|
|
Những phiến đá thời gian | Paris | Căn nhà
|
|
Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường
TAHAR BEN JELLOUN
(1944~)
“Từ các trang viết, câu thơ của Tahar Ben Jelloun vẳng lên tiếng nói thiết tha, tiếng ca thấm đượm tình quê hương Maroc: không khí và mặt trời, mùi hương và âm nhạc, cảnh trí diệu kỳ, đôi khi bi thảm, nơi lướt qua và chìm khuất những bóng người. Đó là tiếng ngân nga trọn vẹn của hồi ức, thư thái, nhẹ nhàng, kín đáo, dù đã mất cái thơ ngây và đang chất vấn về định mệnh thế giới và số phận con người.”
Tahar Ben Jelloun là một trong vài nhà văn ngoại quốc (dù ông mang quốc tịch Pháp) đương đại viết tiếng Pháp xuất sắc nhứt. Ông sinh năm 1944 tại Fès, Maroc. Sang Pháp để “trốn tránh làn sóng Islam sắp ngập tràn đất nước tôi”, ông sống tại Paris từ năm 1971 để “được tự do viết”. Là một tác giả phong phú, Ben Jelloun đã xuất bản nhiều thi tập (Les amandiers sont morts de leurs blessures, 1976; À l'insu du souvenir, 1980; Poésies complètes 1966-1995, 1998...), tiểu thuyết (Harrouda, 1973; L'Enfant du sable, 1985; Les Yeux baissés, 1991; Le Dernier Ami, 2004...), tiểu luận (Hospitalité française, 1984; Le Rascime expliquée à ma fille, 1998; Pensées pour la liberté, 1999; Sur ma mère, 2008...)
Harrouda, cuốn tiểu thuyết đầu tay về một cô gái điếm (cũng là người tình đầu của ông) đã gây xì-căng-đan. Năm 1987, ông đoạt giải Goncourt với tác phẩm La Nuit sacrée, và giải Impac năm 2002 cho Cette aveuglante absence de lumière.
Mới đây, ông được tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy trao tặng Huân chương Bắc đẩu Bội tinh.
(Viết theo giới thiệu của nhà xuất bản và một số thông tin trên internet, NĐT.)
_________
Những phiến đá thời gian Để quên những cơn gió
tới rắc phấn trên sự khốn khổ của tôi
và cướp lấy của tôi những đứa bé đào tim nóng
tôi đã phài
quấn mình trong một tấm vải the của mùa hè
chiếc khăn liệm đỏ hay trắng
để ngưng bảo vệ
những con lạc đà mù
sinh ra từ một cuộc đắm tàu kì lạ
bỏ lại trong một vũng dầu hắc ín
để nhắc nhở
sự ra đời của tôi
bị hư
những đứa trẻ yêu đất
chân không giày bước trên đất sét ướt
dấu vết lưu lại
trên chiếc cánh chim di
Khi Nachoube ngư ông bị nước cuốn
trên bọt nước xám, người ta làm đám tang rất rềnh
rang.
Các chú mèo đã khóc.
Biển rút khỏi tiếng ca và mặt trăng canh gác rất lâu
trên mộ lão
Bouderbala. Đấng tiên tri của sự thật và cái khôn
Sở hữu chiếc chìa khoá của thành phố
Bậc thầy của biển cả và ngư phủ.
Nghĩa địa xịn nhất thế giới.
Tù nhân của mặt trời và của tiếng gió thầm thì.
Paris Cây bách lí hường và cây ô-liu trên đồi
một người đàn ông đang nhìn biển
màu xanh lướt trên khuôn mặt thân yêu
biến mất với những trận mưa hè
trong giấc ngủ và suối nguồn
một cánh đồng
và tiếng cười như sét đánh
sự lãng quên trong một tảng đá
sự lãng quên ở trên khung trời
tiếng thầm thì của mùa thu
đêm
là kỉ niệm về một cánh rừng thưa
bàn tay lìa giấc mộng
và nhúng vào đất sét của chữ
kìa trên kè bến
trong một con phố nghiêng
một người đàn ông ngồi
nhìn sông Seine
trong những cơ thể bại trận
cỏ mọc dày
trên dòng nước ấm của tử thần
đó là một hình ảnh
dành riêng cho đau khổ tối thượng
trên gương mặt vắng xa
một cảnh tượng huy hoàng đã tới quá sớm
và những phiến đá dành cho luỹ thành
vài chữ của cát
một mùi hổ phách
bầu trời ngụ bởi những người đàn ông gầy
những thân hình múa may trên bờ mộng
đó là ánh sáng và sự rơi xuống
trong cái nhìn lửng lơ
ngang tầm đồi
Paris là khuôn mặt mơ tưởng bên cạnh đêm
nhưng người đàn ông đan xen vào bài thơ
đã đứng dậy
đang bước đi trên các bến sông
giống như một pho tượng có đôi mắt vẽ
nơi chân trời
một cái gương đang trút bỏ những hình ảnh
Căn nhà
Tặng Yahia và Amina
Trong căn nhà đó
có một giấc mơ gói trong vỏ cam
đã nằm trên một tấm thảm cũ
một trang giấy Tàu hay Ba Tư
Trong căn nhà đó
có ánh sáng của một đêm trắng
đã chơi nhạc
các pho tượng nhỏ của một thời đại mù
bỗng nhiên khiêu vũ
Trong căn nhà đó
có một con cá bạc
ăn bụi
rồi tự đặt mình lên kệ
giữa hai tập bản thảo
bên cạnh tấm gương Venezia
Các tấm vách nhìn nhau trong sự trôi đi chậm rãi
của tháng ngày
giấc mơ bước xuống các nấc thời gian
một tiếng nói Á Đông ngụ trong im lặng
và bước ra khỏi nhà trong một đêm lễ hội
ve vuốt những tàn tích bị động kích
Casablanca, tháng Tư 1994
------------
Những bản dịch thơ Tahar Ben Jelloun đã đăng trên Tiền Vệ:
Cà-phê (truyện / tuỳ bút)
... Sự bạo tàn xảy ra hàng ngày cho cả một dân tộc khiến ngôn từ hiếm hoi và vô dụng. Lời nói phát ra chỉ là cái bề ngoài. Những tiếng có thể nói ra thực ra không thể ngăn cản sự bạo tàn kia, sự bạo tàn tích luỹ luỹ tích tích luỹ... cho tới hôm nó bùng nổ ngoài phố trực diện bầu trời an bình... cho tới hôm lũ trẻ và lũ chim chảy máu cầu vồng... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường] (...)
Vâng, hi vọng không phải là tách cà-phê uống một buổi chiều hè / không phải là cái nháy mắt cho lịch sử / cũng không phải là một cung điện nơi chân trời thân mật, / hi vọng phải nhiều hơn là một ý tưởng của đốt xương sống // Mi cũng không thể lên tiếng về hi vọng. Mi không biết nó là cái gì... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Người đàn bà ngồi (thơ)
Lữ khách ơi, / hãy để bàn tay của ngươi trong đất hồng / ở đây / chỉ có cô đơn trong đá tảng. // Không có chúc thư / Từ đêm tối / cho kẻ thức canh / tạc tượng mình trong đá trắng / mà cũng chẳng có di chúc nào cho con ngựa / đã xoãi cánh / trong rừng gương... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
Cây là một suy tư / có khuôn mặt nhăn nhó... | Một ý tưởng trên mây / cũng tựa như một khuôn mặt hướng lên trời... | ... Máu hay màu / đang rịn trên thân cây / hay chỉ là một khuôn mặt do lưu đày mơ tưởng?... | Gió đã thổi qua trên tấm khăn liệm của những kẻ bại trận. / Dưới tảng đá là một cuộc đời khác... | ... Cây cọ kia chỉ là kỉ niệm / của một cuộc đời rộng lớn / mỏi mệt vì giấc mộng buồn... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Thành phố khép kín trên niềm tự hào / Ngủ gục / Cửa vào nhà thảy đã lệch theo thời gian / Cửa sổ cũng bay ra đồng / Khiến nó thêm buồn bã // Cớ chi mà ngần ấy kẻ lạ xa / Ngất ngây trước những gì còn lại / Của một cơ thể không còn mặt mũi?... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Đêm chậm tới / Bởi vì ánh trăng đã rót vào đôi mắt trong veo / Của một phụ nữ / Đã mất tất cả trừ lí trí... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
... Sách của những cuốn sách / Bản thảo bị chôn vùi / Bỏ quên / Dưới những phiến đá của một ngôi nhà bị cấm // Mỗi trang sách là một câu chuyện cổ tích / Chuột khoét / Mỗi căn nhà là một truyền thuyết / Khó hiểu / Một cánh cửa mở vào / Bóng tối... [Bản dịch của Nguyễn Đăng Thường]
|
 |
Các hoạ phẩm sử dụng trên trang này được sự cho phép của các hoạ sĩ đã tham gia trên trang Tiền Vệ
Bản quyền Tiền Vệ © 2002 - 2021