấy, cuộc sống với những mạng nhện giăng bẫy của nó... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
— Viết văn có làm cho nỗi thống khổ của cuộc sống dễ chịu đựng hơn không? / — Có, tất nhiên. Thực hành nghề nghiệp của mình, nếu bạn yêu thích nó, thì thật là một diễm phúc. Nếu không, nó chỉ là địa ngục. / — Thượng Đế là ai? / — Đôi khi là tất cả mọi người. Luôn luôn chẳng là gì cả... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Tôi nằm chiêm bao thấy một con cá cởi quần áo và sống trần truồng mãi như thế. | Trong lúc họ rút những sợi chỉ khâu từ bàn tay tôi sau khi họ đã hoàn tất cuộc giải phẫu giữa các ngón tay, tôi gào lên... | Một con mèo kêu gào suốt đêm, dai dẳng đến mức đã lâu lắm rồi tôi mới cảm thấy một nỗi thương tâm đến thế cho cuộc sống... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Con đường thập giá  (truyện / tuỳ bút) 
Trên đường đi bộ về nhà, nàng mua một chiếc áo choàng tí hon cho đứa bé. Màu xanh, vì nàng chắc chắn nó sẽ là con trai. Nàng sẽ đặt tên gì cho cậu bé? Chỉ có một cái tên nàng có thể đặt cho nó: Jesus... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Năm truyện cực ngắn  (truyện / tuỳ bút) 
Hình tướng của tôi đánh lừa tôi. | Tất cả những cuộc thăm viếng tôi đã đón nhận trong đời tôi đều giống nhau: họ đến, ngồi xuống, và không nói gì cả... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Năm ý tưởng về việc viết  (tiểu luận / nhận định) 
... viết là kéo dài thời gian, là tách thời gian ra thành từng vi phân của mỗi giây đồng hồ và ban cho mỗi vi phân một đời sống không thể thay thế... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Sống như nhiên  (truyện / tuỳ bút) 
Vì thế, nàng, kẻ biết rằng mọi sự rồi sẽ chấm dứt, nắm lấy bàn tay tự do của người đàn ông trong đôi bàn tay của nàng, và nàng ngọt ngào cháy, cháy và bừng lên sáng rực... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Nhà lãnh đạo  (truyện / tuỳ bút) 
Nhà lãnh đạo bị khủng bố trong giấc ngủ. Có phải nhân dân đang đe doạ nhà lãnh đạo của họ không? Không, bởi nhà lãnh đạo chăm sóc cho nhân dân. Có phải nhân dân đang đe doạ nhà lãnh đạo của họ không?... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)
Những bước chân  (truyện / tuỳ bút) 
Khi bà nghe nhạc của Liszt, bà run rẩy từ đầu đến ngón chân. Bà đã từng xinh đẹp hồi còn trẻ. Và đã choáng váng khi hít mùi hoa hồng sâu vào lồng ngực... [Bản dịch của Hoàng Ngọc-Tuấn] (...)

 


Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ

Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021