CRISTINA PERI ROSSI

(1941~)

___________________

NÉM HOA CÚC CHO LỢN

Tôi thức dậy sớm để cho lợn ăn.

Những cánh đồng còn trong bóng tối, một đám mây xám to lớn đứng lặng trên đầu, nhưng luống hoa cúc dập dờn trong gió toát ra vẻ đẹp tuyệt vời. Bên phải là cái chuồng bằng gỗ nơi bầy lợn còn đang ngủ, trông xám xịt trong thứ ánh sáng lờ mờ của rạng đông. Một lối đi bằng đất nâu nhẵn thín trải dài ở giữa đồng hoa cúc và cái chuồng lợn. Tôi bước chậm rãi từ đầu này đến đầu kia của lối đi, nhìn những đoá hoa cân đối, với những cánh trắng chung quanh và một cái nhuỵ vàng ở giữa, rồi nhìn những tấm lưng xám xịt của những con lợn đang rúc vào nhau ngủ, với những cái móng dị hợm chĩa ra.

Khi đã hái đủ hoa cúc, tôi bước đến cái chuồng lợn còn đóng cửa. Vụng về vì ngái ngủ, bầy lợn chen lấn, húc nhau và kêu ầm ì như tiếng sấm vọng lại từ xa khi chúng thấy tôi đến.

Trời lúc tảng sáng hầu như bao giờ cũng xám xịt. Vào lúc ấy trong ngày, luống hoa cúc dập dờn trong gió, và những cuống hoa màu xanh lục cong oằn xuống gần chạm mặt đất. Những con lợn nghếch đầu lên, kêu vào không trung. Nhưng thật ra, chúng cũng làm y như thế nếu chúng được cho ăn cây kế dại thay vì hoa cúc. Chúng nện chân ình ịch, chạy đến hàng rào, bộ da lưng chúng màu xám, hơi ửng một chút màu cam ở chóp những sợi lông; bầu trời ảm đạm và ủ rũ; những đoá hoa cúc dập dờn như một mặt biển đầy những nút điển màu vàng trôi bồng bềnh.

Minh triết của những đoá hoa cúc thể hiện ở những cái cuống của chúng — bền chắc nhưng uyển chuyển và có thể cong oằn xuống nhưng không làm rụng đầu những đoá hoa. Minh triết của những con lợn, ngược lại, khó có thể nhận ra. Đó quả là một bí mật khôn dò, chẳng khác cái bí mật câm lặng của những hòn đá hay các loại khoáng vật. Ngây ngô như trẻ con, tàn bạo như những vị thần thời tiền sử, những con vật tổ ấy to xác quá mức trên những bàn chân nhỏ nhắn trông rất buồn cười, và điều này giải thích cho những chuyển động vụng về và ánh mắt thường xuyên bực dọc của chúng.

Tôi ném một ôm hoa cúc qua hàng rào, trông chúng như rụng xuống từ không trung, như một đống xác chết bị máy xúc ném vào một cái hố. Chúng rơi lặng lẽ, và những đoá hoa gãy cổ rớt xuống làm tung ra một đám bụi vàng nhạt. Mặt đất lập tức bị phủ đầy bụi, giống như dưới một cơn mưa cát.

Những cái nhụy hoa tròn trĩnh bị nát ra thành một thứ bột màu vàng không làm nản lòng những con lợn. Giống như những ca sĩ giọng trầm ăn uống quá nhiều, chúng phát ra những tiếng ùng ục từ phần thực quản nằm sâu trong nội tạng lầy nhầy mỡ, và chúng xô đẩy, chen lấn nhau để ngốn lấy những cuống hoa gãy màu xanh lục và những cánh hoa màu trắng; tất cả bị nuốt chửng vào những cái hố tối tăm dưới những cái mõm của chúng, như thể bị cuốn mất hút xuống đáy biển.

Phải hái rất nhiều hoa cúc thì mới có thể làm bầy lợn thoả mãn. Ngồi trên hàng rào, với một cảm giác buồn man mác, tôi ngắm cảnh những con lợn húc nhau, ngầu nghiến những đoá hoa cúc, kêu lên những tiếng chói tai, hỗn xược. Thay vì hoa cúc, nếu cho chúng ăn cây kế dại thì chúng cũng chen lấn ầm ĩ như thế thôi. Nhưng ở đây có một vẻ đẹp nào đó — một vẻ đẹp mà chúng không hiểu được — một vẻ đẹp toát ra từ cái cảnh bầy lợn đang ăn hoa cúc dưới bầu trời u ám.

Khi chúng ăn xong mớ hoa thứ nhất, chúng ngước cổ lên, nghếch những cái mõm lấm đầy bụi phấn vàng của hoa cúc, nhìn quanh quất để đòi ăn thêm, và tôi chạy ngược về cánh đồng để hái một ôm hoa cúc khác. Nếu tôi không chăm bón cánh đồng, thì sẽ không có đủ hoa cúc cho lợn ăn, và những đoá hoa mang vương miện màu trắng xinh đẹp sẽ không còn dập dờn trong cơn gió. Nhưng tôi vẫn luôn luôn chăm bón cánh đồng, và bầu trời mãi mãi u ám, tưới xuống cho tôi những cơn mưa dịu dàng, và cơn gió giúp tôi gieo hạt giống.

Thuở tôi còn bé (lúc ấy tôi đã chăm sóc cánh đồng rồi), có một hôm, mẹ tôi bất ngờ xuất hiện nơi ngưỡng cửa như một bóng ma âm u, nhìn đăm đăm ra cánh đồng và mắng tôi. Đang loay hoay hái hoa ngoài cánh đồng đầy gió lạnh, thình lình tôi thấy bà như một bóng người màu đen trên một hậu cảnh bằng đá và ván ghép.

“Con trai ơi,” bà kêu lên, “tại sao mày lại cho lợn ăn hoa cúc hả con?”

Tôi nhìn những đoá hoa dập dờn nhẹ nhàng trong gió đang trải ra trước mắt tôi với những cái nhụy vàng dưới bầu trời một màu xám ngắt. Đó là một cánh đồng dài, và hoa được trồng thành những luống đều đặn. Ở phía đối diện, cái chuồng lợn có hình tròn, toả ra một đám hơi nước mờ mờ từ mồ hôi và cứt, với một mùi thối khẳm bốc lên từ những con vật vụng về đang nằm ngủ. Ít người chịu nổi cái mùi ấy, và mặc dù tôi không ưa nó, nó mang đến cho tôi vô số đề tài để nghiên cứu. Trong cái đống hổ lốn ấy có một điều gì đó đến từ quá khứ. Tôi khám phá những cái rễ cây ướt sũng, những thân cây mục rữa, những mớ cỏ khô đã bị tiêu hoá, những thứ dung dịch acid tiết ra từ bên trong ruột già. Một khối hôi thối được nhồi với những chất nước nhớt nhát, dơ bẩn.

Có lẽ mẹ tôi đã trông thấy cánh đồng hoa cúc rộng lớn nhấp nhô dưới bầu trời xám, như một người đắm tàu thoáng thấy một hòn đảo đầy những con chim bồ nông thấp thoáng giữa những cơn sóng. Và có lẽ bà cũng đã trông thấy những con lợn nhếch nhác dính đầy sình lầy cùng nhau lăn lộn đú đởn một cách thô lậu nhưng ngây thơ.

“Cánh đồng lớn lắm mà,” tôi nói với mẹ. “Con chỉ trồng hoa cúc, con không nghĩ có thứ gì khác mọc ở đó. Con hái hoa cúc và chúng sẽ mọc trở lại. Cái bí mật của hoa cúc là chúng không tự biết về chúng, và điều đó ban cho chúng vẻ đẹp và sự khiêm tốn.”

Những con lợn đang ngáy khò khè.

Tôi nhìn chúng. Tôi chưa từng trông thấy bất cứ điều gì khác ngoài những con lợn. Và có lẽ chúng chưa từng trông thấy bất cứ điều gì khác ngoài những hoa cúc, nhưng dù chúng có trông thấy điều gì khác thì đối với chúng cũng y như thế thôi.

Tôi vừa nói với mẹ tôi, vừa chỉ vào những khối xám xịt đang bắt đầu kêu rống giữa đống sình, “Về phần những con lợn, thậm chí chúng cũng chẳng biết chúng là lợn hay chúng đang ăn hoa cúc, và tất cả sự ngu xuẩn ấy khiến chúng chỉ biết ngốn lấy những đoá hoa cúc; và điều ấy giúp cho con nuôi chúng dễ dàng.”

Mẹ tôi biến vào nhà, nơi hầu như bà chưa hề bước ra ngoài, và tôi nhìn đăm đăm vào những con lợn và những đoá hoa cúc của tôi, rồi tôi quan sát bầu trời, hy vọng bắt gặp một dấu hiệu nào đó của mưa. Nếu những đoá hoa cúc không có bầy lợn ăn chúng, thì chúng sẽ chết đi một cách vô dụng, gục ngã trên chính những cái cuống của chúng. Vì tôi không ăn hoa cúc, và mẹ tôi cũng chẳng ăn hoa cúc bao giờ.

Đã đăng:

Để tìm hiểu thêm về cuộc sống và bút pháp của Cristina Peri Rossi, xin đọc: